ien iem mte mme DRE. ME PER
"a
S en
2 ?
yin V :
zu TL Tortue "n
Ee 3) avverte Dre
"VERHANDLUNGEN-
KAISERLICHEN LEOPOLDINISCH- CAROLINISCHEN « AKADEMIE DER NATURFORSCHER. |
DREIZEHNTEN BANDES ERSTE ABTHEILUNG.
Mit Kupfern.
p————————————'———AA € É . B.O NON: 358 25.
Für die Akademie in Epvan» Wzrsrn's Buchhandlung.
Moms
NO V A ACTA PHYSICO-MEDICA
ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO- CAROLINAE
NATURAE CURIOSORUM.
TOMUS TERTIUS DECIMUS SEU
DECADIS SECUNDAE TOMUS TERTIUS.
BONN A,
wDpocGo x x'vlIr
TA Y yi " ; 229
HORS
UE a PUE AN S
"VERHANDLUNGEN
DER
*
. KAISERLICHEN LEOPOLDINISCH - CAROLINISCHEN - . AKADEMIE DER NATURFORSCHER.
F UN F'BERUBAN'D.
DB QUN ON |a 3392326:
Für die Akademie in Epvanp Mixing m s Buchhandlung.
NOVA À X4 DA PHYSICO-MEDICA
ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO- | CAROLINAE |
NATURAE CURIOSORUM.
TOMI DECIMI TERTII PARS PRIOR.
Cum tabulis aeneis et lithographicis.
MENGE WMA «rA T EET ER BONNAE,
MDOCGOCX :X YI.
FRIDERICO GUILELMO IL
" BORUSSORUM REGI AUGUSTISSIMO, POTENTISSIMO,
. ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO - CAROLINAE à NATURAE CURIOSORUM
PROTECTORI SUPREMO, AMPLISSIMO, CLEMENTISSIMO,
HOC DECIMUM ET TERTIUM NOVORUM ACTORUM VOLUMEN,
NOVAE, QUAE IAM ACADEMIAE EXORITUR, AETATIS PRIMUM, . SACRUM ESSE DESPONSUMQUE
VOLUMUS.
5038 Pen
e
iR - : m 1A
INDEX COMMENTATIONUM,
IN HOC DECIMO TERTIO VOLUMINE EXHIBITARUM.
ENTUM d ct Mtr ^ Pa p (Tab A. e DO Continuatio Catalos; Collegarum Academiae C. L, C. Nat. Cur., inde ab ineunte anno 1:825 usque ad
finem enoi 1826 in eandcm receptorum, p. XXII.
Dona, a fautoribus Academiae inde a duodecimo vo- imsneddO sPlldlà. .... . . o. o.c oor sr, po XXV. Vita Iani. Conslantini Driessen, Academiae C. L. C. Naturae Curiosorum , dum vivebat, Socii. Scrip- ED Dthemmen,D: /. 2... eu s speXXXII De Polyporo Pisachapani, singulari fungorum Iava- ^ micorum specie, Chr. G. Nees ab Esenbeck et Th. Fr. L, Nees ab Esenbeck, Fratrum, . ad Chr. Godofr. Ehrenberg litterae. , . . p, 1. (Tab. L) Fungi lavanici, editi coniunctis studiis et opera C. Blumii et Th, Fr. Ludov. Nees ab Esen- D He uo s Wed nl 0. cuu. "piso. cCEals Il, — VIL) De animalium quorundam, per hiemem dormientium, vasis cephalicis et aure interna, Epistola, qua Viro praenobilissimo et excellentissimo, Ioanni Friderico Blumenbach, M. D., in alma universitate litteraria Georgia Augusta Gottingen. si Professori Medicinae primario etc. etc.,. semi- secularem lauream iussu et nomine Academiae Caesareae Leopoldino- Carolinae Naturae Curio- sorum gratulatur EH ewWilOtte- X. p.29. (Tab. VIIL.) Ueber die Eintheilung der Pflanzen nach den Kotyle- donen und besonders über den Samen der Mono- kotyledonen , von Dr. C, 4, 4gardh,
Ucber die Anatomie und den Kreislauf der Charen, von Dr. C. 4. 4gard h. vx e dis eps Ais : CLADE
A -
p.87. (Tab. IX.)
Horti botanici Vratislaviensis plantarum vel novarum vel minus cognitarum manipulus. Descripsit et observationibus nec non tabulis tribus illustravit
L.C. Tfeviranus, D. -. .2090695 12.9 puts cpu. XI EURO
Beitrag zur Kenntsiss der natürlichen Familie der Amarantaceen , von Dr. C. von Martius, . . p. 209. (Tab. XIV. A. u. XIV. B.) -
Iconem Ursi longirostris illustrat Dr Reichen-.'-^ beh T ^o. qVap vae em E LAC r NL. "co TRU (Tab. XV.)
Fersuchte Herstellung | einiger Becken | urweltlicher Tiere aus den. Trümmern der Gerippe derselben, 1 von Dr, Ritgen,. . ... « ^V!4 *b QNS Vv UR Sue SUPAE ON
4natomisch - physiologische Untersuchungen über einige neuentdeckte T'heile des F'enensystems. |. Erste Abhandlung : von den Fenen der Knochen über- . . haupt und den Blutadercanülen der schwammi- gen Substanz der Schüdelknochen insbesondre, [TN TT von Dr. Gilbert Breschet. |. . . p. 559. (Tab. XVII — XIX.)
Ueber den Verlauf der Séehlagadern am Biens des
Schafs. Ein Beitrag zur vergleichenden Gefáss- REN UPS
lehre, von Dr. H. C. Leop, Barkow. . . . p. 3595. by n T Gryllorum Hungariae indigenorum species aliquot s Nc
illustravit Ir, Lib. Baro de Ocskay, Soproni- I d
ensis. . . *- . . * . * . LI * * * - .:* P: 407. !
C. L. Trevirani addenda ad manipulum plantarum horti botanici Vratislaviensis. . . . . . . . p. tro.
De Uro nostrate eiusque sceleto Commentatio. Scrip-
sit et bovis primigenii sceleto auxit Lud. Henr. . : 1 Bojanus. . . . . 5.8. 4 X sU XS IL op deoa NM
Bemerkungen über ein Paar schlesische Saáugéthierar- ten, Sorex pygmaeus Làxm, et Pall, Sorex etru- scus Savi und Lutra Lutreola Ill. JVebst einigen JV'orten über die Meer-Otter, Lutra marina auct. als Typus einer eigenen Gattung, von Constan- tin Gloger. AMitgetheilt von Dr. I. L. C. Gra- DénkoTStQ. das mp s Te me oos ERR CETUD (0 AMEN
Ueber das Molluskengeschlecht Doris und Beschreibung einiger neuen 4rten derselben, von Prof. Rapp. p. 515. (Tab, XXVI XXVII.) .
Beitráge zur Kenntniss der niedern T'hiere, von Dr. Karl Ernst -on Baer. . 1. 9. ps 529 pEah. XXVII—XXXIII )
Neue do sie über das Drehen des Embryo im | . Ei der Schnecken , von Dr. ESC5füehnwm p. 765. (Tab. XXXIV.)
Observations sur le Dracaena Draco Linn, , par Sabin Berthelot. Mitgetheilt und mit einer Einleitung versehen von F, C. Mertens. 4 . . « » * * 775. (Tab. XXXV— XXXIX.)
Die Metamorphose der Ectosperma clavata Vauch. von Franz Unger. 4us einer Mittheilung. an den Prüsidenten der Akademie, .. . . . . « « . p.789. (Tab. XL)
^ De Metamorphosi Partium floris "Tropaeoli maioris in folia, auctore Georgio Jaeger. . . . . . p. 8og. (Tab. XLL)
Observations sur. quelques nouvelles espéces de Cru- stacées de la mer de Nice, par A, Risso, . . p.817. (Tab. XLIL)
Artemisia glomerata Sieber, die Mutterpflanze des Bar- barischen. JF'urmsaamens (Sem, Cinae Barb.) be- schrieben und abgebildet von 1. B, Batka. Mit- getheilt von Dr.Fr. Nees von Esenbeck. . . p. 925. (Tab, XLIIL)
Beobachtungen über Sphaerocarpus terrestris. Michel. 2zon Dr. G.JT. Bischoff. .a« v XNawA s . p.829. «Tab. XLIV.)
Ueber die eigenthümliche Sáfte- Bewegung in den Zel- len der Pflanzen, (Motio propria succi cellularis) - von Dr. F. I.4F, Meyen, . o5 wv gwups 899. (Tab, XLV.)
Singularem Casum insertionis venae umbilicalis in partem atrii dextri anteriorem, unius vero arte- riae umbilicalis ex aorta abdominali prorumpen- .
tis, in foetu. masculo pl neonato observa-
tum, refert D, Mende, : rr egieuo : lrtssaeimtbtbs 869, (Tab. XLVI.)
Nachtráge zu Gloger's n en über ein Paar schlesische Süugthierarten ^. .*3 : . «
p. 9875.
Adversaria quaedam in L. C. Trevirani descrip-
tiones plantarum horti botanici Vratislaviensis
vel novarum yel minus cognitarum. — , . . . p. 98e. Zusütze zu S, 59o und Druckfehler zu den Beitrügen
zur Kenntniss der niedern Thiere von K, E. v. Baer: p. 881.
Anweisung für den Buchbinder.
— À gehórt/ zu S. X. der Vorrede. :
— E — — —XIL
— C und D. — — — XVIII.
— XX — XXIV. — nach — 478. ] — XXV. — vor — 483. zur Linken. — XXVI und XXVII. — — nach — 5223.
— XXVIII. — — -— bD56.
— XXIX und XXX. | — — — 60f.
— XXXI — . vor — 659. zur Linken.
— XXXIL — mach — 678.
-— XXXIII : — — — 753o
— XXXIV. — — — 72.
— XXXV — XXXIX. — — — 588.
-— DX. f £— — — 808.
— XLI, — — — $16.
— XLIIL — — — 822. ^n
— XLIIIL. — — —. 858.
— XLIV | — — —.838.
— XLV. — — — 874.
Anmerkung. Der Index Commentationum auf Fol. 4 ist nach dem Dedicationsblatt vor die Praefatio zu binden, und gehórt mit dieser von p. I —— XXXVIIL vor die erste Abtheilung des XIII. Bandes. Der Index Commentationum aber auf dem letzten Blatt von Fol. e gehóürt vor die zweite Ab- theilung, und muss daher aus diesem Bogen herausgeschnitten werden. s
PRAEFATIO.
Praefationis loco ea repetimus, quae die V. Maii huius anni scripsimus, fausta nunciaturi sociis carissimis et volis optimis prosequuturi REGEM ac SuPenREwvM PnorEcronEw, bono- rum Academiae fontem et auctorem.
CHRISTIANI GODOFREDI NEESII AB ESENBECK, Docronis,
ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO- CAROLINAE NATURAE CURIOSORUM - PRAESIDIS
AD SOCIOS CUIUSQUE GRADUS ET ORDINIS LITTERAE, QUIBUS SUPREMI PROTECTORATUS,
FRIDERICO GUILELMO lll. BORUSSORUM REGE AUGUSTISSIMO, POTENTISSIMO j DIE XIX. MAII A. MDCCCXXVII. CLEMENTISSIME RECEPTI,
PROSPERA AUSPICIA ET LAETA RERUM ACADEMICARUM INCREMENTA INDICANTUR SIMULQUE
FRIDERICIA EFT ZOLLERNIEA,
NOVA PLANTARUM GENERA, REGI AC SUPREMO PROTECT! ORI SOCIORUM ACADEMIAE
MAXIMILI ANI, PniwciPis MESS S .CAROLI PHILIPPI pz MARTIUS, Pnorzssouis MOoNACENSIS, ET Iprsivs PRAESIDIS
OPERA DICATA ,
-DESCRIPTIONIBUS ET FIGURIS ILLUSTRANTUR.
m
RAT brin et Ij
Dium nova accessisse ad. ea, quae antea diversis temporibus *) fausta nostrae Academiae et Collegis nunquam otiosis exop- iata indicanda erant, a FnRipERICO Guirzrwo III, Rege : Borussorum Augustissimo, commoda ac beneficia nuncia- turus sum, Regiae me voluptatis ipsum participem fieri sentio. Namque si dare per se quidem potioris viri est, accipere inferioris, quidni eam RBegiam appellabimus voluptatem, maximeque Principibus et Regibus, virtutum inter cives in- strumentis, humanioris cultus custodibus et adiutoribus, a Deo omnipotente in praemium operum reservatam, quae muni- ficentia, in res dignissimas impensa, conciliatur, in qua neque unius hominis vel paucorum fortuna fragilis et mortalis, ne- - que tempus omnino vel populi cuiusquam fines, sed unice Spectantur immortalia bona animi, litterae, artes, eruditio? Quisquis autem, in solio collocatus, pietatem colit, sa- pientiam exemplo suo docet, eruditionem fovet, artes nutrit, is sapientium, eruditorum, artificum omnis terrarum orbis Kex est coliturque a cunctis, qui pietatem colunt. Neque in his usquam perfringuntur populorum singulorum vel. regno- rum instituta, neque civium laeditur fides et amor patriae; est enim haec una et praesens et perpetua Monarchia universa- | lis, quam quidem multi, generoso fortasse animi instinctu sed
*) Die XVIII. Iun. a. MDCCCXIX. (Nov. Act, Acad, Vol. X. p. L), et die XXVII. Aug. a. MDCCCXXII, (l. c. Vol. X. p. IX.)
-
IV
pessimo consilio, armis eversionibusque populorum quaeren- tes, pernicie sua mundum docuere, firmissimam semper sibi |
constare gentium sapientissimorum .et: maxime cultorum in
Principes suos pietatem. Qua sententia etiamsi nulla sit ma- -
gis in vulgus nota atque probata, tamen Academiae nostrae sociorumque grata voluntate non puduit, centies trita. hic repetere et iis, quae in maximis rebus dudum perspecta sunt temporumque omnium experientia comprobata, e tenuis- simis Ácademiae nostrae rebus veluti exemplum aliquod re- cens subnectere. | Scilicet, audito nuncio, FRibpERICUM GuiLELMUM III,
Regem Borussorum Potentissimum, posteaquam, tum
proprio Ipsrus motu, tum etiam suadente A ltensteinio, Regis
summo in rebus ad omnem cultum divinum atque humanum .
spectantibus Ministro, ut Academiae nostrae necessitati, ex ope- rum edendorum largiori affluxu Actorumque venditorum nimis parco proventu proficiscenti, succurreret, simulque Praesidem, Officio isti , indies crescenti, iam solis suis viribus non amplius
parem, adscita socii operum manu sublevaret, Regio mandato | Suo, die undecimo Augusti anni praeteriti emisso, eam pe- cuniam, quam pridem. ex aerario publico ad Academiae
opera edenda solutam esse scitis, in trium annorum spatium alis sexcenis imperialibus auxisset , tandem supplicibus preci- bus nostris adductum admissoque Altensteinii, Viri ex- cellentissimi, consilio, pr; XIX. Mau ANNI CURRENTIS SUMMI PnoTrECTORIS ACADEMIAE TITULUM, ANTIQUO MORE DEYOTISSIMO- QUE ANIMO Er onLATUM, iN Sx nxCEPISSE, plurimi praestantissimi- que sociorum voto fere citius optima sua officia obtulere, ut nobis esset, quo litterae nostrae, hac de re ad universam Academiam scribendae, pro dignitate propositi exornarentur.
Quid autem magis in votis esse potuit, quam uti liceret,
Rege ipso annuente, plantam aliquam novam ac speciosam,
v
hac occasione. data, veluti communi quodam consensu Regio Augustissimi Benefactoris et Protectoris nomine condecorare (qui antiquissimus et vere solemnis inter rei herbariae secta- tores mos est) et grati hoc devotissimique animi pignus, pub- lice editum, Regi offerre? Hic enim est aliquis saltem honos nominum, a botanicorum ore iudicioque pendens et ab ipsa natura ea lege sancitus, ut duret, donec terra plantas, homi- . num linguis nuncupandas, gignet. ; :
Quod praecipuum fuit et iucundissimum Regiae gratiae documentum , admissae sunt preces nostrae deditque licentiam Rex clementissimus. Qua vix impetrata, non modo unius, sed. iam trium pluriumve. generum plantarum exquisitarum electio erat et certamen oriebatur sociorum, optima quaeque sua hunc in finem proponentium.
Et primus quidem Carolus Philippus de Martius, Academiae Regiae scientiarum Monacensis Socius et in Uni- versitate litterarum, nuper ibi instituta, DBotanices Professor, Collega noster dilectissimus, pulchrum quoddam exposuit genus e Bignoniacearum ordine naturali, cuius binas species, hodie cognitas, auctor ipse in itinere Brasiliensi invenit.
.Sed iisdem diebus etiam Maximilianus, Serenissi- mus Princeps Wiedensis, itinere per Brasiliam, operibus eruditis, humanitate in doctos viros praeclarus, idemque et no- strae Academiae adscriptus, cognito per litteras nostro consilio, non solum omnium generum plantarum, quas, in ilinere suo lectas, ipse olim curis meis tractandas et edendas cómmiserat, Academiae optionem dedit, sed etiam disertis verbis addi- dit: velle se, suam partem in isto negotio non omitti, neque, quo minus fiat, obstare, quod herbarium suum, permu- tatione iam pactá, mox Martii proprium futurum sit; hanc enim suam esse curam, caetera nostro a se arbitrio re- linqui.
YI Ww : pg :
Lu
Igitur secundi eodem iupoHie momento generis cuius- dam, e Leguminosarum ordine, Swartziearum tribu sumti,- non tantum electione sed omnino necessitate imposita, FRr- DERICIAM illam plantam, Regi optimo a Martio consecra- tam, appellare, huic autem nostro generi, Maximiliani Princi- pis voluntate oblato, ab excelsa avorum Regiorum origine et sede ZoLLERNIAE nómen imponere decrevimus.
'ertium denique genus, ex ordine naturali Polygalearum, quod Blumius noster, tandem ille e Tava insula redux, paullo post in eundem finem eodemque desiderio ductus transmisit, speciosissimum id sane et inter pulcherrimas plantas huius insulae, quam Florae sacraiam diceres, eminens, ne osten- lationi magis quam pio et grato animo indulgere — e compelentium numero exclusimus.
His praemissis, sine ulla verborum ambage (Regia enim haec benefacta maiora sunt, quam quae verbis extolli , vel tantum attingi possint) ad propositum nostrum transeun- dum est. Sequuntur igitur plantarum, de quibus iam sermo fuit, expositiones et icones.
Vos autem, Collegae optimi, Academiae res, quas et Vestras esse scitis, strenue curate memoresque symboli nostri valete!
Dabam Bonnae ad Rhenum die V. Maii a. MDCCCXX VII.
ys ^ FRIDERICIA, 5 - NOVUM PLANTARUM GENUS,
FRIDERICO GUILELMO III. BORUSSORUM REGI POTENTISSIMO
SACRUM,
—ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO- CAROLINAE NATURAE CURIOSORUM - OQFFERT
C. F. PH. nz MARTIUS, D; A. C. N. €. S
FRIDERICIA.
Ordo naturalis: Bignoniaceae Tuss. Didynamia Angio- spermia Linn. Syst. sex.
Character. differentialis.
Calyx tubuloso-campanulatus, pentagonus, breviter den- iatus, coloratus. Corolla hypocrateriformis, limbo quinque- vel sexfido, laciniis patentibus. Stamen quintum anantherum. Capsula bivalvis, dissepimento .eminifero valvis cotrario, tandem bipartibili. |
Character naturalis.
. Calyx hypogynus, tubuloso- campanulatus, superne coar- clatus, pentagonus (aut raro, hexagonus), angulis rectis vel flexuosis, in dentes plus minus acutos, aestivatione conntiven-
VUI | j
tes, excurrentibus, pulchre (purpureo-) coloratus, coriaceus, sub fructificatione plus minus obliteratus.
Corolla hypogyna, hypocrateriformis, tubo cylindrico . ad insertionem staminum nonnihil constricto caeterum sub- aequali, limbo fere regulari patente et tandem revoluto, e la- ciniis quinque aut sex ovatis, aestivatione plus minus sibi im- bricatis, constante, crassiusculo-membranacea, tandem decidua.
;Stamina quinque, e tubo isogenea, inclusa; quatuor fér- tiliaa didynama, quintum imum anantherum. Filamenta subulata curva, per paria conniventia, basi barbata; ananthe- rum reliquis fere triplo brevius. Antherae profunde bilobae, locellis ellipticis, medio bivalvibus. Pollen angulosum, in cumulo album.
Discus hypogynus crassus, flavescens. Ovarium subte- iragono - oblongum, valvis (uti in omnibus Bignoniaceis so- lemne est) ad axin floris lateraliter positis, biloculare, locu- lis geminam seriem ovulorum ellipticorum aut subglobo- sotum, funiculis brevibus instructorum, denorum aut duode- norum ín quavis serie, foventibus. Stylus continuus, subulatus, in stigmatis crura binà subolonga, intus plana extus convexula, patentia divisus. re
Capsula (in unica specie et haud completa observata) compressa, coriaceo -lignescens, bivalvis, dissepimento, tenui valvarum medio adnato ideoque his contrario, tandem omni longitudine bipartibih. Semina transversa, margine membra- nacea, exalbuminosa. Embryo magnus, transversus, rectus; cotyledonibus foliaceis crassiusculis reniformibus; radicula brevi crassiuscula. |
Frutices ramosi, vicinis vegetabilibus incumbentes, foliis ternatis integerrimis, florum paniculis speciosis terminalibus bracteatis. ; Ld
Statio et Habitatio: in silvis in. Brasilia intratropica.
1. FRIDERICIA SPECIOSA. Tas. 4.
F. foliolis oblongis acuminatis planiusculis, subtus in axillis venarum barbulatis, panicula pyramidal patula, ca- lyce corollàque quinquefidis.. |
Fruiex vicinis arboribus incumbens pulcherrimisque florum paniculis eas ornans, subscandens. Rami ramulique. oppositi. Ramuli crassitie pennae cygneae, tereliusculi, lon- gitudinaliter. striati, epidermide glabra viridi et versus in- florescentiam purpurascente. Folia opposita, ternata, distan- lia trium ad sex pollicum posita, nodis ibidem parum in- crassalis aique cristula tenui lransversa instructis. Petioli communes sesquipollicares et longiores, teretiusculi, Siriolati, glabri, basi apiceque, ubi petioli partiales inseruntur, in- crassaü. Hi illis sunt ultra dimidium breviores, basi arti- culato- inserti, ibique utplurimum facili negotio solvendi, teretiusculi, superne canaliculo exarati, glabri. Foliola sunt ires, quatuor aut quinque pollices longa, sesquipollicem in medio lata, oblonga, acute acuminata, acumine ultra semi- pollicari, basi acuta, saturate et nitide viridia, subtus non- nihil pallidiora, nervo venisque subalternis intra marginem combinatis parum prominentibus, glabra, exceptis axillis ve- narum, quae barba tenui pilorum erectorum sunt instructae. - Panicula terminalis; magna, spithamam, imo pedem longa, pyramidalis. Rhachis subtetragona, pedunculi et bracteae infra singulos flores inque divisionibus purpureo-punicea. at- que villo tenuissiimo obducta. Pedunculi oppositi: infimi pollicares et sesquipollicares, superiores longitudine sensim decrescentes, dichotomi; inferiores magis telragoni, superio- res plus minus teretiusculi. Pedicelli teretiusculi, medii lon- giores et quidem circiter semipollicares. Bracteae angusto-
lanceolatae aut subulatae, recto-patentes, sursum minores. | b
x j
. Calyces semipollicares aut parum longiores, tubulosi, sursum - angustiores, pentagoni , angulis' valde prominulis, faciebus concavis, coriaceo- membranacel ; purpureo - punicei, tomento: concolore tenuissimo adspersi. Corollae quarta circiter parte quam calyces longiores; tubus cylindricus, basi nonnihil an- gustatus, glaber, coccineus vel rubro-flavus; limbus quin- quefidus, laciniis rotundatis revolutis flavis, medio longitu- dinaliter obsolete sulcatus. Pubes interdum ^ extus tenuis. Staminum filamenta e tubi parte vix ac ne vix quidem con-. stricta et leviter pubescente, villis sub microscopio articulatis in basi adspersa, superne glabra. Antherarum per paria con- .niventium ]locelli distantes, elliptici, antice medio bivalves. Pollen *àlbum. ,Discus hypogynus magnus, crassus, flave- scens. Ovarium iridulum, subtetragonum aut teretiusculum. Stylus albidus, superne parum incrassatus in crura stigmatis. Capsula sesquipollicaris, pollicis duas tertias circiter lata, oblonga, acuüuscula, valde compressa, coriaceo-lignescens , extus fuscidula et hinc inde verruculosa, intus helvola. Dis- sepimentum medio valvis adnatum, inde valvis contrarium ; lenue, quasi papyraceum, ad insertiones seminum dentatum: Semina suborbiculari-elliptica, duas ad tres lineas longa; margine tenui alata, alba. Voc
Variat corollis Hue minus rubris aut flavis, fauce glab- ris aut pubescentibus.
Habitat in Brasilia in. sylvis Ve , quae tractum mon- tium graniticorum, Provincias S. Pauli et Sebastianopolitanam dirimentem , obumbrant , altitudine supra Oceanum 600. — 1000 pedum. et ultra. donebus Decembri , Januario.
d EXPLICATA. Tas. 4. . Calyx... d, ' " . Corolla TUM naturali. ; Corolla, a vertice visa, nonnihil aucta. ; ur"
oO! -
4. Corolla aperta cum genitalibus, magnitudine aucta.
/5. 6. Staminis fertilis pars ima et. summa, ab utroque latere, valde aucta:
7. Pollen, maxime auctum.
8. Stamen sterile, maxime auctum.
9. Pili barbae staminis, sub TE composito auct.
10. Styli apex, maxime auctus.
11. 12. Ovarium, longitudinaliter et transverse dissectum, valde auctum.
15. Ovulum, maxime auctum.
14. Capsula et
15. Valva capsulae cum, seminibus, dissepimento adhaerentibus, magni- tudine naturali.
9, FRIDERICIA GUILELMA. Ta». P.
F. foliis ovato- oblongis basi acutis breviter acuminatis saepe complicatis utrinque glaberrimis, panicula compacta, calyce et praecipue corolla plerumque sexfidis.
Frutex elegantissimus, in octo ad duodecim pedum alti- tudinem adscendit, ramis tenacibus et flexuosis super vicinas arbores reclinatus. '"Fruncus basi crassitie pollicis et ultra, leres. Rami ieretiusculi, epidermide teguntur in inferiore parte flavescenti-testacea, in superiore viridi, glabra, sed verrucis parvis saepe exasperata. BRamuli quam in praece- dente specie frequentiores et breviores, teretes, crassitie pen- nae cygneae, glabri, verruculosi. Internodia quatuor ad duodecim pollices longa. Nodi nonnihil incrassati. Folia opposita, petiolata, ternata. Petiolus communis semiteres; superne planiusculus, unguem longus, glaber, apice nonnihil incrassatus. Petioli partiales eiusdem figurae, lineam ad duas longi, iuniores pubescentes. Foliola ovato - oblonga, aut oblonga, tres ad quinque pollices longa, sesquipollicem, aut duos pollices lata, basi acuta, apice acuta aut breviter acuminata, nervo venisque inira marginem combinatis sub-
XII tus nonnihil prominentibus ; obscure viridia, glaberrima, co- riaceo-duriuscula et saepe complicata. Folia et foliola sur- sum minora. Flores in panicula contracta multiflora termi- nali saepeque in aliis huic lateraliter appositis basi foliolatis. RKhachis et pedunculi, qui sunt oppositi et dichotomi, at- que. pedicelli subtetragono - angulata, punicea et tomento in- super puniceo adspersa. JBracteae et bracteolae ad divisiones lanceolatae et lineari-lanceolatae, acutae, puniceae. Calyx unguicularis et longior, campanulatus , superne contractus atque in dentes sex, rarius quinque aut HN breves sectus, angulis quam in pianto: specie magis flexuosis instructus, coriaceus, puniceus et, praesertim dum iunior, tenui tomento. eiusdem coloris adspersus. Corolla uti in specie altera, tubo lamen parum crassiore, limbo utplurimum sexfido, rarius quin- quefido, laciniis ovato-orbicularibus medio acutiusculis tandem revolutis, flava, extus evidentius, quam in specie praecedente, pubescens. Genitalia ut in F. speciosa. Fructus ignotus. Crescit in Imperio Brasiliensi; inventa in. syleis , aestu aphyl- lis, in. mediterraneis Provinciae Bahiensis, ad. Montem Sanctum et. alibi. | Florebat mense Aprili. FN.
ICON EXPLICATA. "Tas. B. . Calyx. |
1
2. 5. Corollae duae, quarum altera maior, magnitudine naturali.
4. Corolla aperta cum genitalibus, aucta.
5. 6. Staminis fertilis basis et summitas, ab utroque latere, Te Seg 7. Stamen sterile, magnitudine aucta.
8. Pili filamenti, maxime aucti.
9. Pollen, item auctum. i
10. Stigma, auctum.
11. 12. Ovarium, verticaliter et horizontaliter- iac et
15. Orulum, utrumque valde auctum. -
EAE bt YE. d MP AU 7 i4 X h » $344
, E Y - * [ "d ^ :
A i5 MR
» ic - d N 4
61 3 E EATUR NU € edit NES ETTTMET prat A videre T AMO vr
vai: T4 $histik VM iscei n ! mA ?». ie (s
A out Md Sea AA SS n | eum nena oii pore noH ía 3 : Nue
Te ent Vis EUN bu
: fo 3, bord. en
j Me t réf] reins Le
3 Él P259 " Y ET * F c E » d " ri ^ es ed - zT » a T" 5 i : x YT: ? Fg i HE i La "Muerte
UM
acr EROUTOQERA RUE Sod raapient : df werup Tonic: 415535 Por Sem ;
«
D TUNI UN ROTE cede Spit 15 Pr ined . hy ti er Ph 9 xinh jos WE ^ L . W 2 "; à s ries ovr A
"HET rm Tuline DE E LUE ls n "E. ATA, 1 en " - T. sirsiiat
JUME
i eo à Gees s ir] "C j iH Sc pesz
MC vti 6 MU anie no SN [T VS sidus MEHR &
" NX 5.3
i Lu " bli - E "4 j
PR J "m T Z Qi: 1 M " edd ca i dioe: |
r^ N ds ! ^ a4 5 m o e
E9277
e VA ect futt :
P eR
pnm
"et
i do 1 E i M. [ - av I " x | $E ] : Jf A E t " B , X LJ T. * | »- * A d nre ae ; 3 w d D P RE T TET £I j ? te $ E: It *8 , pw E t " Ld
*
j n dldgeqv ue AXI yi yw c AJ r qu "x. p. ; 4 1 E L | - 1 lb au ; 4 c Ü $ " H1 obo 3 ? - ! : "m 1 qud e ydo i & ? BI aeo i [ LUNES Ns b í ete p OO SEIT lv UE LAUR D 4 Ln T g "4 bUey pts Y » — 1, É plor : " b uM j ] I " , a. Pre t Un i ; P "- : y MS T" [| " * . «i Mos k. ope ve ot^ : , ET S ' I^: i E M Te nda v EY Lum ur Ci ar rho e [D i | , MOL TRITREETNUPPUE dU s M "rz X er ATA AN IARE * y * P » A ; B . : ME ' LE PEN ^ta quis j LUN. i 7 ; d OMM | Js É rad E dá , ! r (FG " £v 5. x1 t E^ p 13 N: LJ Mx ! 4 i / | aT GRIS oe Nem i ep c png, ^CRRRACIETREMM | ! 4 dese M M
^ ^ *
LI i » 4 "Ha 7 T. P ia , ) hn / : " i ns un a | ies Tet ove RR eau nni rosado PM eol T A ] ; MU: AY d e LA VMVETTU oe ^ : " i ; i
ZOLLERNI A, N OVUM PLANTARUM GENUS,
FRIDERICO GUILELMO III BORUSSORUM. REGI POTENTISSIMO,
-
SACRUM,
ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO - CAROLINAE NATURAE CURIOSORUM J NOMINE OFFERUNT
MAXIMIL I A NUS, PmniNCEPS WreprNsIS ET
CHRISTIANUS GODOFREDUS NEES 45 ESENBECK,
ACADEMIAE PRAESES.
ZOLLERNI A. Ordo naturalis : Leguminosae Lluss. Tribus VII. Swartzieae DeC. Dodecandria Monogynia Linn. Syst. sex. Character differentialis.
. . Calyx integer, lateraliter fissus, reflexus. Petala quinque, subaequalia. Stamina numero varia (9 — 13.), hypogyna, an- theris erectis linearibus acuminatis omnibus completis vel
XIV
duabus saltem minoribus. Legumen stipitatum, uniloculare, bivalve, obligospermum. — Semina exalbuminosa. Embryonis radicula uncinatim inflexa. — Arbores vel frutices inermes, foliis simplicibus stipulatis, florum racemis axillaribus vel terminalibus multifloris, pedicellis bibracteolatis.
Charücter naturalis.
Calyx in alabastro floris oblongus, acuminatus, acumine subfalcato, coriaceus, extus, praesertim apicem versus intus- que solo apice, sericeo- pubescens, quinquenervis venisque aliquot furcellatis pictus, sub anthesi latere inferiori ad basin usque fissus, hinc reflexus, demum a disco hypogyno cupu- laeformi deciduus. | : E
Petala quinque, calyce breviora, obovata, integerrima, in alabastro subcontorta, scilicet altero alterum margine te- gente, sub anthesi patentia, concava; duo superiora poullo breviora. .
Stamina novem ad iredéei hypogyna, pistillo- breviora, | basi libera. Filamenta brevia, subulata. Antherae lineares, subtetragonae, basi sagittatae laciniis inaequalibus, apice subu- lato -acuminnatae, dorso glabrae, introrsum et margine fulvo- hirtae, bilocellatae, locellis contiguis in acümen confluentibus latere dehiscentibus: duorum staminum, medio superiori ad latus utrumque appossitorum, antherae paullo breviores et mi- nus perfectae. Germen lanceolatum, in stipitem attenuatum compressiusculum, fulvo-sericeum. Stylus brevis, recurvus. Stigma acutum. Ovula octo, alterna, pendula, obovata, Po- dospermium breve. Arillus nullus. Embryonis, (quem non nisi imperfectum vidimus), radicula. brevis, incurva; cotyle- dones crassae. Fructus maturus ignotus, sed Swartziae legu- mini, quantum e germine iudices, certo haud absimilis.
Adi otatio. Swartziearum tribus, per se illa quidem
xv
distinctissima , e tribus nunc generibus constat, quae sic cir-: cumscribimus:
SwanrziA. Willd. Calyx demum ad basin valvatim rup- tus. Petala vel nulla, vel 1 —3. Antherae incumbentes.
ZOLLERNIA. Calyx altero latere fissus integerque reflexus. Petala 5, aequalia. Antherae lineare$, erectae.
Barma Afzel. Calyx calyptraeformis, altero latere fissus,
sub vexillo erectus, demum deciduus. Corolla subpapiliona- cea, alis linearibus. Antherae incumbentes. Speies Zollerniae geucus duàs novimus:
1. ZOLLERNIA SPLENDENS Tas. C.
Z. süpulis suborbiculatis.
Frutex pedum 10— 15 altitudine, erectus , strictus. Rami alterni, recti, stricti, angulati, glabri, ad foliorum insertio- nem tumentes. Folia alterna, approximata, patentia, ovato- oblonga, integerrima, coriacea, utrinque glabra, venoso -reti- culata, supra nitidissima saturate viridia, subtus pallidiora, petiolo brevi crasso compresso supra canaliculato noduli arti- culo inserta; inferiora sex pollices longa vel etiam longiora, ires pollices lata, obtusa apiceve subretusa, basi acutiuscula ; suprema saepe breviora et angustiora, lanceolato - oblonga, acuminata, basi magis acuta. Stipulae nodulo seu pulvino insertae, oppositae, internodiorum longitudine, sessiles, ovato- orbiculatae, oblique acuminatae, acumine mucronato, basi rotundatae, margine subrepandae, integerrimae, glabrae, ve- noso-nervosae, reticulatae, consistentia fere foliorum sed paullo . leneriori. Foliorum floralium, ubi haec adsunt, stipulae multo-minores, ovatae, vel triangulares, acutae, ciliatae vel etiam subsericeae. Racemus terminalis compositus , foliosus;. racemis partialibus axillaribus solitariis alternis circiter sex pollices longis patulis apice nutantibus basi spatio fere polli-
XVI | .
cari nudis. Rhachis communis, magisque partiales, angula- tae, fulvo-sericantes. Pedicelli 4—5 lineas longi, alterni, in- feriores nonnunquam. suboppositi , approximati, patentes, obsolete trigoni, dense fulvo-sericei, basi suffulti bractea li- neam dimidiam longà priae sericea, binisque in medio suboppositis minoribus lanceolato -subulatis erectis
fulvo-sericeis praediti. Alabastrum floris quinque lineas lon- -
gum, fulvo - sericeum, integrum , sub anthesi latere ruptum, reflesum, mox deciduum. Corolla (Cassiae) sex ad septem linearum diametro, petalis obovatis concavis aurantiacis cras- siusculis. Stamina 10—13, plerisque decem; antheris nigris introrsum fulvo - hirtulis longitudine petalorum et. germinis. Germen fulvo-sericeum ; stylo brevi basi flexuoso. Fructum maturum non vidimus; iu descriptio in generis chara- ctere exhibetur. e
Habitat in. Brasiliae biis. Invenit Maximilianus ,. Prin- ceps JViedensis, '
9. ZOLLERNIA FALCATA. "Tas. D
Z. stipulis falcatis.
Sxwow. Krameria glabra. Spr. neue Entd. IL. p. 157., quam in Syst. veg. II. p. 844. Acidandrae Martii nomine inedito, nunc autem misso,
citat auctor. (Fide exempli, a Martio visi.) :
Arbor satis ala. Rami recti, teretes, cortice viridi albo- verrucoso tecli, apice corymboso - ramulosi. Folia rami al- terna, approximala, patentia, oblonga, basi acuta, apice at- tenuata ipso lamen extremo obtusiusculo, margine integerri- - ma subundulata, subcoriacea , utrinqne glabra, venoso - re- ticulata , supra laete viridia subtus pallidiora, petiolata, pe- tiolo sesqui- vel bilineari crasso compressiusculo subtus convexo supra canaliculato cum pulvino rami articulo iuncto; | folia ramulorum terminalium reliquis paullo angusliora et in
XVII
acumen argutum extenuata. Stipulae pulvino insertae, oppo- sitae; foliorum rami primarii petiolo multo longiores, sex ad septem lineas.longae, 9'^ — 25 lineas latae, lanceolato - fal- catae, longissime acuminatae, integerrimae, quinquenerves, reticulatae, consistentia foliorum; ramulorum stipulae multo minores, modo petiolo breviores subtriangulari - subulatae rectiusculae, modo (praesertim in superioribus foliis) eundem aequantes vel paullulum superantes lineari-subfalcatae tri- nerves. Ramuli in apice rami approximati, 8 — 10 pollices longi, axillares, solitarii, terni, terminales saepe quaterni, erecto - patuli, plerique simplices, teretes, striati, glabri, basi nudi, apicem versus foliosi, ex apice florentes. Racemuli in ramulorum apice gemini vel terni, subcorymbosi, sesqui- bipollicares, apice cernui, fere a basi florigeri; alter paullo inferior ex folii axillà prodiens, reliqui subterminales, basi stipulis binis falcatis oppositis, reliquis ramulorum stipulis maioribus, stipati, ultra quas ramuli apex vel brevi spatio foliis minoribus ornatus procurrit, vel in plerisque rudimen- tum eius breve, vix linea longius, oblique truncatum, sub- clavatum, in summitate canescens prominet. Pedunculus com- munis obsolete trigonus, griseo -sericeus. Pedicelli quatuor lineas longi, patuli, compressi, griseo -sericei, bractea sin- gula subulata ad basin binisque eiusmodi paullo minoribus suboppositis infra medium aucti. Alabastrum tres lineas longum vel parum longius, oblongo -lanceolatum, acumine ratione praecedentis speciei breviori obtusiori minusque re- curvo praeditum, griseo-sericeum. Calicis delapsi basis orbi- culato-explanata distinctior et latior, quam in specie praece- dente. Corolla quam in illa specie minor, at eiusdem stru- cturae et coloris. Stamina 9 — 13, plerumque decem, antheris fuscis, Germen primo griseo -tomentosum dein griseo - seri- Cc
XVII.
ceum aequantes. Stylus cum ioni subulatus, recurvatus, glabriusculus. E: | | Habitat in ripa. Paraibae fluminis , ubi Septembre et Woven e
mensibus cum floribus lecta. est que species à. Maximiliano ,. Prin,
cipe JFiedensi.
Tab-:C. Fig. 1.
9
ET
Qx 4
Qo -1
10. 11.
Tab. D. Fig. 1.
b
c3 ge
ICONES EXPLICATA EÉ.
,
Zollerniae splendentis ramus magnitudine naturali. 5. Petalorum: in alabastro situs ante efflorescentiami mag- nitudine naturali, ab uno alieroque latere visus.
. Flos integer magnitudine naturali. .. Calix reflexus cum aliquot staminibus et pistillo magni-
tudine naturali.
. Stamina cum fundo orbiculari olbgts magnitudine naturali.
Stamen singulum, magnitudine aucta.
. Anthera, in medio transversim dissecta, magnitudine
magis aucta.
. Germen, florescentia iam peracta apertum, naturali mag-
dee
Idem, magis adultum, magnitudine aucta. | Ovulum foecundatum cum trophospermii particula, valde auctum. .
Zollerniae falcatae ramus naturali magnitudine.
5. Petalorum in alabastro situs, demto calice, magnitudine aucta. |
Flos integer magnitudine naturali.
Idem, magnitudine auctus, a parte posteriore. Stamina cum. pistillo, arte explicata.
Stamen singulum, magnitudine aucta.
Germen, deflorato flore apertum , aucta magnitudine.
7
ORE EE sl
— " e RAP WP CRAB p gs C 4 FT 9 IM s aes REUTERS
Eo
1
TEREGWSPSS QONUENV HP TERI] Poe OM INSERUIT SEPTIMI Zr T OO OU
t E "s UL xEDEEXe De ru — ES E e
» ' i Kb i P ] y , . E : 3v ^ M "A y Ps "e
CEN ! TOUT TUM T ina
m ^l
E Quota Y his rum (e. LN IO Y "Ng
Ateius
e
Lan sa iib d "
& MN "1 E f dye à ha "Ad y ge rmi [Doocwmmios; eb vota dil add m arn " ^ wegero coro iind o tisian |
A CONTINUATIO 'CATALOGI
Dominorum collegarum Academiae C. L. C. Naturae Curio- sorum, inde ab ineunte anno 1825 usque ad fimern anni 1896 in eandem receptorum.
Anno 1895. Ordo 3 receptionis. : : : 1208. D. Ioannes Fridericus BrvwENsAcHU, in universitate litterarum Georgia Augusta Gottingensi professor medicinae primarius, Augustissimo et Potentissimo Magnae Britanniae et Hannoverae Regi a consiliis medicis supremis, ordinis Guelphorum Eques auratus, rel. rel. rec. cogn. £ristoteles d. i19. Sept., die solemni, quo semisae- cularem Lauream, iussu et nomine Academiae, Viro isti praenobi- lissimo et excellentissimo gratulatus est Aporemus GvirELMvs Orro, A. C. N. C. S., epistola de Animalium quorundam, per hiemem dormientium, vasis, cephalicis et aure interna , in huius voluminis prima parte a p. 25 — 86. impressa. Verba áutem. Dedicationis, programmati, de quo diximus, praemissae, haec sunt:
Hodiernus dies, quum omnibus, qui litteras physicas et me- dicas colunt, festus sit ac solennis, duplici et certe longe maiori laetitia nos afficit, qui omnes intimo mentis cum menté vinculo Tecum coniuncti sumus. Nam quis est nostrum, qui Te praecep- torem, ore, scriptis et consiliis pariter suavem atque utilem, non veneretur? Ego saltem, olim puer, rerum naturalium imaginibus, a Te editis, delectatus sum; et aeiate paullo provectior scriptis Tuis, historiam medicinae litterariam, anatomiam, anthropologiam et physiologiam spectantibus, edoctus sum, et tuas laudes a patre dilectissimo, Tecum aequalitate et amicitia coniunctissimo, semper
XX
Ordo
receptionis.
1209.
1210.
1211.
1212.
1215.
quam maximas audivi. Mox ipse in Professorum ordinem recep- tus, praelectiones meas de osteologia, anatome comparata , physio- logia et zoologia secundum 'Tua compendia institui, et quo magis litteris imbutus sum, eo maiori cum fructu et gaudio longam scriplorum Tuorum seriem iterum atque iterum perlegi. Cum itaque ad. Te videndum et audiendum Gottingam properassem , benevole iuvenem recepisti et hucusque semper fautor mihi et praeceptor mansisü. De aequali Tecum commercio nos fere om- nes gloriari possumus, et ne unus quidem nostrum est, cui nomen Tuum non sit maximum et sanctissimum. Itaque quod cum his litteris 'Tibi simul diploma Socii Academiae nostrae offerre cona- mur, non ea mente fieri putabis, ut eo Tibi, naturae scrutatorum Nestori et principi, cuius gloria apud omnes cultiores populos ma- gna est, honoris aliquid afferamus, sed potius ut nos, Te socio addendo, condecoremus. gitur accipe benigne, quae Tibi since- ro animo porrigimus. Utinam Deus optimus Tibi salutem et se- nectutem serenam, placidam, atque ad extremas. vitae humanae
. fines extensam, adnuat: hoc est, quod ex intimo corde precamur.
D. Sabinus BrnrnEgLOor, botanices professor, horto botanico insula- rum Canariensium praefectus, collegii Orotaviensis director, rel. rel.
rec. d. 928. Nov. cogn. Chr. Smith. ^
Samuel Elias Lrsg& Bano pg BnipzgL- Bnipnzgi, Serenissimo Duci Saxo- Gothano a legationibus secretis, systematis bryologici amplificator excellentissimus, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. A ed wig.
z
D. Guilelmus Rapp, anatomiae in literarum universitate Tubingensi professor, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Laurenti.
D. Henricus RarHkE, medicus practicus Gedanensis, societati natu- rae scrutatorum Gedanensium a litteris secretis, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Monro. i
D. Ioannes Nepomucenus luwcsEs, Àugustisimo et Potentissimo Regi Davariae a consiliüs rerum medicarum intimis, medicinae professor, academiae scientiarum. Monacensis socius, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Hamilton.
Ordo réceptionis.
1214.
1221.
1222.
1225.
XXI
Dr. F. A. RurGEN, artis obstetriciae in universitate litterarum Gie- sensi professor p. o. rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Atoederer.
l Anno 1896.
D. Theophilus Guilelmus Biscuorr, in almàá litterariim universitate Ruperto-Carolina Heidelbergensi.botanicen privatim docens, rel. rel. rec. d. 29. Nov. cogn. $chkuhr.
D. Henricus Carolus va pER Doo Mzzscu, chemiae in Athenaeo Amstelaedamensi professor, Drugmansii, quondam nostri, laudator palma ornatus, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Boerhaav e.
G. A. G. L. Bano. vaN DER CAPELLEN, Regii ordinis Leonis Belgici Eques auratus, status Belgici a secretis, Indiae orientalis Belgicae Gubernator generalis, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. JVieuhof.
T. pr CmanpeENTIER, in praefectura rerum metallicarum Silesiaca consiliarius supremus, rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Frischius.
D. Carolus Fridericus GagnTNER, societatibus pluribus virorum eru- ditorum adscriptus, patnis inclyti inclytus filius, sexus plantarum, in disceptationem rursus vocati, vindex, rel. rel: rec. d. 28. Nov. cogn. Koelreuter.
D. Carol. Ioannes KansreN, Augustis. et Potentiss. Regi Borussiae a consilis rerum metallicarum intimis, Academiae Regiae scientia- rum Berolinensis membrum, Crucis ferrei Eques, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. $ven Rinman.
Aylmer Bourke LawsrRT, vir operibus elegantissiimis, museo locu- pletissimo, humanitate in viros rei herbariae studiosos inclitus, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. $/oane.
D. Ioannes Petrus Paurs, Augustis. et Potentis. Regi Borussiae a consiliis Regiminis, Provinciae ad Rhenum inferiorem praesidio supremo Confluentiae adscriptus, historiae naturalis fautor et cul-
tor praeclarus, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Fracastorius. 4
D. Ieremias ReNssgtAER , Lycei historiae naturalis Noveboracensis se- cretarius, Tel. rel. rec. d. 258. Nov. cogn. Gronovius.
»
XXII
Ordo receptionis rion ; ^ 1224. D. Gustavus ScHÜBLER, historiae naturalis in alma litterarüm Uni-
yersitate Tübingensi professer p. o., rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. Duvernoy. .
1225. D. Ernestus SrrupEL, Esslingensis, societatis itinerariae Würtember- gicae $uasor et auctor, rel. rel. rec. d. 28. Nov. Cop. Petiver.
1226. Dr. C. L TurwwEN, Deventeriensis, ob egregiam, quam Academiae tradidit, laudationem Iani Constantini Driessen, Acad. C. N. C., dum inter vivos esset, socii, optime de ea meriti, rel. E rec. d 28. Nov. cogn. Driessen.
1227. D. G. Vnonx, Ord. Reg. Leon. Belg. Éques, in Bisidl illustri Arostele addens et in nosocomio, a S. Petro appellato, professor, Reg. scientiarum Instituti primae classis secretarius perpet., Acad. chirurg. Amstelaed. praeses, Acad. Reg. scient. et art. Bruxellensi aliisque pluribus Academiis et societatibus adscriptus, rel. rel. rec. d. 28. Nov. cogn. /Zalter.
Anno 18974.
D. Georgrus Christianus Anworp, medicus practicus Varsoviensis , Regi quondam Poloniae a consiliis aulicis, rel. rel., ante quinqua- ginta et duos annos, "Baiero praeside, Academiae adscriptus et no- mine /Vilei lI. compellatus, d. 26. Tul. 1827. novo tees s diplomate honoratus est.
[
s
t t
E
| DONA, a fautoribus Academiae inde a duodecimo Volumine edito collata. . P
-À. Pecunias in Academiae usus contulerunt:
Lupovicus, Serenissimus ac Potentissimus Magnus Dux Has- siae. f
G. Vrolik, dictus Walter, in Athenaeo illustri Amstelaedamensi Professor.
.B. Libris, qui sequuntur, Bibliothecam auxerunt, Abhandlungen der K Resumes Academie derITVis- senschaften zu Berlin aus den Jahren 1820 — 1821. Berlin 1822. Desgl. aus dem Jahre 1924. Berlin 1826. 4.
Bericht über die naturhistorischen Reisen der Herren Ehrenberg und Hemprich | durch - Aegypten , Dongola , Syrien, 4rabicn und : : , ; den. Oostlichen Abfall des Habessinischen Hoch- AceTenmr HegidaBerofimereis: landes in den Jahren 1820 — 1825. Gelesen in der. Künigl. Academie der VFissenschaften von Alexander von Humboldt, Berlin 1926. 4.
Preisschrift über genaue Messung der ZVinkel an Krystallen von Dr. Adolph Theodor Kupffer Berlin 1825. 4. -
Kongl. F'etenskaps 4cademiens Handlingar for 1825 och 1826. Stockholm. 8.
P à Arsberüttelser om F'etenskapernas Framsteg , af-
gifne af Kongl. F'etenskaps - Academiens Em- : 3 NU betsmün, 1824 ,1825 och 1826. Stockholm. 8. Academia Regia Holmiensis
Kort Ofversigt af Chemiens Historia ifran de áldsta Tider. Tal, hallit etc. af C. D'Ohsson. Stockh, 1826. 8.
Verhandlingen der erste Klasse van het Hollandsch Institut van. 7Y'etenschappen , Letterkunde en SSchoone Kunsten ie Amsterdam. I — VI. Deel. T'e Amsterdam 1812, 1816, 1817 , 1819, 1820, 1825, 1825. . 4.
Institutum Regium Belgicum scien- tiarum et artium Amstelaedamense,
XXIV in
Ferslag over het Z4msterdamsch Geoctroijeerd Y
Kunst - Cement aan zijne Excellentie den Mi- nister aan. Binnenlandsche Zaken, door de eerste Klasse van het Koninklijk-Nederland- sche Instituut. 1816, 4.
Verhandeling over eene nieuwe wijze omAfstanden |
te meten, door Hendrik Aeneae. Te Amsterdam I812; . 8.
Verhandeling over de Klootsche Driehoeken, door O. S, Bangma. Te Amsterdam 1817. 8.
J. Blanken , Beschowwing over de Uitstrooming B der Opper Rijn-en Maas- watern door de 3 Nederlandsche Rivieren tot in zee. Te 4m- B
sterdam 1819. 4.
4
Verhandeling over het Sommeren en Interpoleren van arithmetische Seri&n, door Jacob Floryn. Te Amsterdam 1816. 4. ;
Ferhandeling , bevattende een oversigt vam den staat der vornaamste Gewassen in IVéderland geteeld. ete., door Jan Kops. Te Amst, 1916. 8.
Précis historique des opérations géodésiques et astronomiques faites en. Hollande pour ser- vir t base à la topographie de cet état, exécu-
tées par le Lieutenant Général Krayenhoff. 4. |
De Stelling van den Franschen Geneesheer De- véze, dat de gele Koorts niet besmettelijk is ,
getoetst aan rede en ondervinding cet. Door |l 4. van, Stipriaan Luiscius. Te Amst. 1825, 8. fj
Fi erhandeling over de JYerking van den 4zijn in de Typhus, door C. H. à Roy, Te 4m- sterdam. 1826. 8.
V'erhandeling over den Landboww, door I. F. Ser- rurier, Te Amsterdam 18916. 8.
Ferslag over het al of niet besmettelijke der Gele Koorts, vooral in Betrekking tot het' sverk van den Franschen geneeskundigen Devéze over hetzelfde onderwerp , - door E. I. T'ho- massen à T'huessink, Te Amsterdam 1822.8.
Institutum Belgicum scientiarum et artium Amstelaedamense, à
Li
Nader onderzoek omtrent de besmettelijkheid of niet besmettelijkheid der gele koorts, door E. I. Thomassen à Thuessink. Te Amst. 1825. 8
Annales Academiae Lugduno-Batavae 1824 - 1825 et 1825-1826, Lugduni Batav, 1826, 1827. 4.
Mémoires de la Société de Physique et d Histoire
T, I, II. III. Genéve
naturelle de Genéve, z 1821 — 1824. f£.
The transactions of the Linnean Society of Lon- don, Fol. XIV, Éondon 1825. Fol. XF. PA London 1826. 4.
List of the Linnean Society of London, 1825, 1826. 4.. 1
Catalogue of the library of the Linnean - Society of London. 1827. 8.
— Znnales de la société Linndenne de Paris. Livr. JI — FI. Paris 1825. 8,
JVeueste Schriften der natürforschenden Gesell- schaft z, Danzig. I.B.u.II.B.I.H. Halle 1826. 4.
Jahresbericht der naturforschenden Gesellschaft zu Halle vom 5. Juli 1825 bis dahin 1824, und vom 10e. Juli 1824 bis 2. Juli 1825. Forgelesen von Bullman , Secretair der Ge- sellschaft,.
4ias zu der Reise im nürdlichen Africa von Eduard Rüppel. Erste Abtheilung. 1. und », Heft. Herausgegeben von der Senkenlergi- [.— schen naturforschendenGesellscha ft zu Fi "rank-
. furt a/M. 1826 Fol.
Jris 1825. Vo. 255. 240. 249. 255. 260; 1826. lVo. 5. 16. 25. 4o. 45. 46. 5o, 52. 55. 56. die Reiseberichte des Herrn Rüppel enth. 4.
Ferhandlungen der. allgemeinen Schweizerischen Gesellschaft für die gesammten Naturwissen- schaften in ihrer Yi. Jahresvéersammlung zu Solothurn , nebst der Erüffnungsrede des diesjáhrigen F'orstehers Jos. 4nt, Pfluger, Solothurn 1825. 8.
ANV Inséitutum Belgicum scientiarum Ain- stelaedamense.
Academia Lugdunensis.
Societas Genevensis,
Societas Linneana Londinensis.
Societas Linneana Parisiensis.
Societas Naturae serutatorum Ge- danensis,.
Societas Naturae serutatorum Ha- lensis.
Societas Naturae scrütatorum Sen- kenbergiana Francofurtensis.
Sosietas Helvetica.
d
XXVI i
W'erzeichniss süámmtlicher Mitglieder der -allge- f
meinen Schweizerischen Gesellschaft für. die
- gesammten INaturwissenschaften. Solothurn. :
1856. 8.
Henrici Caroli van der Boon Mesch Oratio de
naturae contemplatore, tum sui, tum alieni |
commodi adiutore. Amstelodami 1824. 4. -
Lofrede op Sebaldus Justinus Brugmans ,. door |
H. C. van der Boon Meesch. 8.
. Fersuchte Beantwortung der von der Herzogl. .
Oldenburgischen . Regierung im Jahr 1922 aufgestellten Preisfrage über das gelbe Fie-
ber von Dr. C. F. Braun, Marburg 1827.8. -
Mémoire sur le mode d'action des nerfs pneu- '
mogastriques dans là production des pheno- mnes de la digestion par MM. Breschet et Milne Edwards. 8.
De UArkose, caractéres minéralogiques et histoire |
géognostique de cette roche, par Alexandre Brongniart. Paris 1826. 9. .
Mémoire sur quelques genres. nouveaux de la Famille. des. Butinériacces , par Mr. DeCan- dolle, 4.
Mémoire sur ia Famille des Ternstroemiacées .et
en particulier sur le genre Saurauja, par DeCandolle, Genéve 1825. 4.
Prémier mémoire sur les lenticelles des arbres et
le développement des racines qui en sortent, d
par Mr. DeCandolle. 8.
Revue de la Famille des Lythraires, par Mr. DeCandolle. Geneve 1826. 4.
De la Lithotritie ou broiement de la pierre dans -
la vessie, par le docteur Civiale ."Paris 1826.8.
Lettre à Mr le Chev. V. de Kern, en. reponse à un écrit ayant pour titre: Reflexions sur la nouvelle méthode des MM. Civiale et Leroy
pour broyer et extraire les calculs vésicauz,
par le docteur Civiale, . Paris 1917. 8,
" Societas Helvetica.
Auetor.
Auctor,
Dr. Brcschet , Collega.
Auctor.
Auctor.
— Auctor.
Cruydt Boek van Rembertus Dodonaeus volgens zijne laetste V'erbetteringe: met Bijvoegzels achter elck Capitel , wt verscheyden Cruydt- beschrijvers , item. in't. laetste een. Beschrij- vinge van de Indiansche Gewassen, meest ge- troken wt de: schriften van Carolus Clusius. Tot Leyden 1608. Fol,
Prodromus Florae Nepalensis, sive enumeratio ve- getabilium, quae in itinere per Nepaliam proprie dictam et regiones conterminas ann.
. 1802 — 1805 detexit atque collegit D. D. Franciscus Hamilton. Secundum methodi naturalis normam disposuit atque descripsit David Don. 8.
Monograph of the genus Pyrola by Mr David. Don. 8.
- Erster und Zweiter Bericht über die A4dminis- tration . des allgemeinen | Krankenhauses zu Hamburg im Jahre 1824 und 1825. &.
Erster und. zweiter Bericht des Herrn Dr. I. C. ' G. Fricke über seine Reise nach Holland und den angrenzenden Gegenden zur Erforschung
der im den gedachten Gegenden im Sommer und Herbste des Jahres 1826. geherrschten Krankheiten, Hamburg 1926, 1827. 8.
Bulletin universel des sciences 'et de Üindustrie .
de M. le B. de. Ferussac, 1826, 1827. n. 6 —8. 8.
Beitrüge zur mineralogischen Kenntniss der Su- detenlánder, insbesondere Schlesiens, von Dr, E. F. Glocker I. H, Breslau 1827. 8,
Versuch einer Charakteristik der schlesisch mi-
neralogischen Literatur von E. F. Glocker. Breslau. 1827. 4. 7, Ueber Naturforschung von Franz von Paula Gruit-
huisen, Augsburg 1825. 8.
Herbarius, Batavie impressus anno domini et ce- tera LXXXVI.
XXVII
Veltmann,Pharmacop. Osnabrugensis.
Auctor.
Ur, I. €. G. Fricke. "S
Auctor.
Auctor,
Auctor
Dr. Ebermaier, Physicus Düsseldor- piensis,
XXVI
Annales Behete- clinicae medicae "Ticinensis , auctore Francisco Nob. ab, Hildenbrand. P. ]. Papiae. 1826 8.
Systematische Beschrijeving van eenige Insekten van Woord- Nederland, door J, van derHoeven, Afaedrukt uit de Bijdragen tot de Natuur- kundige TY'etenschappen te Amsterdam. 8.
Over het vleugelhaakje bij de Avond.- en INacht- vlinders , door I. van der Hoeven, Afsedrukt uit de Bijdragen tot de Natuurkundige 7V'e-
- tenschappen , te Amsterdam, 8.
Ueber Pflanzenversteinerungen , svelche in dem Bausandstein von Stuttgart vorkommen, von Dr. G. F. Jaeger, Stuttgart. 1827. 4.
De Euphorbiacearum generibus medicisque ea- rundem viribus tentamen, auctore Adriano de Iussieu. Parisiis 1824. 4.
Mémoires sur les Rutacées, ou considérations sur ce groupe de plantes , suivies de l'exposition des genres qui le composent , par M, Adrien de Jussieu, Paris 18255. 4.
Considérations sur la Famille des Euphorbiacées, par Mr. Adrien de Jussieu 4.
Monographie du genre Phebalium , par. Mr. 4d. de Jussieu. 4. ;
Entomologische Monographien von Dr. Fr. Klug, Berlin 1824. 8.
Richards medicinische Botanik , aus dem Fran- züsischen mit Zusützen und .4nmerkungen
von Dr. G. Kunze II. T'h, Berlin 1826, 8.
ZAndeutungen. über den Gang der bei Bearbei- tung der JNaturgeschichte , besonders der
Zoologie , von ihrem Beginn bis auf unsere -
Zeit genommen ist, von Dr. Friedrich Sigis-
mund. Leuckart. Heidelberg und Leipzig. 8. "Ueber den Blutegel von. Dr, Fr. Sig. Leuckart,
Aus Geigers Magazin der Pharmacie, 8.
Kurze ÜUebersicht der avichttgeren. zoologischen Arbeiten des Jahres 1825. ebend. 1826. 8,
Auctor.
Auctor.
Auctor.
Auctor.
Auctor,
Dr. G. Kunze. :
E i . Auctor,
Fersuch einer naturgemüssen Eintheilung | der Helminthen, als Prodrom und Einleitung sei- nes Handbuchs einer Helminthologie, Heidel- berg und. Leipzig 1827. 8.
Viro illustrissimo G. H. Weber, memoriam ante:
"hos quinquaginta annos sibi demendati mu- neris professoris feliciter celebranti, solennia semisaecularia officiosissime gratulatur me- dicorum ordo, interprete A. T.Lüders. Inest Instituti Clinici per annum I. et II. historia. Kiliae 1827, 4.
Beobachtungen und Bemerkungen aus der Cibadie: hülfe und. gerichtlichen Medicin, eine Zeit- schrift herausgegeben von Dr, L. ende
" 32. B. Gottingen 1825. 8.
Ausführliches Handbuch der gerichtlichen Medi- cin für Gesetzgeber, Rechtsgelehrte , Aerzte nnd JTYundáürzte, von L. Il. G. Mende. IF, Th, Leipzig 1826. 8. !
Die menschliche Frucht, das Fruchtkind und das Kind, kurz vor, in und gleich nach der Geburt, in gerichtlich - medicinischer Hin- sicht von Dr. L. 4, C. Mende... Gottingen 1027409;
Rohlings Deutschlands Flora, nach einem ver- ünderten und. erweiterten Plane bearbeitet von Franz C. Mertens und JVilh, Dan. Jos. "Koch. lI. Bd, Frankf. a. M. 1826. gr. 8.
V'erzeichniss der anatomischen Praeparatensamm- lung des Konigl, Anatomie - Institutes zu Bres- lau, von Dr, Ad, JVilh Otto. Bresl, 1826.8,
Scriptores ophthalmologici minores, edid. Iustus Radius. Vol. I. Lipsiae 1826. 8.
Naturswissenschaftliche Abhandlungen , herausge- geben von einer Gesellschaft in Jf'ürtemberg Bd. I. Hft. 1. ». Tübingen 1826, 1827. 8.
Bemerkungen über den innern, Bau der Pricke von Dr. Heinr, Rathke 1825. 4.
Jahrbücher der Entbindungsanstalt zu Giessen , herausgegeben von. Ferd. dug. Ritgen. 4, und. JI. Bd. Giessen 1820, Fol.
1 | | |
XXIX
Auctor.
ueram
Auctor.
Auctores,
Auctor.
Editor.
Dr, W. Rapp academiae nostrae Soc.
Auctor.
Auctor,
XXX
Die Anzeigen der. mechanischen. Hülfen bei Ent- bindungen , nebst Beschreibung einiger in neuerer Zeit empfohlenen | geburtshülflichen Operationen und, einer verbesserten Geburts- zange, von Ferd, Aug. Ritgen. Giessen 1820, 8.
Handbuch der niedern Geburtshülfe von Ferd. August Ritgen, Giessen 1824. 8.
Epistola de Balaenopteris quibusdam, ventre sul- cato distinctis, quam viro summe yenerando; Ioh. Frid, Blumenbachio, honores doctorales ante 5o annos acceptos die XVI Sept. gra- tulantes scripserunt Dr. F. Rosenibal et Dr. .F, Hornschuch. Cn puae 1825. 4.
Indische Bibliothek von A. HF, v. Schlegel 2. Bd. Hft. 4; Bonn 1827. 8.
De distributione geographica plantarum Helve- tiae diss, inaug. praes. Gust, Schübler, resp. A, Ringer. Tübing. 1825. 8.
Beitráge zu einer medicinischen Topographie von |
Chur, von. I. I. Gubler. Tübingen 18254. 8.
Diss, inaug. sistens descriptiones plantarum no- varum vel minus cognitarum horti botanici academici Tübingensis. praes. G. Schübler,
resp. I. €. Schütz, Tüb. 1825. 8,
De Salvinia natante diss. inaug. praes. G. Schüb- ler, resp. G. L. Duvernoy. Tübing. r825, 8.
Untersuchung über die Farben der Blüthen. | Eine Jnauguraldissertation unter dem Praesidium
von G., Schübler, von €. 4, Frank, Tüb. 1805 8.
Untersuchungen über die Einwirkung verschiede- ner Stoffe des organischen und unorganischen Reichs auf das Leben der Pflanzen. Eine Inauguraldissertation unter dem Praesidium
von G. Schübler, von. E, 4. Zeller, Tübin-
gen 1826. 8.
Observalones anatomico- pathologici et practici : argumenti, auctore I. L. C. Schróder van !
de Kolk, Fasc. I, Amstelodami 1825. 8.
: -
Auctor.
Auctor
Auetores,
Küetor:
) Dr. Schübler, Collega.
*
Journal für Chemie und Physik , als eine Zeit- schrift .des qwissenschaftlichen | Vereins zur Verbreitung von Naturkenntniss und hóherer JV'ahrheit , herausgegeben von I.S. C, Schweig- ger, lYeue Reihe Bd. 15 — 2o. Halle 1825 , 1826, 1827. 8.
Memoria sull' arrossimento straordinario di alcu- ne sostanze alimentose , di Ficenzo Sette. Finezia 1826. 8.
Beschreibung und Abbildung knolliger Gewüchse der Hünde und, Füsse des Lorenz Ruff, von Jr. Joh. Bernh. Jac. Behrends , nach dessen Tode herausgegeben von Dr.JVilk. Sómmering Frankf. a. M. 1825. Fol. E
Beknopt Overzicht over de Leer der Stochiome- trie, dienstbaar gemaakt ter verklaring en aan-
| avendig van stochiometrische bevveegbare Cir- - Kels; door B, Stratingh , Ez. te Gron. 1827. 8.
Genera nova plantarum, iconibus observationi. busque illustrata, auctore Leopoldo Trattin- nick. Fasc. I. Viennae, 1825. 4.
Revisio critica generis Ichneumonis specierum, quae Kiliae in Cl. Fabricii museo adhuc superstites sunt, Sect. L. Diss. inaug. auctore Ioanne lacobo Trentepohl, Kiliae 1825. 4.
.. Considérations sur la diversité des bassins de dif-
" férentes Baces humaines, par G. Frolik, 4m- sterdam 1826. Fol,
Ontleed-en INatuurkundige Aanteekeningen over den Haai, door G. F'rolik,uit de Bijdragen tot de NatuurkundigeJV'etenschappen, te Amsterd, 8.
Opmerkingen bij de Ontleding van *eenen Kai-
^ man, Crocodilus Sclerops, door G. F'rolik. uit de Bijdragen tot de JNatuurkundige JV'eten- schappen, te Amsterdam. 8.
Disquisitio anatomico- physiologica de: peculiari
arteriarum extremitatum in nonnullis anima- — libus dispositione, auctore G, Vrolik, Am- stelaedami 1826. 4.
| | |
Auctor.
Auctor. Lo
Editor.
Editor.
Auctor.
Auctor,
Auctor.
——— —X—
XXXI
VITA IANI CONSTANTINI DRIESSEN,
ACADEMIAE C. L. C. NATURAE CURIOSORUM, DUM VIVEBAT, SOCII, COGN. SYLVIL 7)
SCRIPSIT. .
C. I THEMMEN, Dr. A; €. b. €. N. C. SOCIUS.
Leona Constantinus Driessen, Daventriae natus XXX Iunii, anno: saeculi proxime praeteriti XC, Patre Antonio Driessen, praeclarae eruditio- nis viro, quondam in Athenaeo Daventriensi Iuris Antecessore, dein in Tribunali, quod dicunt, Tractus Leovardiensis Senatore, dignitate non minus quam integritatis laude plurimum venerando: matre vero Margare- tha Rypma, spectaüssima , atque sexus sui dotibus ornatissima matrona, cuius pater illi ordini fuit adseriptus, cui Turatorumi est nomen.
Avus fuit vir plurimum venerandus, clarissimusque Antonius Driessen, qui iam anno 1707 'Theologiae Professoris et Concionatoris Academici di- gnitate conspicuus, ÀÁcademiam Groninganam multis verae pietatis in. efu- dienda iuventute speciminibus. illustravit, suumque nomen ad. posterita- iem transmisit.
Quamnam studiorum rationem Noster sit ingressus, ut mentis acumen, quod in ipso maximum erat, aleret augeretque, ex his cognosci potest. -
Fulgebat iam in puero ingenium felix, faustoque augurio spem ma- turitatis futurae faciebat; sive enim seria cogitaret, sive animum oble- ciamentis reficeret, in omnibus attentam mentem, tantamque cogitandi vim ostendebat, ac se ita praestabat, ut olim. vulgaris pugpane numero se. eximi posse facile ad iudicandum: praeberet. ^. Quemadmodum Pater nihil omittebat eorum, quae ánimum Filu for- mare, moresque ad humanitatem componere possent, ita etiam assiduus bene agendi hortator, non alios colores suo tenello, quam qui propriis
*) De legato Driesseniano conf, Nov, Acta Acad. N, C, Vol, XII. Praef. p. VIII.
Vir. DmussENg. —— xxxur
virtuübus ingeniique dotibus splenderent, tribuendos censuit. Quare nullo sumiul parcens, natum- suum ne in otio quidem unquam otiosum relin-
squere ita sibi, proposuit , ut artificibus peritis erudiendum eum traderet,
qui rationem docerent, varias machinas, sive e ligno, sive e ferro, sive e vitro; lampade adiuvante, fabricandi, quo .peritor evaderet in tractan- dis intelligendisque iis omnibus, quae tam ad disciplinam Physicam Chemi- camque, quam ad Anatomiam ac Chirurgiam pertinere viderentur.
. Puer iam pridem Scholis Leovardensibus, in quibus Graeci Latinique sermonis initia docentur, admotus, tantam acquirendae earum linguarum peritiae operam dedit, ut non solum discendi felicitate inter discipulos
. eluceret. eosque studio suo incitaret, verum etiam moderatores quasi
cogeret ad praemia in singulis classibus sibi tribuenda.
Dum hoc curriculum absolvebat, quod satis cito cursu perfecit, mi- nime tamen inventionis studiique Physici amor in iuvene languebat, quin imo maiora incrementa accipiebat; in hoc enim brevi vitae spatio latissi- mi limites florentis in posterum eruditionis adeo exlucescebant, ut non- dum. quatuordecim annos natus, IV. Iunii MDCCCIV in eorum sodalium numerum adscriberetur, qui suam curam meditauonemque in Societate Leovardiensi; impenderent ad naturae Opera perscrutanda eaque ad exa- men revocanda. Neque in minima suae felicitatis parte posuit, prius- quam ad severiora vocaretur, omnem, qua posset, litteris humanioribus operam dare, longe ab eorum sententia semotus, qui elegantiora et pro- paedeutica studia negligant, manibusque, ut dicunt, illotis $raviora ar- ripiant, et purissimos fontes contemptu dignos habeant, immo contaminare annitantur. "Tanta autem morum integritate , tantaque diligenua in lit- terarum studiis se commendavit, ut. G'ymnasiarchus iow dE Slothouwer artifica sua manu Nostrum regere ac formare non fuerit dedignatus. ^ Cumque is Driessenium satis iam instructum iudica- ret iis, quae ad lectiones Academicas maximo cum fructu audiendas essent idonea, hic non prius hanc palaestram relinquere voluit, quam animum haud levi disciplinae physicae sensu atque gustu imbutum ostenderet ora- üone publica, de dictoVirgiliano: Feliz qui potuit rerum cognoscere causas.
Ita igitur ad ampliora Academiarum spatia provectus, in hunc cur- sum immitti toto pectore gestivit et in civium Academiae Groninganae tabulas relatus est a. MDCCCVI. ;
Quoniam autem: ad Physicae experimentalis, quam vocant, et Chemiae
disciplinas adeo magno ardore ferebatur, ut labores eius iam virile quid- l ; ; e
XXXIV VirA. DnisssEN n.
dam spirarent, haud. mirum videri poterat, Societatem Physicam atque Chemicam Groninganam talem cultorem iam statim post eius adventum in numero eorum haberi voluisse, qui honoris titulo condecorarentur. . Hac quamvis uiriusque scientiae cognitione imbutus, facile tamen sibi persuaderi est passus, nihil in ulla arte atque disciplina praeclarius existere posse, nisi quod veris doctrinae accuratae principiis esset inaedi- ficatum ; hinc in Philosophicis prius domicilium suum quasi stabile red- dere voluit, quam ad Medicinam se converteret. Mathematum itaque co- gniüonem non praetermisit, sed in iis serio fuit occupatus, iisque, Viro Clarissimo S. B. de la Faille duce, Physicas Astronomicasque partes ad- iunxit, in quibus dexteritatem animique vim, iacto iam solido fundamento, luculenter probavit. to nre Quemadmodum autem a natura ad totam Philosophiam excolendam natus videretur, et vero etiam in hac doctrina seges rerum est admodum ampla varietaüisque plena, ita etiam nihil magis idoneum atque accomo- datum Driessenio accidere poterat, quam quod ad studium Mathema- ticum Physicumque adiuvante eo viro, qui de exquisita doctrina. recte iudicare posset, acueretur: quare non solum Logicam, sed etiam. discipli- nam Moralem et Anthropologiam sumpsit pertractandam, ut in iis fonti-
bus colligere posset, quid ad. excolendas magis artes atque disciplinas, et -
vim rationis a pravis praeoccupatisque opinionibus liberandam conduceret; in quibus doctrina Cl. Viri de Waal usus est. ^ — "T
Iaterea Societas Groningana, quae Naturae perscrutatrix dicitur, non
dubitavit, Driessenium incitare atque impellere, ut, quos existimationis publicae fructus collegerat, publici iuris faceret, suffragiisque eorum, qui de industria atque Wecgvs iudicave possent, magno applausu inter. so- cios, honore et meritis dignos, est receptus: hinc orta sunt specimina varia, nec non lectiones de uno alterove Physicae Chemicaeque disciplinae ar- gumento, quae insigne boni coloris specimen maturiusque identidem iu- dicium demonstrarent, et ad. verae doctrinae fines extendendos. i eodpim viderentur. : K ^38 Postquam vero earum, quae enumerátae sunt, artium. spatium decur- risset, animumque Medicinae addixisset, se ad sequentem studiorum ra- üonem insütuendam contulit: In Chemia, Botanice, Pliarmacia, Materia Medica et Historia remediorum simplicium magna cum animi vi aüdivit cognatum suum, Clarissimum Petrum Driessenium; in Osteologia, Anatomia, Zoologia Cl. Mulderum; huiusque "successoris: Cl. Báckeri
VirA DnrsssENII. LT XYXV
i
lectiones tam ÀAnatomicas et Physiologicas, quam. obstetricias assiduus sum- moque .cum studio est secutus; ita ut Praeceptor summo eum cum amore amplecteretur, summaque eum laude dignum censeret.
In Pathologia, Semiotica, Therapia ac Medicina Forensi fidissimum ducem habuit Cl. Thomassen a Thuessink, eumque, ad aggnovipm le- ctos docentem , diligenter secutus est.
Et ut in omni Medicinae ambitu versaretur, Clarisimum Hendrikz Chirurgiam docentem, audivit, operationibus, ab eo, tam in Nosocomio -Academico, quam in privata praxi peractis, saepius interfuit, sicut huius viri singulari amicitia fruebatur.
Uti enim in vera sapientique animi magnitudine omne » honestum po- Situm. iudicabat, amplisimumque, pro sui instituti ratione, singularum iparüum campum, quae philosophiam efficiunt, peragrasse sibi videbatur, ita ut earum nulla quidem ad: praeclaram accuratissimamque cognitionem acquirendam , deinceps tamen augendam, requiri ulterius posset, ita etiam ab uno alterove profectuum suorum specimine edendo sese haud alienum praebuit. Quamobrem, quum Scientiarum et Litterarum Facultas in Academia Groningana ultro illi summos in Philosophia g gradus, in 1psa secundi Iubilaei
festivitate solemniter capessendos, omnium. ét. pari Senatorum Academiae
suffragio honorificentissime obtulisset, absoluus examinibus, quibus. Bac- calaurei prius et Licentiati tituli comparantur, nec non thesibus publice defensis, quarum "una probavit, quietem absolutam in. mundi Systemate non obtinere, altera, an sit. differentia inter corporum inertiam et grayita- tem, sui iudicavit esse officii, dissertationem scribere, in qua Theoriam non tantum, sed etiam experimenta de auro fulminante, maxima cum cura ingeniique vi instituta, proponeret, quam more maiorum publice cum omnium applausu defendit die VI. Octobris anni MDCCCXIV, quo haud vulgaris doctrinae in lucem edito specimine, se ita commendavit, ut plu- res eruditos clarissimosque- Viros ad collocutionem disputationemque . in- vitaret, eorumque controversias mascule refelleret.
Die XI huius mensis, quum Augustisimo Rege coram festum saecu- lare celebraretur, cum incredibili modestia, quae pulcherrima semper do- ctrinae comes ipsi adhaesit , elegantissime gratias pro hocce in se collato honore egit. 2 97uds Lol "
Ex eo tempore animum ad shaviviandaat artem medicam ulterius intendere illi erat propositum, neglectis haudquaquam illis, quae ad. scien- tiam Physicam pertinebant.
XXXVI s VirA. DnrgsseNn.
Societas Physica atque Chemica eum eodem anno inter gubernatores suos nuncupavit. Postquam sese Anatomiae, Physiologiae, Pathologiae, Pharmaciae et Materiae Medicae intelligentem praebuisset, publice oratio- nem habuit de organo visus eiusque functione, cuius subtlissimae pase accurate ac eleganter ab ilo praeparatae erant. ij " His peractis, in Medicina practica, Chirurgia et Arte Obstetricia eximii dedit ingenii documenta, ac dein duas positiones explicavit, quarum al- . tera: an differt an wero convenit J4ngina maligna | cum Scarlatina, altera (Hippocr. Aphor. 29. Sect. IL) Zncipientibus morbis, si quod deas vi- deatur , move ; cum vero vigent, quiescere melius est. iadiadens studiis valé dicturus, ad alterum gradum doctoralem, ac- quirendum dissertationem conscripsit medicam de Phosphuria et Diabete mellito, eamque die XVI Ian. MDCCCXIX publico ac solemni examini: obesnie in quo ingenii aciem, ac doctrinam Viri, in arte free ad- mirati sunt. Naturae studio nihil dari sublimius, nihil iucundius, nihil generoso et liberali homini dignius, nihil eidem fructuosius, nihil in omni studiorum genere magis necessarium, semper statuit, et cum haud prospera uteretur valetudine, vitam privatam , artibus scientiisque dicatam, vicibus praetulit, se interius magis magisque in consuetudinem hominum perfecta erudi- tione dedit, et pluribus tam patriis quam exteris Societatibus, artium at- que discos cultui dicatis, adeo placuit Driessenius, ut dpsum ordini suo adscribendum esse perhonorif ce decreverint. : j Quantum sperari potuit ab ingenio, a tenerrima inde aetate tam egregie exculto, quodque deinceps artibus et doctrinis imbutum, magna quaevis €t naturae et artis opera mente compleciebatur! Sed hanc spem et éxspe- ctationem, quam et patria et litterae susceperant, minuit priam, mox ab- stulit adversa corporis valetudo, quae lente depascens iuvenis Viri aeta- tem, tandem vires, quae nulla artis Medicae, discipulüni destüituentis, ope, nulla naturae calefacientis efficientia recreari pm) fregit, B | vit, exsünxit *). - Erat corpore debili eet longa valetudine fracto, sed ndi et constanti. Ingenio erat acerrimo eaque mentis acie, ut recondita et ab-
strusa facile inveniret ; memoria denique utebatur adeo tenaci, ut levissi- Et 1d €
*) Die XXI. Ianuarii CIOIOCCCXXIV., dosagidao::; V di am
Vira DnrgssENI. . e. XXXVH
ma quaeque momenta eorum, quae per plures. annos observanti se obtu- lerant, facile recordaretur et ad praesentem usum converteret; egregiis | autem praeditus erat animi dotibus, comis, humanus, in omnes benevo- lus, et amicorum commodis adiuvandis intentus, unice famae suae negli- gentior fuit; adeo ut mirum non sit, amicos sodales eum et vivum co- luisse et mortuum lacrimis ac desiderio fuisse prosecutos.
-
COMMENTATIONES ET OBSERVATIONES IANI CONSTANTINI DRIESSEN,
A. L. M. PHIL, ET MED, DOCTORIS,
L. Gemakkelyk en onkostbaar. middel om spoedig vuur te maken: ge- plaatst in het Maandschrift tot Nut van het Algemeen, uitgegeven te Groningen, in het Jaar 1808 bladz 882. y 1 Es Proefnemingen over het nieuwe Donderzilver. (argent détonant), in den .4lgemeenen Kunst en Leiterbode van 1808. IVo. 18..
II. Dissertatio Chemico- Physica inauguralis, de Auro fulminante , quam. pro gradu doctoratus summisque in Philosophia honoribus more maiorum publice ad disputandum proposuit lanus Constantinus Driessen, Daventriensis, die VI Octobris 1814. Groningae apud IL Oomkens 1814. . 8.
IV.. Grauarum actio, dicta die XI Octobris 1814, cum praesentibus Principe Belgarum Regio eiusque Uxore Regia a Viro Clarissimo Jacobo Baart dela Faille Artium Liberalium Magister et Philosophiae Doctor ritu solemni renumnciaretur, inserta actis saecularibus Academiae Gronin- ganae, editis ab H. Muntinghio, Rectore Academiae Groninganae. Gro- ningae apud IL Oomkens 1815. 4.
— NV... Dissertatio Medica inauguralis de Phosphuria et Diabete mellito pro gradu doctoratus summisque in Medicina honoribus rite et legitime capessendis -Édink defendit Ianus Constantinus Driessenius, Da- ventriensis. Groningae apud I. Oomkens 1819. 8.
XXXVII ——. — Nma DnisssewiÀ.
VI. bhandlung über den Phosphor von einer so erhóhten Brantbar- keit, dass er an der atmosphürischen Luft sich wie ein Pyrophor ent- zündete: 4nnalen der Physik von I. IV. Gilbert 59. Bandes S. 255. 9)/? Halle und Leipzig 1818.
VIL JBeobachtung von .4usleerungen leuchtenden Urins. Ll. c. $. 262.
VIIL Commentatio de acidi muriatici praesentia in aére atmosphae- rico, inserta in JVeues Journal für Chemie und Physik, herausgegeben von D. Schweigger und D. Meinecke, Neue Heihe FI. Bandes 2. Heft, INürnberg 1822.
IX. dScheikundig onderzoek van de Kaapsche Soda, welke uit den Fu- cus buccinalis wordt bereid, geplaatst in de F'erhandelingen van de eerste
Klasse vam het Koninglyk Instituut van. Kunsten en IWW'etenschappen te
Amsterdam. | T. Deel. blada 255 en volgende. .
X. dScheikundig onderzoek »an de metselkalk der Kerk te Jsiviiteen
in F'riesland, geplaatst in. de F'aderlandsche letteroefeningen van 18235. [. Deel, blada 469 en volgende, en bladz 522 en volgende.
XI. In actorum classis primae Instituti Regii Amstelodamensis vo- luminibus IV, V et VI inveniuntur plures observationes, quas Ianus Constantinus Driessenius una cum cognato et praeceptore Viro Clarissimo Petro Driessenio coniuncta opera instituit: over den Ce- ruis van. Clichy , vergeleken met den Hollandschen, onder medewerking van den Heer G. Kuyper; over den Kolenzuren Kalk; over de gisting wan de lymstoffe »an het meel; over de zuivering van het water, byzonder in V'riesland, de quo argumento Chemiae oeconomicae gravissimo plurima instituit experimenta Ianus Constantinus Driessenius; uti etiam eius opera cum amico coniuncta laudatur in dissertatione amici eius et condiscipuli clarissimi van Rossem de aqua, defensa publice Groningae 1810. :
Plures praeterea exstant commentationes et observationes iuis Co n- stantini Driessenii ineditae, quarum delectus aliquando cum dnpdir tis communicandus.
DE
POLYPORO PISACHAPANI,
SINGULARI FUNGORUM IAVANICORUM SPECIE ,
CHRISTIANI GODOFREDI NEES a» ESENBECK D., ET THEODORI FRIDERICI LUDOVICI NEES 45 ESENBECK D,
FRRATRUM,
AD
CHRISTIANUM GODOFREDUM EHRENBERG D.
LITTERAE.
D Lt
ad cris
70 vii pun A fS cn
-—.95 i tU Jj PN] 1 D s í ^ | 3 [
mic is ye LA X
'$ E X RNC PM MES TIT Lr
Rs
CHRISTIANUS GODOFREDUS NEES as ESENBECK à ET
TH. FRIDERICUS LUDOVICUS NEES 4» ESENBECK,
FRATRES,
CHRISTIANO GODOFREDO EHRENBERGIO
S. X pASATTER
Cum litteras Tuas, quas die 20 Augusti anni MDCCCXXII Ambukohliae, vico, in regione Dar Schagie Aegypti, duo- rum dierum itinere ab antiqua Meroe sito, scripsisti, diviso inter curas et voluptatem animo perlegissemus, accidit, ut eadem fere hora etiam DBruwi nostri e longe remotiori pla- ga orientis nuncius, idemque non verbis tantum expressus, (quod quidem primum semper habemus,) sed rerum quoque multarum maximeque memorabilium veluti vivo et praesenti
"estimonio mirifice confirmatus, adferretur. Hunc itaque
diem merito faustissimum praedicamus, quo post longam sol-. licitudinem respirantes, tam caros amicos virosque praestan- tissimos, quos cum mille periculis, viae iniuriis gravissimis, bestiis feris hominibusque crudeli religione effrenatis, morbis denique et peste circumventos videremus, iam fere ut mor- tuos deplorabamus, esse adhuc inter vivos constitit et rursus ingredi licuit in spem felicis reditus.
4 C. G. Nzrms A» EsEewsECk et Tu. Fm. L. Nres AB ÉSENBECK,
Utamur nunc ista licentia, et, quandoquidem moderata aliqua superstitio, amorem cum deceat, dedecori esse ami- ciliae non potest, augurium capiamus ex ipsa hac occasione, sorte quadam oblata. Fingamus, Te et Hemprichium no- strum. iam ad nos properare, onustos praeda innocua multa- que experientia edoctos; quos digne ut excipiamus, auxilio - suo adest Blumius, redditus idem precibus nostris et a peste illa Iavanensi, quam, medici ut est boni, viriliter in. aliis op- pugnavit, non solum intactus, sed indies magis crescens gi . bus atque in studium rerum naturalium accensus.
Tu quondam, mi Ehrenbergi, cum Ambukohliae com- morans, sitientem Aegypti Floram et fugam e sicco solo mo- lientem plorares, repente humectatam largis imbribus vidi- sü terram, Nilumque tumentem et portento simile admira- ius es campos, a vespere ad auroram plantarum omnis ge- neris et florum copia ornatos. Quos autem primos omnium aqua coelestis provocat, Fungos Tumet etiam primo loco mühi laudas illius regionis, miraculorum inde ab antiquissi- mis temporibus feracissimae , monstrans e longinquo Ste- monitidis, novem pollices altae, Lycoperdi eiusdem men- surae, porro etiam Doletorum, Agaricorum aliorumque plu- rimorum speciosas imagines, nescio uirum veras eas, an menle, futuri praesaga, conceptas. Verum iamen veras has esse species, non animi, prae cupiditate aberranüs, lusus, iam persuasum nobis est; quin imo poscimus abs Te atque iubemus, invenias mox eas, nisi dudum a te sint repertae, ferimurque in iantam audaciam freti isto exemplo, quod Tibi in hac tabula loco doni adventorii proponimus. !
Quantum Stemonitis Tua novem pollicum inter Aéro- gasteres emin et, tantundem concedes et Blumii nostri Poly- porum insolentem praecellere Fungorum pileatorum vulgus ubique ovium, ut iaceamus alias permultas species Fungo-
^
de Polyporo Pisachapani, ad Éhrenberpium epist. 5
rum lavanicorum, digitalas, vel linguaeformes, vel etiam leneritate et elegantia Polypoxd illo Katui, a Te artificiose delineato ;, comparandas. Quas omnes nunc mittentes, feli- cem P Vestrum precamur Divos, alteramque servamus, quam tunc Vobis iustruamus iabMbus Wolffeangu, Viri clarissimi, Professoris Vilnensis, ingenio et arle paratam, quae neque minorem statura, neque vilioris formae Fungum, in Polonia ex apum alveariis exortum, feret. "Tales nos pau- peres Tibi ponemus
Boletos domino ;
quem Claudius edit, eiusque similes, divitum et delicatorum mensis relinquimus.
Ibo auus Bonnae ad Rhenum Calendis Ianuariis à. MDCCCXXIV.
POALYPORUS Prisachapn: ."
D. (Pleuropus) suberosus, niger, pileo horizontali mar- gine radiato, radiis praelongis arcuatis apice pallidis. Habitat ad truncos putridos lavae insulae. D/ume.
DESCRIP TIO.
Inter multa atque pulcherrima Florae dona, quae Blu- mius noster in lava insula, plantarum fertilissima, collegit et humanissime nobiscum nuper communicavit, nulla res
*) [PFINESI CPisátscha pronunciandum ) Daemon malignus, et qiür ; Cpáni)
manus, A. G, ^ ScBHLEGEL,
6 C. G. Ngzs AB. EsewsECK et Tm. Fn. L. NEgs A5. EsENBECE,
magis hominum oculos in se convertit, quam Fungus iste,
qui ex humilioribus quidem et e servorum tribu ortus, ta- men altioribus cunctis ipsisque Principibus plantarum aliena sua et sane miranda specie antecellit. -
| Est ingens quidam Boletus, manus, praelongis digitis in- structae, forma, coloris aterrimi, soli illius vi et ubertate e Polypororum familia enatus. Stipes erectus, nonnihil in- curvus et subrugosus, sex pollices longus, vix pollicem di- midium crassus, durus et lignosus, apice expanditur in pileum horizontalem semicircularem quinque pollices latum duos pollices cum dimidio longum et tres ad quatuor lineas crassum, qui latere superiori ater et nitidus, more generis striis concentricis elevatis distinguitur. In latere inferiori hy- menium videbis, linea marginali prominente cinctum, cuius pori, per se quidem minutissimi, materie etiam vernicosa obliti nudosque oculos, veluti punctula superficialia, facile effugientes, cultri et lentis vitreae ope quaerendi sunt. Et ad hos usque terminos Fungus quidem noster formae tritissimae esse videtur nec quidquam insoliü refert. Sed nova statim oria evolutione, pileus iste parvus in appendicem, mole sua et forma perinsignem, increscit. Apex-etenim pilei abit in processum latum, carpo manus similem, ex quo radii septem. longissimi, leniter incurvi, ad basin compressi, reliqua autem , parte teretes, nonnihil rugosi et subnodosi, in apicem acutiu- sculum desinentes, ascendunt, qui in longitudine pollicum vi- ginü et duorum sunt, lineas autem quatuor vel quinque crassi, coloris in sicco atri nitentis, versus extremum apicem in ferrugineum vergentis. Adest praeterea octavi radii pars imperfecta, exigua et quasi trunca. n fungo recenti cl. Blumius radios istos spissiori quadam collinitos observavit mucilagine, quae exsiccando denique in crustam rigidam re- sinosam. et quasi vernicosam induruit . '
de Polyporo Pisachapani, ad Fhrenbergium epist. 7
Structura interna stipitis strata quatuor diversa ostendit, quorum exterius durissimum cst et contextus floccosi den- sioris; secundum molle, spongiosum et castanei coloris, e contextu floccoso laxiori constat; stratum tertium idemque maiorem totius stipilis partem implens, sublignosum, e me- . ris vesiculis subglobosis compositum , ad suber accedit et ca- vitatem veluti medullarem , substantia | floccoso - stupposa, strato secundo simili, repletam, cingit. Apices radiorum, cortice duriori orbati, toti floccis quam in secundo tenerio- ribus, sed magis compactis, continentur. Qua ratione Fun- gi huius structura interna, quamvis e simplicissimis elemen- tis composita, diversa arborum strata, corticem , librum, lignum et medullam, imitatur.
Pori hymenir, sub microscopio composito examinati, thecas tenuissimas filiformes pellucidas produnt; sporae desi- derantur.
Locum in systemate mycologico singulari huic speciei quaerendo non incommode inter Polyporos pleuropodes post Polyporum Amboinensem Fr. collocabis, etiamsi ab omnibus congeneribus appendice illa maxima et monstrosa summopere aberret et simile quiddam cum Clavariis et cum Cordyliarum stromate habeat.
" Adnot. Fungi illi digitati, à. Rumphio in. Herbario Amboinensi obiter commemorati, accedere videntur nostro.
EXPLICSATIO TAJBULAIFE.1
1. Fungus, a fronte visus, magnitudine naturali.
2. ldem, a latere delineatus, ut radiorum incurvatio appareat. 5. Pileus sine stipite et radiis, a latere superiori visus.
4. Idem, a latere inferiori.
8 C.G.Nzzs As Escs. ev T. F. L. Nzgs A8 Esex,, de Polyporo Pisachapani, etc.
or opea
Segmentum transversale süpitis magnitudine naturali.
Pars hymeni, lente auct.
Pori hymenii cum ascis, maxime aucti.
Segmentum transversale stipitis, maxime auctum, quo stru- ctura strati primi, seu exterioris, et secundi illustretur. Segmentum longitudinale strati corticalis, maxime auctum. Segmentum transversale strati tertii, eadem raiione auctum, ut structura vesiculosa in conspectum. veniat. :
ponte a. Jd 2 a2
PUNGI TAVWANICGI,
EDITI CONIUNCTIS STUDIIS ET OPERA
CTBEDMIIL:D ET
TH. FR. LUD. NEES An ESENBESGSXKE,-D.
Ac. Cazs, Lror. Can. Nar. Cun. S. 8.
iet Aue
^
NT Él
Quae olim rei herbariae cultorum sententia stetit, regiones fertilissimas, inter tropicos sitas, paucas tantum e plantarum iribu inferiori, quas cryptogamicas vocamus, alere vel iis plane carere, ea quidem, peregrinatorum recentiorum in- dustria magna Muscorum Filicumque e calidissimis terris nobis allata copia, satis iam infirmata est et fracta; sed et plantarum infimum ordinem, Fungorum dicimus, formarum copia et praestantia in istis regionibus excellere, id quidem in hune diem non ila, quod sciam, exploratum habuimus. Horum autem exempla, quae Blumio nostro, Florae lava- nicae scrutatori sagacissimo et indefesso, debemus, et ea vero nitidissima dignaque, quae Polyporum Dusose ani sequan- lur, hic proponimus.
N. A5 E.
DICHONEMIA. Character essentialis.
M embranae tomentosae, varie coloratae, e floccis difformibus contextis, alis tenuissimis ramosis pellucidis articulaüis, aliis simplicibus validioribus massa grumosa granulosa farctis, for- matae. Sporidia nulla.
(Locus in systemate mycologico inter Mucedines asporas in vici- nia generis Leiostroma Fr.)
12 C. Brvwr et Tu. Fn. L. Nrgrs 4B EsrNpEck,
DicHONEMIA AERUGINOSA nob.
D. tota villosa, membranis suborbicularibus aeruginoso- caesis, margine fimbriatis pallidis.
DrscniPrio. .
Membranae suborbiculares, e tomento tenui conflatae, den- so caespite sibi invicem superimpositae, muscis adhaerent. Co- lor utriusque paginae fungilli in statu humido e coeruleo vire- scit, in sicco magis in cinereum vergit et ad marginem expallet. Sub Microscopio composito structura singularis floccorum di£- formium conspicitur, quorum ali tenuiores, ramosi, pellu- cidi, sub aqua visi continui apparent, exsiccati vero articulati evadunt; istis interlexti, nec vero cum iis connali, alii floc- €i in conspectum veniunt, triplo crassiores, opaci, simplices, parum curvati, et Confervarum more granulis repleti, qua nota genus istud facile distinguitur.
Patria: Java insula (Plume.)
Oss. Genus novum, quod Mycologiae cultoribus hic pro- ponimus, Atheliae generi Pers., (Myc. Eur.) et Himantiis thelephoroideis Fr. (Obs.), nec non generi Hypochno Fr. proxime accedit. Plurimae species, generibus his adscriptae, ulteriori examine indigent, quo facto aliae ad Coniophoras Dec., aliae forsan ad novum hic conditum genus transmigra- turae sunt, relictis aliis Thelephorarum primordiis. — CL Friesium plures novi huius generis species, e regionibus tro-- picis allatas, in Systematis mycologici parte inedita distinxisse, e litteris eius gratissimis didicimus.
EXPLICATIO TABULAE.
Caespes fungillorum magnitudine naturali. Fungillus, a latere superiori, aucta magnitudine. Idem, a latere inferiori, aucta magnitudine. Flocci difformes, magnitudine valde aucta.
TOi! 2B
Fungi lavanict. 15 TELEPHORA Fr.
Hymenium cum pileo homogeneum et concretum, pa- pillis subrotundis obtusis sparsis obsitum vel omnino laeve, undique ascigerum.
Asci subimmersi, tenues, raro obsoleti.
Stipes rarissimus. — Pileus coriaceus, persistens, rarius regularis, contextu floccoso-fibroso. Velum nullum.
Fries. Syst. myc. I. p. 428.
'TugLEPHORA (Apus.) Osrng^ nob.
"Th. caespitosa, pileis latere affixis disco concavis et con- chaeformibus coriaceis cinereo - tomentosis, margine glabris lu- tescentibus, hymenio laevi alutaceo - pallido.
(Locus in Systemate mycologico inter 'Thelephoras apodes post Th. glabratam Fr.)
DrschRriPrio.
E maioribus huius generis! Pilei simplices, seu bini lateri- bus connati et imbricati, puncto laterali affixi, quatuor circi- ter uncias lati, depresso - concavi, conchas ostrearum referen- tes. In pagina superiore zonati et tomento brevissimo denso, in sicco cinereo in humido fusco vesti. Margo, qui glaber: e lutescenti fuscescit. Substantia Fungi tenuis est, vix charta papyracea crassior, sed coriacea, dura, perennis.
Hymenium laevissimum, glabrum, alutacei coloris.
Asci Oobsoleti, vix observabiles.
Patria: Java insula. ( Blume.)
EXPLICATIO TABULAE.
1. Fungi duo concreti, a latere superiori visi, magnitudine naturali. 2. Fungus, a latere inferiori, i. e. a parte hymenii, delineatus. 5. Segmentum transversale, maxime auctum.
14 C. BruwE et Tu. Fn. L. Nzrs 4B. EsENBECE,
POLYPORUS Fr.
Hymenium cum pilei substantia homogeneum et con-
crelum, poris subrotundis pertusum, dissepimentis tenuibus
simplicibus ascigeris. Asci tenues, sporidiis exiguis. Pileus carnoso-lentus vel suberosus, subsessilis, passim stipititatus, substantia floccoso-sicca. Velum ȟlbem: Fries Syst. myc. I. p. 341.
Porvronus (Apus) CARNEUS.
P. suberosus, durus, pileis effusis imbricatis rugosis car-
neis, poris minulis concoloribus.
(Locus in Systemate mycologico inter Polyporos Apodes perennes post P. roseum Alb. et Schw., nostro affinem speciem.)
DrscniPrio.
Pilei longitudinaliter effusi, imbricati, rarius solitarii, ires vel quatuor uncias longi, unciam et sesquiunciam lati, duas vel tres lineas crassi, tuberculato- rugosi et obsolete zonati, glabri, extus intusque carnei. Pori minuti, tamen nudo oculo conspiciendi , subrotundi marginibus subacutis, concolores. Color incarnatus siccitate expallescit, humiditate contra in rubedinem transit. Substantia suberosa, dura, sicca. Contextus floccosus. Asci tenues, irregulares, filiformes, pel- lucidi. Sporae desiderantur.
Patria: Java insula, ad truncos. (Zlume.) ;
EXPLICATIO TABULAE.
Fungus, a latere superiori delineatus, magnitudine naturali. 2. Aliud specimen, a latere inferiori pictum. 5. Pars hymenii, lente aucta. 4, Eadem, maxime aucta, ut pori cum ascis in conspectum veniant.
Fungi lavanici. 15 Porxeonvs (Apus) LiwGva.
P. pileo suberoso duro linguaeformi, supra rugoso glabro fusco- nigro, subtus luteo, poris minutis cinereo - fuscis.
(Locus in Systemate mycologico inter Polyporos Apodes peren- nes Fr.)
. DEescariPrt:0.
Species singularis! Pileus solitarius, clavulam compres- sam incurvam in stipitem attenuatam referens. Longitudo totius Fungi unciarum duarum cum dimidia est, latitudo ad apicem, ubi latissimus, unciam dimidiam vix excedit. Color in superficie et ad latera obscure brunneus cum nitore, subtus basin versus in rubrum vergit. Hymenium totam pilei super- ficiem inferiorem occupat, sed pori aperti, subrotundi, mi- nui, sordide fuscescentes in apice solo conspiciuntur; pars reliqua hymenii:crusta lutea, tuberculis minutissimis exaspe- rata, obducitur, quae ipsum hymenium apertum fascia lata prominente lutea cingit. Substantia pilei suberosa, levis, sicca, brunnei coloris. Contextus floccosus. Segmentum transver- sale hymenii plura tubulorum strata, sibi superimposita, et inter se connata, ostendit, quod et in aliis sequentium obser- vavimus. sci pauci, brevissimi, absque sporis.
Patria: Java insula, ad arbores. (P/ume.)
Oss. Pilei basi sua et in pagina quidem superiori matrici affixi fuisse videntur. Specimen aliud, minutie insigne, quod hymenio et toto aperto et magis cinereo differt, pro varietate pygmaea huius speciei habendum est.
16 C. BrvwE et Tu. Fn. L. Nregs AB. EsENBECKE,
EXPLICATIO TABULAE.
Fungus, a latere superiori,
idem, a latere inferiori visus.
Specimen fungi pygmaeum.
Segmentum fungi, lente auctum et ita deliuen men ut tubulorum Strata, sibi superimposita, et hymenii pars in conspectum vé- niant.
$e
5. Eadem figura, magnitudine aucta. 6. Pori hymenii cum ascis brevissimis, maxime aucti.
Poryronus (Pleuropus) rvrEvs.
. . P. pileo rigido tenui glabro lutescente, poris minutis cine- reo - lutescentibus, stipite basi dilatato pileo concolori.
(Locus in Systemate mycologico inter Polyporos pleuropodes post P. varium Fr.)
DrescnipPrtio.
Pilei simplices, seu rarius lateribus connati, flabellifor- mes, coriacei, duri, persistentes, vix dimidiam lineam crassi , unciam integram ad duas uncias lati, glabri et subzonati. Color luteus in aliis dilutior est, in aliis in castaneum transit. Stipes marginalis, inaequalis et tuberculatus, basi valde dilatatus, concolor. Hymenium e poris rotundis parvis sed nudo oculo visibilibus sordide lutescenti - cinereis constat. Asci filiformes, tenuissimi, aspori, ut in omnibus affinibus.
Patria: Java insula, in silvis montosis Sadjrae. ( Blume.)
EXPLICATIO TABULAE.
Specimina duo, margine connata.
Aliud specimen minus et dilutioris coloris. Aliud, a latere inferiori delineatum. Segmentum transversale hymenii, lente auctum. Pori et asci, valde aucti.
OUO B
. Fungi lavanici. | SE Porvronvs (Mesopus) Karui Ehrenb.
P. pileo tenui coriaceo dilute castaneo glabro, zonis ob- scurioribus, poris minutissimis albidis, stipite tenui lute- scente.
Sywow. P. Katui Ehr. in Hor, physic. Ber. p. 95. c. icone.
(Fungus hic spectabilis inter Polyporos Mesopodes cl. Friesii, et quidem ad frontem sectionis secundae, collocari meretur.)
DrEscniPrio.
Species . distinctissima! Stipes excentricus, tenuis, durus, solidus , lineam aut sesquilineam crassus, unciam longus, basi paullulum dilatatus, undique glaberrimus, lutescens. Pileus in speciminibus nostris vel solitarius semicircularis, vel, si duo. in unum concreverint, in orbem, centro depressum, quinque uncias et ultra in diametro metientem et 1/4 lin. crassum, expansus, glaber. Color in pilei pagina superiori castaneus, nitidus, centrum "versus in luteum vergit, sed mar- ginem versus, zonis latioribus fuscis accedentibus, obscurior. evadit. Pori ex alutaceo albidi, minutissimi, nudo oculo inconspicui, lente vero illustrati, orbiculares et integerrimi marginibus obtusis conspiciuntur. Substantia pilei chartacea, simul et densa et satis firma, intus alba. Contextus floccosus, laxior ac in reliquis. Asci et sporae desiderantur.
Patria: Java ingulg. (Dr. Blume). — Ins. Fadack, (s Cha- misso). -
Ap. Tradimus hic novam huius, ab amicissimo Ehrenbergio op- time iam illustratae, speciei descriptionem, ad Lescoue nostra egregia elaboratam, ut species sequens et nova, ' quae isti ma- xime affinis, eo facilius disünguatur.
18 C. BrowrÉ et Tu. Fn. L. Nrrs AB X usd PoryPoRUs (Pleuropus) Arrmis.
P. pileo tenui rigido coriaceo glabro dilute castaneo zonis obscurioribus picto, margine albido, poris minutissi- mis alutaceis, stipite tenui glabro castaneo - fusco.
(Locus in Systemate raycologico inter Polyporos Pleuropodes Fr.)
DzrscnRipPrtio.
Fungus Polyporo antecedenti quoad colorem et substan-. tiam simillimus et ab eo caute distinguendus. . . Pilei vel solitarii vel caespitosi, semicirculares, vel fla- belliformes, mox unciam unam, mox duas, immo tres in dia- metro metientes. Color circa margines in albido- lutescentem vergit. Stipes semper marginalis et fusci coloris, quoad lon- eitudinem valde inconstans. Pori nudo oculo vix conspicui, rotundi, alutacei. .sci paucissimi, subclavati. -Sporae nullae.
"OssERv. L Inter plura, quae prostant, specimina, unum monstrosa fipara a reliquis aberrat; scilicet in hymenio appendices rectae, clavatae et subcomprersae, intus cavae, tres lineas longae repe- riuntur, quae radios illos giganteos, feracissimae terrae luxurie in P. Pisacha-pani enatos, in memoriam revocant.
Ossrnv. II. Fungus iste, ob süpitem lateralem ad aliam sectionem - referendus, dignus videtur, qui a P. Katui distinguatur et uti propria species exponatur. |
Patria: /ava insula, (Blume.)
EXPLICATIO TABULAE.
Specimen maius, a latere superiori, magnitudine naturali. Specimina alia minora stipitibus basi connatis. -
Specimen aliud, a latere inferiori pictum.
Specimen, appendicibus nsigne.
Pars hymeni cum appendice, lente aucta.
Pars hymenii cum ascis, magnitudine valde aucta.
O gus ovr
Fungi lapanici. 19 Poryronvs (Pleuropus) GipBosvs.
P. pileo duro lignoso tuberculato-rugoso testaceo - fusco, poris minutis rubiginoso-fuscis, stipite elongato valido toru- loso pileo concolori. . -
(Locus in systemate inter Polyporos Pleuropodes Fr., quorum agmen ducere meretur).
DrescnRiPrro.
E maioribus est huius generis. Stpes cylindricus, un- ciam crassus, quinque ad sex uncias altus, toruloso - gibbosus, durus, lignosus, sordide fuscus, intus suberosus et colore sa- iuratiore tinctus. P/eus semicircularis, quatuor ad quin- .que uncias latus, ad basin unciam fere crassus, durissimus, tuberculato-rugosus, a stipite concolori oblique adscendens (nec horizonialiter ei affixus). Hymenium e poris minutis, nudo oculo vix distinguendis , obscure ferrugineo -fuscis, versus stipitis . insertionem nigricantibus formatum. Intus tubuli breves, interrupti, multiplici serie sibi superimpositi , quos in P. Lingua descripsimus, observantur. Asci tenuissimi, brevissimi. .Sporae obsoletae. |
Patria: Java insula, in silvis Sadjrae, (Blume.)
Ossrnv. Fungus sane memorabilis. Stipes Polypori no- stri stalactitici monstrosam prolem exacte refert, in quo fera- cissima Indiae terra pileum, Polyporo marginato similem, pro- creavit, ut forte species ista ex REOIuE Fungi combina- tone orta esse dicatur.
EXPLICATIO TABULAE
1. Fungus, magnitudine naturali.
2. Pars pilei, a parte inferiori visa, naturali magnitudine.
5. Segmentum pilei cum tubulis internis et poris hymenu, lente auctum.
4. Pori hymenii cum ascis, valdo aucti.
20 C. Brvwr et Tu. Fn. L. Nrgs AB. EsENBECE, PorvPoRus (Pleuropus) Cocnrran.
P. pileo duro lignoso subrugoso: nigro nitido recto (nec horizontali), hymenio nigro-marginato, poris minutis albidis vel fuscescentibus, stipite laterali elongato teretiusculo toru- loso pileo concolori.
(Locus in Systemate mycologico inter Polyporos ErHOMd post P. gibbosum nostrum.)
DrescnRiPrio.
Stipes ab eo P. Pisacha- pani vix dictiecustiall tres- quatuor uncias longus, unciam dimidiam circiter crassus, magis minusve toruloso -rugosus, nigri coloris, qui color. hinc inde in cinereum vergit vel nitore vernicoso splendet; intus coloris et, stratorum diversitas plane eadem, quam in stipite P. Pisacha-pani descriptam et delineatam exhibuimus. Pileus in stipite erectus (nec horizontalis), semicircularis, pla- niusculus, duas ad quatuor uncias latus, margine regulari vel undulato, supra rugosus et subzonatus stipiti concolor, subtus in hymenio albicans vel'fuscescens, in specimine mi- nori depressus magisque ad cochlearis rudioris lignei formam accedens, intus suberosus fuscus. TY
Pori minuti sed nudo oculo percipiendi, regulares. Stru- ctura interna cum ea speciei antecedentis convenit. "sci desi- derantur.
Patria: 7ava insula, (Blume. )
Oss. Cum P. Pisacha-paàni comparanda species, a qua radiorum ingentium defectu et hymenii colore distinguitur; magna affinitas, quae inter utramque speciem intercedit, in oculos cadit et forsan gigas ille, fungorum lavanicorum: dig- nissimus Prodromus, tanquam monstrosa proles huius speciei -potest considerari.
Fungi lavanici.: : 53 EXPLICATIO. TABULAE.
Y. Specimen maius, a latere superiori,
2. Specimen aliud, a latere inferiori pietum.
5. Segmentum pilei cum: structura interna hymenii et poris, lente auctum.
4. Pori hymenii, magnitudine valde aucta.
PorvreoRus (Mesopus) nUvGOSUS.
P. pileo. coriaceo. suborbiculari: obsolete. zonato rugis profundis longitudinalibus notato nigricante glabro; hymenio .subvelutino fusco, poris minutissimis, stipite excentrico sub- ramoso.
(Quoad locum in Systemate mycologico species ista inter Polypo- ros Pleuropodes et Mesopodes ambigit.)
DrscniPTIO.
Stipes erectus, basi attenuatus inaequalis et veluti radici- formis, caeterum teres, tenuis, duas ad tres lineas crassus, plerumque excentricus, rarius lateralis, sordide fuscescens, in alio specimine basi, in alio basi et apice ramosus, ramis bre- vibus acuüis, in unico simplex. |
Pileus coriaceus, durus, ténuis, vix tres lineas crassus, or- bicularis vel semiorbicularis, marginibus attenuatis flexuosis et in formam umbraculi deflexis, supra zonatus et valde sulcato-rugosus, glaber, e cinereo nigricans. ymenium in- tegumento tenuissimo subvelutino| fuscescente hinc inde de- irito obductum. ori exigui, subrotundi, nudo oculo vix per. cipiendi. Substantia pilei laevis est et subfloccosa, cinerei coloris. In stipitis contextu stratorum diversitas eadem, quam in P. Pisacha- pani amplius descripsimus, observatur. Speci- men, pileo crassiori insigne, in hymenio structuram singula- rem tubuloso-lacunosam, e tubulis brevissimis clausis multi-
22. C. Brvwr et Tg. Fn. L. INzgs AB ESENBECE, Pun lavanici.
plici serie sibi superimpositis ortam et in antecedentibus descriptam, monstrat, in reliquis tubuli breves sed satis re- gulares occurrunt. Jntegumentum, hymenium velans, sub mi- croscopio composito e floccis et S. conflatum videtur. 4sci obsoleti..
, EXPLICATIO TABULAE '.
1. Specimen Fungi, stipite subexcentrico, apice et basi ramoso.
2. Aliud specimen, stipite basi ramoso, pilei lateri inserto.
5. Aliud specimen, stipite marginali (nec laterali) a latere inferiori pictum. a
4. Hymenii pars, lente aucta. 2
5. Pori cum integumento floccoso, magnitudine valde aucta..
DE
ANIMALIUM QUORUNDAM, PER HYEMEM DORMIENTIUM, VASIS CEPHALICIS ET AURE INTERNA.
Lj EPISTOLA,
QUA VIRO PRAENOBILISSIMO ET EXCELLENTISSIMO ,
IOANNI FRIDERICO BLUMENBACH,
Medicinae Doctori, in alma Universitate litterarum Georgia Augusta Gottingensi Professori Medicinae primario, Augustissiimo et Potentissimo Magnae Britanniae et Hannoverae Regi a Consilüs medicis supremis, Ordinis Guelphorum Equiti : aurato, ab Augustissimo Magno Duce Saxo- Vinariensi. nummo , meritorum praemio, , condecorato, Societatis Regiae Scientiarum Gottingensis secretario perpetuo, Insti- tuto Regio scientiarum Parisino et Regio Amstelodamensi litteris coniuncto, Aca- E demiae Regiae Scientiarum Londinensis, Berolinensis , Holmiensis , Monacensis, Academiae Imperialis Moscoviensis, Academiae Americanae Artium et Scientiarum Bostoniensis, Academiae scientiarum et Societatis Italicae Senensis, Pisanae, Florenti- nae et Liburnicae, Societatum philosophicarum Cantabrigiensis, Edinburgensis, Harle- mensis , Rotterodamensis, Batavicae, Philadelphicae et Noveboracensis, medicarum Lon- dinensis, Edinburgensis, Parisinae , Monspessulanae, Erlangensis, Bonnensis et Hav- niensis, medicarum et chirurgicarum Londinensis, Parisinae, Petropolitanae et Tigurinae, medicae aemulationis et Galvanicae Parisinae, Veterinariae Havsiensís, pharmaceuticae Petropolitanae, Linneanae Londinensis, Wernorianae Edinburgensis , naturae scruta- torum Lundensis, Moscoviensis ,' Berolinensis , Halensis, lenensis, Rostochiensis, Marburgensis, Friburgensis, Wetteravicae Hanoviensis, Helveticae Lausanensis, bota- nicae Gorenkiensis, mineralogicae Petropolitanae et Ienensis, geologicae Londinensis, oeconomicae Lipsiensis, Curonicae litterarum et artium Mitaviensis, musei Bohemici
Pragensis, Philomathicae et Philotechnicae Parisinae, iam Academiae Imperialis
Leopoldino- Carolinae Naturae Curiosorum Socio,
Collegae gravissimo, SEMISECULAREM LAUREAM IUSSU ET NOMINE
ACADEMIAE CAESAREAE LEOPOLDINO-CAROLINAE NATURAE CURIOSORUM
DIE XIX. SEPTEMBRIS A. MDCCCXXYV. GRATULATUR
ADOLPHUS GUILIELMUS OTTO, Dnz.
PROFESSOR VRATISLAVIENSIS, A. C. N, C. S,
Cum tabula, aeri incisa, ""
I.
pena. n np au
CUI D y ast i Mod 2A
DA
2E 37e 109 D p» et prt dom eo Pd prete p" "b. x e
VE
2772
N
"7" T
Di Es S PAN j
VID VIL.
.
1
LU MT pem. df by gs ; App A d A Uf
DE ANIMALIUM QUORUNDAM, PER HTEMEM DOR. MIENTIUM, VASIS CEPHALICIS ET AURE INTERNA.
eed
Inter diversa vitae animalis phaenomena hybernus quorundam animalium sopor, imo rigor lethargicus, quam maxime semper animi naturae scrutatorum intentionem studiumque incitavit ; sed omnes eorum labores, quos explicando illi. mirifico vitae generi impenderunt, hucusque inanes fuerunt. ^Anatomici praecipue in detegendam quandam singularem corporis illo- rum animalium fabricam inquisiverunt, saepiusque iam se tale quid invenisse crediderunt. Ut veterum hac de re opiniones iranseam, iam ad. Cl. Mangilii et Saissii sententias, magis omnino probabiles et a pluribus acceptas, me converto. Ille quidem contendit *), in Arctomy Marmota, et verosimiliter in reliquis quoque mammalibus, per hyemem soporosis, anterio- rem cerebri arteriam sc. carotidem cerebralem prorsus defi- cere, arteriam vero cerebralem solummodo cerebro sanginem , sed minori copia, prospicere et hanc ob causam cerebri irrita- : bilitatem esse imminutam. Saissy "*) autem se observasse dicit, cor vasaque interna in animalibus SOporosis capaciora,
*) Annales du. Muséum d'histoire naturelle. Tom. X. p. 465.
**) Récherches sur la physique des animaux hybernans etc.; übersetzt von Vasse in Reils Archiv für die Physiologie; Bd, 12. $$, 359. É
Á
| 56 | À. G. Orro,
vasa corporis externa vero minora, nervos denique cutaneos in- signiores esse, quam in reliquis animalibus; frigore ergo magis affici. Quae opiniones cum experimentis anatomicis firmatae et quodammodo probabiles videantur, nequaquam inexploratae reiici debent, quare haud abs re putavi, nova instituere experi- menta, ut iis tandem virorum illorum sententiam firmare aut refutare queam. Multum profecto laboris impendi in praeparandis et enucleandis subtilissimis vasis, nervis et auris partibus animalium, quae maxima ex parte exiguam tantum staturam ostendunt. "Ter quaterque interdum perscrutanda erant Vasorum cephalicorum indolem vel in animalibus, laqueo aut aqua suffocatis, ut inde sanguine magis extensa essent, exploravi, vel vasa, recenter colorata, ichthyocollae solu- tione aut Mercurio vivo replevi, quod haud raro quoque in animalibus spiritu vini conservatis mihi successit. Cum autem pleraque mammalia, quae hyeme sopiunt, ad Glirium ordinem pertineant, omnes quoque reliquos Glires, qui prae- sto essent, etsi non per hyemem dormiant, recensere, haud superfluum existimavi. E meis experimentis qualibuscun- que sequitur, animalia lethargica nequaquam fabricam illam specialem, quam Saissy et Mangili prodiderunt, exhibere, ut omnia, nullo exemto , arteriam carotdem cerebralem eundemque arteriarum cerebralium numerum et copiam pos- Sideant. Sed carotis cerebralis insuper plerumque parva in animalibus illis, neutiquam solita via ad cerebrum pro- perat, et hanc ob causam primo adspectu facillime desidera- iur; it enim tola aut ex parte tantum per cavum tympani et per os illud, quod a stapede nomen ducit, et sic tandem longis ambagibus ad cerebrum et plures faciei partes; viam illam tortuosam, qua in aure incedit, canalem auris arteriosum nomino, osseum aut membranaceum, prout arteria vagina ossca aut tantum tunica interna auris vestitur. Si hic canalis
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc, — 27
osseus est, stapes in trabecula ossea quasi equitat. Carlisle *), qui primus hanc trabeculam in Marmota et Cavia Cobaya detexit, eam pessulum vocavit; sed nequaquam eius indolem cognovit; Cl. Rudolphi **) vero, qui hunc pessulum etiam in Talpa et Chrysochloro Capensi invenit, externam omnino canalis arteriosi partem in Marmota et arteriam in eo, quam menyngeam posteriorem existimat, solita ingenii et oculorum acritate observavit. Contigit mihi, ut totum illum canalem ar- teriaeque, per eum productae, naturam et cursum indagarem. Cum autem partim auris internae magnitudo huic anomalo carotidis decursui ansam praebeat, partim arteria plurium auris partium formam alteret, haud abs re putavi, horum quoque animalium aurem internam simul breviter perlu- strare. Ne in descriptione vasorum obscurus sim , nomen canalis temporalis, quo saepius utar, primo illustrandum erit; hoc nomine enim significo foramen quoddam, aut fissuram, aut denique canalem, inter os petrosum et os temporis, aut solum in hoc et supra aurem situm, quo sinus cerebri trans- versus cum vena iugulari externa commercium habet, ita ut in omnibus animalibus, a me descrsiptis,, maxima sanguinis cerebralis copia non ut in homine per foramen iugulare, sed per hunc canalem temporalem. profluat.
lam ad recensendam vasorum cephalicorum et auris in- ternae indolem me accingam.
$ 8
In 'espertilionibus duo oriuntur ex arcu aoriae vasorum irunci, quorum uterque in arteriam subclaviam et carotidem dividitur; haec in superiori colli parte arteriam thyreoideam emitüt et illico in carotidem anteriorem seu facialem , — ex qua
*) Philosophical Transact. 1805. p. 204. **) Grundriss der Physiologie, Bd. 2. S. 152 u, 153.
28 ! À. G. Orro,
occipitalis, lingualis, maxillaris externa, temporalis et maxil- laris interna, admodum parva, ordine citato proveniunt, et carotidem posteriorem seu cerebralem finditur, quae vix minor, ac facialis, foramen iugulare versus ascendit et prope id per membranam, spatium inter bullam osseam et os petro- sum explentem, in tympani cavum intrat. Tunc nonnullos dat ramulos pro tunica, bullam vestiente; ipsa vero, vagina mem- branacea induta, in sulco. quodam super primum cochleae gyrum assurgit, stapedem 'perforat et canalem osseum, ante- riora versus directum, inque superficie ossis petrosi anteriori finitum, percurrit. Cavum cranii ingressa, mox in duos divi- ditur ramos, exteriorem et interiorem. llle maior est et in sulco satis profundo retrorsum dirigitur; dat plures arterias menyngeas, et tunc in Vespertilionibus huius terrae per fora- men quoddam proprium, in Pteropode autem Capensi per ca- nalem longum orbitam intrat. Denique misso ramulo quodam, in cavum cranii redeunte inque cribro ossis ethmoidei diviso, in oculi musculis et vti arleria supraorbitalis finitur; alter vero ramus exit per fissuram laceram anteriorem e cavo cranii, sed mox in hoc per foramen ovale recurrit, arteriolas dat parvas pro dura menynge, maiorem ramum ad circulum Willisii, et postremo per fissuram orbitalem ad oculum diri- gitur. Ramus cerebralis minor est arteria vertebrali.
Duae inveniuntur in Vespertilionibus venae cavae superio- res, quarum sinistra circa sinistram cordis partem ad atrium dextrum percurrit; venae iugulares internae subtilissimae; externae vero multo maiores dant venas magnas nuchales et venam thyreoideam, lingualem, facialem transversam; deni- que per foramen quoddam satis amplum, in osse temporum post foveam glenoideam positum, in sinum cerebri transver- sum intrat, ita ut hic ex parte tantum per foramen iugulare, magis per venam iugularem externam sanguinem effundat.
de animalium, per hyemem dormientium, vasis cephalicis etc. — 29
De organo auditus, iam salis cognito, pauca tantum mo- nenda. Maximum certe apparet; bulla hemisphaerica in iu- nioribus ex parte est membranacea, in iis, qui aetate magis provecti sunt, ossea; sed nunquam plane cum osse petroso eva- nescit. Magnitudo bullae in diversis speciebus valde differt; verbi causa in Nycteri thebaica, Vespertilione aurito, nec non in Pteropode Capensi respectu magnitudinis corporis multo maior est ac in Vesp. murino, protero et aliis. Meatus audi- torius Oosseus brevissimus; malleus permagnus manubrium exhibet longum, acuminatum, angustum et oblique prorsum directum ; processum brevem retrorsum versum et tumidum, processum longum lamelliformem et in apicem desinentem, caput vero elongatum et angulum paene rectum cum manu- brio formans; tensor tympan1 haud exigrus processui cuidam in collo mallei affigitur; incus, si caa. malleo comparatur , ad- modum parvus; os lenticulare apparet, stapes magnus; crara eius, praesertim anterius, valde arcuata; musculus eius brevis sed fortis. Fenestra cochleae illa vestibuli in omnibus specie- bus maior, in singulis vespertilionum speciebus formae et magnitudinis diversissimae; exempli gratia in Vesp. aurito permagna et formae ovalis, in V. murino longe minor, rimu- lae angustae perpendicularis similis. — Cochlea eximiae mag- nitudinis duos tantum continet gyros *); canales semicirculares, licet respectu cochleae parvi, tamen cum capite comparati magni et arcuati, quinque exhibent in vestibulo ostia et si- num amplum pro cerebelli floccis. | Canalis Fallopii paene rectus, externe tantum membranaceus est, ita ut nervus in cavo tympani appareat. Praeter Vesp. murinum, proterum, auritum et Pipistrellum extraneae quoque species a me sunt examinatae, et quidem Pteropus Capensis, JNycteris T'hebaica,
*) Cl. de Blainville eorum quatuor statuit s. Principes d'anatomie comparée T. I.
p^48- 499.
9o " A. G. Orro,
Rhinopoma microphyllum , Rhinolophus tridens, Taphozous per- fóratus et species duae indeterminatae genere Molossi et Phyllo- stomatis ; omnes mihi eandem auris et vasorum encephali con- ditionem, nec non arteriae carotidis cerebralis per stapedem. de- cursum. demonstraverunt.
quies
Erinaceus Europaeus tres exhibet vasorum ramos, ex arcu aortae orientes, sc. anonymum brevem, arteriam carotidem . sinistram et arteriam subclaviam sinistram ; arteriae vertebrales carotidibus sunt minores. Carotis primaria, seu communis, in latere laryngis pro eo et glandula thyreoidea primum dat ramum, dein dividitur in carotidem facialem, ex qua arte- riae solitae, et in carotidem posteriorem seu cerebralem, paul- lum illà minorem; haec foramen versus iugulare directa, arte- riam dat occipitalem et profundas aliquas arteriolas, ni fallor menyngeas imas, per foramina in cavum cranii intrantes; tunc per foramen quoddam magnum et rotundum in cavum tym- pani penetrat, ibique in sulco paullulum assurgens, in duos finditur ramos, quorum alter, et quidem exterior, emissis vasis pluribus pro ipso tympani cavo in sulco super primum coch- leae gyrum usque ad stapedem ascendit, eum perforat et in profundo tegminis cavi tympanici suico antrorsum dirigitur, per foramen proprium in cavum cranii intrat ibique emissa arteria menyngea media in sulco profundo ossis parietalis recta via progreditur et per canalem longum ad superiorem orbitae partem penetrat, alter vero, et quidem ramus profun- dior, supra cochleam ad profundissimam cavi tympani partem prorepens, per canalem angustum, prope sellam turcicam exeun- tem, in cavum cranii intrat et in circulum Willisii inseritur, ita tamen, ut hic magis ex arteria vertebrali, quam ex caro- lide formetur. Vena cava superior duplex est; sinistra circa
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. .— 51
cavum cordis ad atrium dextrum dirigitur, sed neutiquam in hoc ipsum, sed in venam cavam dextram inseritur; utraque vena ad collum adscendens, in venam subclaviam et iugula- rem communem dividitur, quae magnum et crassum . effi- ciunt circulum, claviculam circumdantem. | Ex hoc circulo venoso sequentes oriuntur rami: 4) truncus communis venae thoracicae externae permagnae et sub musculo culaneo in latere thoracis et abdominis usque ad femur progredientis, et venae brachialis; 2) vena acromialis; c) vena cephalica bra- chii; d) superne vena iugularis externa; €) vena transversa colli in profundo decurrens; f) vena iugularis interna; et 8) vena parva vertebralis. Mirum est, quod vena iugularis externa internam octies fortassis magnitudine superat; hanc cera repletam vix usque ad foramen iugulare persequi pos- sumus, illa vero, supra musculum sternocleidomastoideum, porro inter parotidem et glandulam submaxillarem ad caput adsurgens, prope laryngem bipartitur in ramum anteriorem, linguae et faciei partibus venas suppeditantem, et in ramum maiorem et posteriorem, qui, emissis venis pro aure et cute occipilis, ante aurem ascendit et per canalem magnum ossis lemporum ad sinum cerebri transversum progreditur. Ante- quam autem vena ex hoc canali in cavum cranii exit, ramuli plures per foramina extrorsum. diriguntur, quorum unus, forsan vena temporalis profunda nominandus, in musculo lemporah usque ad frontem et palpebram superiorem per- currit. Sinus transversus cerebri singularem certe accipit ve- nam, cerebri lateralem. vocandam, cum in latere cerebri us- que ad processus mammillares producatur ; lum vero, aeque ac in Vesperülionibus, minorem sanguinis copiam per forà- men iugulare, maiorem per venam iugularem externam ef ' fundit.
52 A. G. Orro,
Quod ad Erinacei aurem attinet, descriptionibus auctorum, e. gr. de Blainvillii et Wetteri "), pauca tantum adiiciam; maius v. c. organum mihi visum est, quam aliis; quamvis enim os petrosum paullum in cavo cranii promineat, latum lamen et altum est; et bulla ossea globosa et praecipue pro- fundissima apparet, dum propter latitudinem cranii magis introrsum quam prorsum directa est; ex parte bulla vel ab osse sphenoideo formatur; cavum tympani unicum et indivi- sum superiorem tantum exhibet cellulam pro ossiculis, et fun- dum valde inaequalem, praesertim propter sulcos arteriosos. Membrana tympani cerle maxima superne, ubi nullus meatus exiernus osseus, sed annulus solummodo, profunda incisura augetur; in iunioribus os bullosum a petroso semper decer- nendum est. Quod W etterus de quatuor auditus ossiculis dicit, neutiquam verum est: ossiculum nempe eius bicrure nil est nisi pars mallei inferior; malleus admodum magnus, praeci- pue in collo, manubrium habet, ensi falcato simile, intror- sum et prorsum directum; processus obtusus fortis est et re- irorsum spectat; processus spinosus est lamina ossea magna, interne excavata, a collo capiteque, prorsum inclinatis, orta et limbo tympani prominent firmiter adglutinata; pro ten- dine musculi tensoris tympani spiculum in collo prominet; incus respectu mallei admodum parva, processum suum bre- vem in foveam parvam immittit; processus longus vero prope collum mallei et vix usque ad medium descendit; stapes magnus, arcuatus, crure anteriori magis incurvato **); fenestra vestibuli parva et ovalis; fenestra cochleae priori approximata, ea multo maior et aeque ovalis est. Cochlea parva, parum in cavum tympani prominens, nonnisi gyrum unum et dimi- dium, sed amplum, continet. Canales semicirculares medio-
*) Erinacei europaei anatome , Gotting. 1818, 8. p. 36. **) Carlisle l. c. Pl; IV. f. d.
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. — 55
cres, quinque ostiis in vestibulum parvum et indivisum inse- runtur; fovea, inter canales pro floccis cerebelli excavata, satis ampla et aperta; canalis Fallopii initium solummodo osseum, cetera vero pars membranacea et in sulco cavi tympanici profundo et arcuato sita est; aquaeductus cochleae magnus, ille vestibuli minor, sed bene perspiciendus.
Erinaceus auritus ab europaeo, quoad vasa capitis et par- ies auris internas nullo modo differt, hae forsan paullulo maiores sunt, nisi forte animalis, ed perocnutatus sum, iu- ventuti hoc tribuendum est.
(a
Sorices duos habent truncos, ex arcu aortae orientes, ar- teriam anonymam et subclaviam sinistram; arteria carotis communis, uti solet, in facialem et cerebralem, quae eiusdem fere magnitudinis sunt, dividitur; haec retrorsum directa, prope foramen iugulare per foramen rotundum in cavum tympani penetrat; dein inter marginem fenestrae cochleae et primum cochleae gyrum sursum fertur, stapedem permeat et in duos dividitur ramos, quorum interior et minor versus ossis pe- irosi apicem, tunc per massam cartilagineo -fibrosam usque ad cavum cranii penetrat, ibique prope sellam turcicam circulo Willisii inseritur; alter autem, et quidem maior et exterior ramus, per canalem parvum osseum ad anteriorem ossis pe- trosi superficiem progreditur et per foramen solitum exit; visum mihi est, arteriolam quandam, iam ex ea ortam, ad basin cranii descendere versus fissuram orbitalem dirigi, sed prop- ler exiguitatem eam non distincte persequi potui; continuatio arteriae vero in interno ossis parietalis latere, arteriolas emit- lens pro dura matre, usque ad parvumi foramen, per quod in orbitam intrat, recta via percurrit. Venam cavam supe- riorem duplicem inveni; vena iugularis uti in Vespertilioni-
5
54 A. G. Orro,
bus et Erinaceo admodum exilis; externa vero magna aequali modo, atque in animalibus iam citatis, per canalem osseum cavum cranii petit, ibique retrorsum versa, cum anteriori sinus transversi ramo unitur; hic venam cerebri lateralem accipit; ramus autem posterior sinus transversi propter. ma- gnitudinem canalium semicircularium arcum format per- magnum, donec ad foramen iugulare pervenit; sinus longi- iudinalis plures utrinque dat ramos, quorum maximi coro- nae instar processuum mammillarium basin circumdant, alii vero cum vena cerebri laterali anastomoses ineunt; denique per foramen quoddam in nasum intrat, ramumque externum, per foramen ossis frontis exeuntem, venae cuidam, ex orbita supra marginem superiorem ascendenti, obviam mittit. Orga- non auditus soricum scrutatori multa praebet singularia; re- spectu magnitudinis capitis valde evolutum est; os petrosum, magnum, sed fere sine crista in angulo prominente; bulla ossea plana quidem et parum prominens, sed omnino lata el longa, ceierum indivisa, ita ut modo loculus pro ossiculis separatus sit, plerumque ex parte tantum ossea, cetera mem- branacea invenitur; annulus tympani etiam in adulis liber est; meatus auditorius osseus fere nullus; tympanum magnum, rotundum, paene plane deorsum spectat; tuba Eustachiana ad- modum brevis; fenestra vestibuli formae ovalis, fenestra cochleae perfecte rotunda , extrorsum spectans, priori approxi- maia et magnitudine paene aequalis. Ossicula, respectu capi- lis magna, formam exhibent ab ea aliorum animalium abhor- rentem. Malleus manubrium habet rectum, tenue, acumina- tum, oblique prorsum et introrsum porrectum; margo poste- rior acutus superne spinam parvam pro tensore iympani de- monstrat; processuuin solitorum ne rudimentum quidem adest, caput vero prorsum globosum et robustum retro, ubi in aliis facies articularis, in laminam osseam magnam et paul-
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. — 55
lum inflexam excurrit, quae laminae aequali, ab incude por- rectae, superimposita est, et in ea paullulum moveri potest; superne autem ex capite mallei processus quidam oritur satis longus et sursum et retrorsum directus; pro parte mallei et non pro ossiculo quarto, quale revera Cel. Rudolphi *) in Chrysochloro Capensi detexit, eum censeo, cum nullam, quamvis accuratissime investigans, arliculationem hoc loco invenire potuerim; sed omnino pro analogo illus ossis ha- bendus est. /zcus nequaquam solitam habet formam, nam loco corporis et foveae articularis solummodo lamina adest Ossea, magna, cum interna facie eiusdem ex malleo folioli ad- glutinata; nec minus superne processum emittit satis longum, sursum et prorsum directum et cum aequali mallei processu per articulum coniunctum et in ipsa fine ossiculum quoddam lenticulare ferentem; hi duo mallei et incudis processus in fo- vea tegminis cavi tympanici ligamentorum ope fortiter sunt su- spensi; crura incudis adeo a se invicem sunt remota, ut eorum axis fere sit idem; crus superius sursum directum est et for- mam omnino singularem exhibet, dum in collo brevi parvam et transversam fert cylindricam in utraque fine acuminatam partem, quae ex fovea, angustiori ostio instrucla, secedere ne- quit; hinc foveae parieles effringendi sunt, antequam incus removeri possit. Puto, hanc formam singularem nequaquam effectam esse ossificatione ligamentorum huius processus ala- rium; nam forma nimis distincla et aequalis fuit et in. pluri- bus et quidem iunioribus exemplaribus a me observata est; crus incudis inferius seu articulare longissimum, tenuissimum est; os Sylvii adhaeret stapedi, qui respectu animalis magni- ludinis maximus est et crura sua, praesertim anterius, prop- ler decursum carotidis per ea, longa et valde arcuata exhibet, basin vero iantum parvam et ovalem.. Cochlea parum pro- *) Grundriss der Physiologie, 1I. Bd, 1, Abtheil. S, 150.
56 À. F. Orro, |
minet et unum tantum et dimidium continet gyrum, sed am- plum et valde obliquum, cuius scala tympanica ea vestibuli . maior est. Canales semicirculares magni, retrorsum inclina- ti, in utroque latere prominentes; ductus communis anterio- ris et posterioris admodum longus; fovea inter canales pro. floccis cerebelli profunda et ampla, ostiumque eius ovale; ca- nalis Fallopii maxima ex parte membranacea; meatus audi- lorius internus est fovea ampla sed haud profunda; apertura aquaeductus cochleae magna; ea vestibuli minus perspicua.
* i5:
In 7'alpa Europaea duo conspiciuntur trunci anonymi , ex arcu aortae orientes; carotis primaria sive communis sub la- rynge in carotidem facialem et cerebralem paene aequales fin- - ditur; arteria thyreoidea non ex trunco carotidis communis, ut in Vespertilionibus et Erinaceis, sed ex carotide faciali , cu- ius reliqui rami soliti sunt, originem ducit; arteria carotis ce- rebralis retrorsum versus occiput percurrit, arteriamque emittit occipitalem et, ni fallor, etiam arteriolam tenuissimam, quam menyngeam posteriorem suspicor; trunci autem con- üunuatio per foramen magnum et rotundum, quod. post aurem paullulum ante foramen iugulare prope suturam inter os petro- sum et partem basilarem ossis occipitalis observari potest, in amplum canalem arteriosum .osseum intrat, in quo per in- feriorem cavi tympani partem ad stapedem adscendit; prius- quam autem ad hunc ipsum pervenit arteria, iam bipartitur, et quidem in .ramum profundiorem seu cerebralem, et su- perficialem seu menyngo-orbitalem; ille per proprium canah- culum supra cochleam et in tegmine cavi tympanici pror- sum et introrsum tendit et pervenit tandem per parvum fora- men, prope sellam turcicam situm, in cavum cerebri et ad circulum Willisii; hic contra, illo paullulo maior, longius
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. — 57
procedit in canali arterioso per stapedem , tunc prorsum flexus ad cavum cranii, in hoc per parvum foramen exit, quod in anteriori ossis petrosi superficie ante finem cruris anterio- ris canalis semicircularis superioris invenitur, postea, emissa superne arteria menyngea media, in sulco profundo et 1" longo, denique per canaliculum osseum ad foramen ovale et per hoc ad orbitam pervenit; oculi partes maiores accipiunt arterias ex hac, quam ex ophthalmica arteria.
De Fenis idem fere valet, quod in animalibus iam supra descriptis; sed unica tantum observatur vena cava superior; ex vena iugulari profunda admodum tenera parvae oriuntur venae thyreoideae et occipitales, ramus autem, qui per fora- men iugulare intrat, est rhinimus. Vena iugularis externa, principalis cerebri vena, per foramen quoddam, supra meatum auditorium externum situm, ad cranii cavum et sinum trans- versum penetrat, in quem eodem loco vena cerebri lateralis inse- ritur, quae in antica parte cum maiori sinus longitudinalis ra- mo, processuum mammillarrum basin cingenti, anastomosin format. Singularis adhuc adest sinus et quidem permagnus, qui in superiori laminae cribrosae margine transversim inter am- bas ossis frontis tabulas haeret et in utroque latere foramine magno in superiore orbitae parte patet et in venam maxillarem internam transit; in hunc sinum non solum magnae et multae narium venae, sed etiam anterior sinus longitudinalis finis magno hiatu sanguinem effundunt; triplex igitur adest via, qua cerebri sanguis profluere potest.
Descriptionibus auris Talpae, ab auctoribus prolatis, vix quidquam addere possum, et totem organon valde evolutum mihi visum est; os petrosum, nec interne, nec externe mul- tum prominet, sed latum et altam est; bulla ossea paullum quidem propter processum posteriorem mandibulae, introrsum flexum et auri vicinum, prominet, sed satis ampla est, prae-
L]
58 À. F. Orro,
sertim ratione crebrarum cellularum, cum ea coniunctarum habita; nam totum fere os petrosum spongiosum apparet, tuba Eustachiana admodum parva et angusta. Ossiculorum stru- ctura satis cognita est; clar. Trevirani *) observationem, mal- leum et incudem cavum quoddam, foramine patens, includere, confirmare possum ; sed hoc cavum solummodo in mallei ma- nubrio observatur et ostio satis magno in posteriori colli par- te hiat; aequali modo incus non nisi processum longum , hac de caussa crassum et tumidulum, excavatum ostendit, in iu- nioribus autem non verum habet antrum, sed potius in facie posteriori suleum profundum, cuius margines sensim sensim- que approximantur et sic. cavum paene claudunt. lacobs **) haud bene observavit, dicens, incudem processus habere nullos; nam praeter processum longum, iamiam descriptum, eliam brevis adest; stapes propter decursum arteriae carotidis per foramen suum maximus et crus anterius magis quam posterius habet arcuatum et tenuius **); pessulus, quo equi- iat quasi, nihilest, nisi pars canalis arteriosi ossei, supra fene- stram vestibuli adscendentis; aperturae externae Labyrinthi, valde vicinae, eandem fere ostendunt magnitudinem et for- mam, angustam et subovalem. .Cochlea vix duas continet gyros, sed amplos; canales tres semicirculares [) non, uti pri- mo adspectu videtur, quatuor , sed, uti plerumque solet, quin- que ostiis in vestibulum rotundum immittuntur; arcus enim anterior canalis posterioris et arcus posterior canalis hori- zonialis ductum communem efficere videntur, sed revera duo, quamvis admodum vicina, habent ostia; ductus com-
*) Biologie B. 6. ate Abtheil. p. 595. ^*) Talpae europaeae anatome D. Jeuae 1816. 8. p. 52. ***) Carlisle Z c. PI. ro. Fig. 2.
1) Jacobs l. c, p. 55. perperam dicit, Talpam habere cochleam ter volutam et duas tantum canales semicirculares,
de animalium , per hyemem dormientium, vasis cephalicis etc. — 59
; munis canalis superioris et posterioris, uti in sorice, perlon- gus. Antrum inter canales pro floccis cerebelli eiusque ostium amplissima; porus acusticus internus tantum fovea est. parum profunda; canalis Fallopii non uti in Soricibus ex parte mem- branaceus, sed totus osseus et paene rectus; aquaeductus Co-
tunnii omnino perspici possunt.
$. €
Ursus 4Jrctos, nec non Ürsus maritimus, ex arcu aortico duos emittit ramos et quidem vicinos; alter est arteria sub- clavia sinistra, aller vero communis arteriae subclaviae dextrae carotidum truncus. Dum carotis communis sursum ad caput fertur, ex ea iam in medio collo oriiur arteria thyreoidea su- perior; aliquantum autem altius ex posteriore eius latere ar- teria quaedam singularis et magna, sub musculo sternoclei- domastoideo retrorsum ad supremum musculorum dorsalium et nuchalium stratum percurrens. KEmissis his, carotis com- munis loco solito in tres ramos dividitur, quorum duo priores interdum brevissimum formant truncum communem, quoad magnitudinem paene aequales: primum arteria lingualis, dein iruncus communis arteriae maxillaris externae, internae et facialis, denique carotis cerebralis; haec, relicta arteria oc- cipitali, foramen iugulare petit, sed nequaquam per cavum lympani, sed sub eo et ad latus eius interius per canalem Ossis petrosi longum et arcuatum, primo prorsum, tunc il- lico reflexa per alium canalem osseum aequaliter ab osse pe- iroso quam a sphenoideo formatum sursum ad cavum cranii fertur, ubi magis retrosum, quam in homine, intrat et nullum formans rele mirabile, sed indivisa et eiusdem magnitudinis, quam arteria Eu ad cerebrum properat. Arteriae ce- rebrales paene ut in ToC observantur, excepta una haud parva, quae ex anteriori circuli Willisii Wire progreditur et
40 A: TR. oGzro,
per canalem satis amplum, in margine cribri sphenoidei inci- pientem, in orbitam pervenit. Arteria menyngea media e ma- xillari interna originem ducit et per foramen ovale in cavum cranii intrat. Quoad Venas capitis pauca tantum monenda sunt; vena cava superior est simplex, vena'iugularis interna quidem comparate m2ior, quam in animalibus antecedentibus, lamen minor quam vena iugularis externa , quae modo, saepius descripto, per canalem, ante aurem situm, maximam sanguinis cerebralis copiam accipit; canalis diametrus in Urso arcto 1", in Urso maritimo adulto 1 1/2" ; longitudo canalis superat 1^; apertura eius externa rotunda et magna in fine externa fissu- rae Glaseri observatur, interna vero post eam tentorii cerebel- li ossei partem, quae ab osse petroso originem ducit; hoc loco sinus transversus, hucusque in ossei tentorii canali abscondi- ius, anteriorem. ramum per canalem ad. venam iugularem ex- ternam, posteriorem vero per fossam sigmoideam ad foramen iugulare et venas vertebrales porrigit.
De aure interna Ursi haec sunt notanda; os petrosum me- diocre, superne inter os occipitis et os temporum emittens co- num longum, cuius basis ante processum mastoideum ossis occipitalis alterum et magnum format tuberculum pro parte musculi sternocleidomastoidei; os bullosum in Urso maritimo neonato, et in altero nondum adulto, facile fuit a petroso sepa- randa, in iis autem, qui magis aetate provecti erant, haec intime concrescunt; bulla osseain iunioribus ursis magis prominens et subglobosa, in adultis depressa et paene plana ; cavum eius haud exiguum, laeve absque septis; imo loculus superior anterior pa- riler ac superior posterior parum tantum separati sunt; meatus auditorius externus amplus et longus; membrana tympani quo- ad magnitudinem mediocris, rotunda , oblique posita , limboque longe prominenti cincta; malleus est magnus, manubrium eius ensi falcato apice rotundato simile, oblique prorsum dire-
de animalium , per hyemem. dormientium , vasis cephalicis.etc. — 41
ctum; processus brevis longe prominét; processus longus la- minam refert, a collo longissimo capiteque ortam fineque acu- minatam; caput anteriora versus inclinatum et quasi contor- tum, spiculum habet in manubrio pro inserendo musculo ten- sore lympani; incus brevis et crassa cruribusque valde disten- sis; superiore brevissimo et tenuissimo, inferiore crasso, in superficie interna profunde sulcato; ossa Sylvii incudi adhae- rent, si separantur Ossicula; stapes parvus, cruribus paene rectis; foramine parvo et rotundo, basi ovali extrorsum con- vexa et spiculo in capitulo pro musculo stapedio; canalicuh pro chorda tympani pars posterior paene in fine externo ca- nalis Fallopii oritur, pars anterior autem longissima, nequa- quam in fissuram Glaseri, sed retro in foramen quoddam pro- prium exiens. Tuba Eustachiana sulco incipit longo; fovea pro musculo tensore tympani profunda atque rotunda; fene- sira cochleae subrotunda, ea tympani ovalis, sed illa multo minor; cochlea brevis, sed crassa, versus tympanum inaequa- lis et quasi. tuberculosa , duos tantum conünet gyros, quorum primus valde amplus; canales semicirculares et vestibulum mediocria; illi quinque ostiis exeuntes , antrum parvum pro floccis cerebelli circumdant; porus acusticus internus angu- stus, profundus et angulosüs; aquaeductus cochleae et vesti- buli, uti plerumque inveniuntur.
. Denique fateor, me quoad auris fabricam nullam fere Ursum Arctum inter et maritimum invenisse differentiam , nisi quod forsan in ulteriori bulla ossea, uti totum caput, paul- lulum longius sit et externa canalis temporalis apertura eadem de causa laterali capitis margini propior, quam in Urso Arcto et spelaeo. In Urso maritimo, qui neonatus, aut foetus paene maturus est, auris aperturam externam, uti eam Kun tz- mannus *) in canibus et felibus neonatis detexit, sed irago
*) Ueber das Gehórorgan blindgeborner Thiere in Gilberts Annalen B. 41. $. 584 — 5gi. 6
42 X: F. Ono; »
valvulae instar supra meatum auditorium reclinato et "E haerente, inveni. | | " f. ox
Meles vulgaris respéctu vasorum capitis arteriosorum et venosorum vix ullo modo differt ab Urso; carotis cerebralis satis emus adest et per caroticum ossis pouds canalem in- irat, qui non in foramine iugulari, ut in. Urso, sed fere in sedia longitüdinis ossis bullosi parte incipit et prope sellam turcicam exit; sanguis vero praecipue per canalem tempora- lem et sic per venam iugularem externam e cerebro effluit.
Maior intercedit differentia quoad auris structuram; ossis petrosi et bullosi forma et magnitudo fere eaedem, ac in Urso; sed bullae facies inferior et interior paene angulum efficiunt; meatus auditorius longus, infundibuliformis et an- gustus; tympanum mediocre, ovale, magis horizontale, quam in Urso, et limbo valde prominenti affixum. Cavum tym- pani, quamvis bulla parum tantum promineat, nihilominus amplum et profundum, respectu capitis maius, quam in Urso, nec laeve, uti in illo, sed praeter parvum pro ossiculis locu- lum, septis incompletis in quinque divisum cellulas; tuba Eustachiana magis fissura est, quam foramen; sulcus pro mu- sculo tensore tympani magnus; malleus eandem fere exhibet formam, quam ursinus, caput eius vero non prorsum flecti- lur, sed rectum ascendit; in superiori marginis posterioris manubrii parte longus prominet hamulus pro insertione mu- sculi tensoris et chordae tympani sustentatione; incudis pro- cessus brevis, multo maior quam in Urso, in fovea parva ro- latur; processus longus in fine quasi alatus, seu parva concha ossea, quae subgrundii instar articulum incudis cum stapede obtegit, instructus; stapes eandem fere magnitudinem, quam in. Urso, exhibet, quamvis Meles hoc multo minor est; crura
de animalium , per hyemem dormientium, vasis cephalicis etc. 45
et basis eius sunt excavata; fenestrae cochleae et vestibuli |. vicinae et eiusdem fere magnitudinis et formae, scilicet ovalis; illa cochleae, quia extrorsum et seorsum directa est, facile in adspectum venit. Cochlea mediocris duas tantum continet -Spiras, quarum prima amplissima. Canales semicirculares ut in Urso, sed paullulum maiores, item fovea pro cerebelli '"floccis. Porus acusticus internus angustus atque profundus; aquaeductus perspicui.
LI
T 8
E Glirium ordine primo loco recensendus est Castor Fiber. Ex arcu aortae eius tres oriuntur rami, quemadmodum in homine; carotis communis nullos emittit ramos et prope laryngem in carotidem facialem et cerebralem dividitur; illa praecipue dat arteriam thyreoideam, laryngeam, lingualem, maxillarem externam, temporalem et maxillarem internam, ex qua arleria menyngea media per foramen lacerum anterius cerebri cavum petit; carotis cerebralis eiusdem fere magnitu- dinis, quam facialis, primum mittit arteriam occipitalem, tunc arteriolam parvam auricularem, denique per canalem caroticum, aeque ab osse peiroso, sulco profundo instructo, atque a parte basilari ossis occipitis formatum, parum inflexa ei indivisa ad cerebrum properat; carotis CIS dis maior est, quam vertebralis; ceterum arteriae encephali aequales iisdem arteriis in homine; sed prorsum ramus: quidam, emissis arte- riolis pro cribro, per foramen parvüm ad orbitam. penetrat.
Duae inveniuntur in Castore venae cavae superiores, quarum sinistra, antequam via solita circa cor ad atrium dextrum percurrit, venam azygeam sinistram emitlit cum dex- ira parallelam et usque ad venam renalem productam. Venae colli et cerebri maiores mihi visae sunt, quam in ulla alia bestia; vena iugularis externa maior est interna, dat ramos
44 A. G. Orro,
communicantes cum hac, praeterea venam thyreoideam, lin-. gualem, facialem et maxillarem internam, denique per cana- lem temporalem, os petrosum inter et os temporum exara- tum, ad sinum cerebri lateralem pervenit; hac via plures oriuntur venae temporales profundae, per foramina parva ex-- trorsum progredientes. Vena cerebri lateralis adest, inserta, uti solet, in sinum transversum; longe maior sanguinis copia in Castore per canalem temporalem et venam iugularem ex- lernam, quam per foramen iugulare, profluit. |
Organon auditus Castoris pauca tantum, quae comme- moratione digna essent et a structura Glirium communi ab- horrerent, mihi ostendit; in universum magnum dici debet; os bullosum etiam in adultis facile a petroso distinguitur; meatus auditorius osseus est; tubus valde prominens, longus, angustus, introrsum et valde deorsum directus atque limbo . in cavum tympani prominente finitus; tympani membrana subrotunda, oblique. posita; bulla ossea magna, rotunda sine - septis; sed prorsum spiculis pluribus aspera; cellula pro ossi- culis omnino separata, posterior vero cellula parum perspi- cua; sulcus pro musculo tensore tympani magnus; tuba Eu- stachiana angustissima; ossicula, uti plerumque in gliribus; stapes respectu magnitudinis bestiae mediocris, foramine parvo et basi valde angusta instructus. Fenestra vestibul longa et angusta; ea cochleae subrotunda et maior; cochlea . 21/f» gyros continet; canales semicirculares quinque ostiis in vestibulo indiviso finiti, magnitudinem. mediocrem exhibent; sinus inter canales semicirculares pro floccis cerebelli magnus; . canalis Fallopii paene rectus et totus osseus; apertura eius interna nec non eae aquaeductuum facile inveniuntur.
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. 4b
fs. 39:
E genere Zypudaeorum nonnisi in Hypudaeum arealem inquirere concessum fuit, cum alias species et maxime Hypu- daeum amphibium mihi parare non potuerim. Quoad vasa cum muribus, infra describendis, omnino consentit, quoad auris internae structuram vero valde ab illis discrepat et quo- dammodo transitum efficit ab iis ad Georhychum Lemmum. Os petrosum et bulla v. c. duplo maiora sunt, quam in Mure Musculo eiusdem magnitudinis; meatus auditorius externus paullo longior et magis declivis; membrana tympani magis obliqua, rotunda et forsan maior, praeterquam quod nequa- quam superne prolongata est; in muribus superior auris cel- lula, externe rescissa membrana tympani, aperta est; in Hypu- daeo vero lamina quadam descendenti ossea tegitur. Cavi tympani parietes in muribus tenuissimi, in Hypudaeo sunt crassi et spongiosi, sed minus, quam in Lemmo, ubi fila ossea laminaeque insuper elegantiorem exhibent formam; cavum iympani ipsum minus, quam in muribus veris; tuba Eustachi- ana longior, et arteria carotis, in muribus libera per cavum tympani stapedemque means, in Hypudaeo canali osseo firmis- simo et ubique perspicuo includitur. Ossiculorum forma cum ea, quam in muribus observabimus, nequaquam convenit, sed prorsum cum ea Lemmi, nisi quod manubrii finis minus lata est. In reliquis quoque auris partibus Hypudaeus arvalis Lemmo similis est; ad eius igitur descriptionem conferri velim.
f od
Antequam igitur de Georkychi Lemmi aure dissero, vasa capitis describenda sunt, sed pauca tantum de his proferre possum, cum nonnisi specimen exsiccatum praesto fuerit; tamen vidi, arteriam carotidem cerebralem adesse et prope
46 . À. G. Orro,
caput bipartiri; ramus scilicet anterior inter bullam, cui sulcus ab ea impressus est, et basilarem ossis occipitis partem oblique prorsum et sursum ad cerebrum properat; — alter vero, nempe posterior, ad foramen iugulare ascendit, ibique per fo. ramen Ossis petrosi in cavum tympani intrat, in quo, emissis pluribus arteriolis pro cavo tympani ipso, supra primam coch- leae spiram sursum fertur et stapedem penetrat. Hoc loco arte- ria osseo quidem indumento caret, sed filo osseo tenuissimo, ab uno foraminis ovalis margine ad alterum per crura. stapedis proiecto, suspensa tenetur. Dein per solitum osseum cana- lem et per foramen in anteriori ossis petrosi facie e cavo iympani ad cavum cranii transit, quo praeter arteriolas parvas pro dura matre ad.basin cranii et ad. orbitam percurrit. Venae cerebri ut in prioribus animalibus formatae videntur; saltim canalis temporalis supra porum acusticum externum satis perspicuus est. | LE Auris structura Lemmi quidem cum ea, quam in. muri- bus observabimus, in pluribus convenit, tamen in alus dif- fert; os pelrosum magnum et interne crista haud parum pro- minente insignitum; bulla ossea magna, oblonga, externe com- pressa, nec laevis et inflata, sed quasi inaequalis; parietes bullae crassiores, quam in reliquis Gliribus (et quidem ad crassitiem i/» — 1 linearum) et cellulis subtilissimis inter se coniunctis spongiosi paene uti cranium Strygum. | Hinc cavum tympani ipsum admodum parvum, praeter superiorem pro ossiculis loculum formam orbicularem et capiti papaveris iransversim perscisso haud absimilem exhibet; a marginibus enim cochleae, in medio positae, fila ossea tenerrima radiorum instar ad circumferentiam feruntur, et intervalla inter se ha- bent, ad cellulas parietum ubique ducentia. Porus acusticus externus *brevis quidem, sed magnus et rotundus; membrana lympani non minus magna et rotunda et mediocriter obliqua;
"
de animalium, per hyernem dormientium , vasis cephalicis etc. 47
tuba Eustachiana brevis et angusta; ossicula fere uti in aliis muribus, sed propter tympani angustiam minora; manubrium mallei perpendiculare, caput erectum, processus brevis, ut in pluribus Gliribus, superiori tympani margini acclinatur; crura incudis valde distensa sunt, superius in fovea ossea profunde immissum, inferius longum ; . stapes arteria et pessulo eum perforantibus, firmatus, praeterea insignis, crura exhibet valde arcuata et basin subrotundam. Cochlea admodum magna et longa, duobus cum dimidio gaudet gyris satis amplis. l'enestra vestibuli magna et subrotunda, fenestra cochleae paullo minor , subrotunda et valde occulta. Canales semicirculares maximi, facillime e tela ossea spongiosa, eos circumdante , exarantur; canalis posterioris et horizontalis crura posteriora se invicem secant, quod raro certe in mammalibus accidit, canales quinque ostiis in vestibulum amplum et quodammodo bipar- litum sunt finiti; sinus inter canales pro floccis cerebelli modo , mediocris; meatus auditorius internus haud profundus; cana-
lis Fallopii denique fere rectus et in toto suo decursu osseus observatur. | "
ueque
AMyoxus Glis duos exhibet vasorum truncos, ex arcu aortae orientes, sc. anonymum et arteriam subclaviam sinistram; ca- rotis modo solito partitur; ramus eius cerebralis s. posterior per externam canalis arteriosi partem, cuius initium profunde - in foramine iugulari absconditum est, in cavum tympani in- irat, quo liber et absque vagina ossea ascendit, stapedemque perforat, sic, ut pessulo osseo substrato teneatur, et tandem per internam canalis arteriosi partem ad cerebri cavum percurrit, ubi in ramum cerebralem, arterias menyngeas et ramum pro- fundum, per fissuram orbitalem ad oculum pervenientem, dividitur, sed carotis cerebralis in universum modo parva est et minor, quam arteria vertebralis.
48 À. G. Orro,
Vena cava superior duplex adest; vena iugularis externa multo maior quam interna, per canalém temporalem amplis- simum cum anteriori sinus transversi ramo unitur; vena ce- rebri lateralis quoque observatur. | à
Organon auditus Myoxi valde evolutum et magnum ap- paret; os pelrosum làxe cum vicinis coniunctum, etsi ma- enum, iamen interne parum prominet; bulla ossea grandis, lenuis, in externo latere propter magnum processum poste- riorem mandibulae complanata, interne septis pluribus osseis et valde prominentibus inperfecte in cellulas plures, circum cochleam positas, separata; loculus eius superior, ossicula con- ünens, elsi parum hians, tamen ita quasi inflatus est, ut valde in. cavum cranii promineat; tuba Eustachiana brevis quidem, sed ampla et rotunda; meatus auditorius externus haud profundus, sed amplus et ovalis; membrana tympani magna, rotunda et mediocriter obliqua; ossicula auditus uti plerumque in Gliribus observanda sunt, sed propter anima: lis motum vehementem fortiter adhaerentia; cum processus longus mallei et superior incudis, ambo satis longi, robusti et foveolis profunde immissi, ex parva cellulae apertura ne- quaquam secedere queant; stapes haud parvus crura quidem parum arcuata, sed valde elongata habet, ita, ut pro pessulo OSseo, quem in iuniore animali semitendineum inveni, et pro arleria, in quibus quasi equitat, satis spatii sit; basis stapedis est angusta et parva; aequali modo observatur fenestra vesü- buli; fenestra cochleae illa multo maior et subrotunda; am- bae in propinquo iacent; cochlea est magna, prominens, sub- rotunda, duabus cum dimidia spiris gaudens, quarum prima valde obliqua; canales semicirculares quoad longitudinem et capacitatem mediocres; sinus inter eos pro floccis cerebelli profundus et amplus, eiusque apertura magna; canalis Fallo- pii fere rectus et totus osseus; porus acusticus internus fovea
de animalium, per hyemem dormientium, vasis cephalicis etc. — 49 .
est parva; aperturae aquaeductuum facile perspiciendae, .ea aquaeductus cochleae in initio canalis arteriosi observanda. Vasorum capitis, nec non auris structuram in /4yoxo avella- rio eandem vidi, quam in Myoxo Glire.
EN and
Mures, sensu slricliori, quoad vasa capitis et auris indo- lem haec ostendunt: ex arcu aortae ires oriuntur rami, sicuti in homine; carotis communis dat arteriam thyreoideam supe- riorem et tunc loco solito in carotidem facialem et cerebra- lem fere aequales: partitur; arteria occipitalis, ex qua parva menyngea posterior, per foramen iugulare intrans, ortum habet varium, sc. ex arteria carotide communi, e cerebrali, plerum- que vero e faciali; carotis cerebralis foramen iugulare versus ascendit et prope id in duos ramos eiusdem paene magnitudi- nis se findit, quorum anterior per fissuram inter partem basi- larem ossis occipitis et bullam osseam, sulco pro ea insigni- iam, oblique prorsum et sursum ad apicem ossis petrosi et ad cavum cranii percurrit; quo loco primum arteriolam, prope sellam turcicam progressam, per fissuram orbitalem ad oculi partes, et alteram minorem, quae vero interdum deficit, per parvum quoddam ossis sphenoidei foramen anteriora versus emittit, principalem vero ramum, ct quidem parvum ac arte- na vertebrali minorem , sursum ad cerebrum porrigit. Alter vero, et quidem posterior, carolidis cerebralis ramus per ostium magnum, in postrema bullae osseae prope foramen iu- gulare situm, in cavum tympani pervenit, tunc sulco profundo firmatus, supra cochleae basin ad stapedem assurgit eumque sine vagina ossea perforat; percurrit arleria porro per cana- lem arteriosuin et foramen in anteriori ossis petrosi facie ad eranü cavum; quo loco, missa arteria menyngea magna, prorsum et sürsum exlensa, in semicanali quodam introrsum
yf
Iu UN A. G. Orro,
et deorsum ad fissuram laceram anteriorem, qua exit e cra- nio, perducitur; tunc ulterius percurrit sub foramine ovali et in interna nervi maxillaris inferioris parte, porro per cana- lem proprium in basi cranii ad foramen rotundum, quo ite- rum in cavum cranii redit, ut denique , arteriae infraorbita- lis vices gerens, per fissuram orbitalem exire et musculis oculi, naso, palato et dentibus sanguinem prospicere queat. ——- Menam cavam superiorem murium duplicem inveni; ve- nàm iugularem profundam exilem 1iantum et magis a venis !hyreoideis, pharyngeis et lingualibus, quam a ramo sinus iransversi, per foramen iugulare exeunie, formatam ; yenam. autem iugularem externam multo maiorem et ope canalis temporalis cum anteriori sinus transversi ramo coniunctam, ila ut maxima sanguinis pars a cerebro hac via abducatur. Sinus cerebri. longitudinalis radicem maiorem irahit e naso, et minores laievalell ex oculis per canalem parvum, qui e superiori orbitae margine in eum dueit, intrantes; adsunt quoque maiores venae coronales eirca basin processuum mam- milarium, nec non venae cerebri laterales. Circa aurem Murium pauca tantum sunt adducenda; in universum hoc organon valde evolutum dici potest; os petro- sum angulum et eristam longe prominentes exhibét, et sem- per, etiam in adultis, laxe cum ossibus vicinis, praesertim xero cum osse bulloso coniunctum est; bulla est magna, te-« nuis, ovalis et in latere externo paullum compressa; meatus auditorius osseus paene nullus, apertura vero magna et sub- ovalis, spicalo osseo, e posteriori margine prosiliente et trans- xersim fere usque ad malleum extenso, quodammodo dividi- tur. Cavum iympani magnum, indivisum, tamen recessum superiorem pro ossiculis et parvum posteriorem et superio- rem Ostendit; tuba. Eustachiana est canalis. brevis, amplus atque praecipue ab osse bulloso formatus; fovea pro mu-
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc, — 5x
sculo tensore tympani haud parva est; membrana tympani fere perpendicularis, magna, rotundà, superne pro parte mar- ginis excisa, prolongata; malleus maximus, manubrium eius, faleato ensi simile, valde anteriora versus directum, in supe- riori aciei parte spiculum pro musculo tensore tympani; et in vicino processum quendam magnum, unciformem , retror- sum et introrsum directum, pro sustentanda chorda tympani Ostendit; processus brevis mallei insignis est, processus lon- gus lamina tenui et excavata a collo longissimo et capite ori- iur atque in apicem finitur; caput et manubrium angulum obtusum formant; incus, respectu mallei parva, processus suos valde distendit, quorum superior in foveolam ossis petrosi inseritur, inferior vero, qui lantum usque ad colli mallei finem descendit, ossa Sylvii tenet; stapes est magnus et crura , praesertim vero anterius, valde arcuata habet, ut in arteria caroüide quasi equitare queat. Fenestra vestibuli parva et ovalis, pessulo nullo, ut in Myoxo, dividitur; fenestra coch- leae illa paene maior, formam exhibet subrotundam. . Coch- lea haud parum prominet, praesertim soluto osse bulloso; eam ex parte tegente; in baseos extrema superficie sulco,pro ca- rotidis ramo auricular) insignita et. duobus cum dimidio gyris instructa est. Canales semicirculares, nec non antrum inter eos, circiter sicuti in Myoxo; porus acusticus internus servorum aperluras remotiores, quam plerumque, ostendit. Canalis Fallopii in media parte modo membranaceus. Aquae- ductus difficile tantum cognosci possunt.
Quae circa vasa capitis et auris structuram attuli, aequa- liter. valent de Jure decumano , Musculo, soricino Herrm., Alexandrino et Cahirino, quos omnes sedulo perscrutatus sum. Mus Rattas haud amplius. his terris degit, quare: non prae- sto fuit. Exstat adhuc in collectione caput Muris cuiusdam veri indigenae, sed indeterminati, in quo auris internae indo-
Ba | .. . G. Orro,
les maxime ab ea Murium differt, e contrario vero cum ea, quam Meriones ostendunt, in omnibus et singulis est congrua; hinc v. c. bulla ossea triplo aut quadruplo maior, quam in Mure Musculo eiusdem magnitudinis, et carotis, per tympa- num stapedemque migrans, ubique vagina ossea valde promi- nente abscondita est. Cum vero humiditate hiemis praete- riti omnes paene Mures agrestes in Silesia necati videantur, comparandi occasio, an sit Mus sylvaticus aut agrarius, mihi nondum data est; suspicor vero, unam alteramve, aut forsan lertiam quandam speciem indeterminatam, quasi harum ter- rarum Meriones agere, in quo magis adhuc eo confirmor, quod dentes illius. cranii neque Hypudaei, neque Muris sunt, sed magis ad structuram dentium Merionum accedunt.
$. 413.
Vasa capitis Cricetorum, tum arteriosa tum venosa, cum. iis Muris decumani in omnibus conveniunt, nisi quod arte- riae carotidis cerebralis ramus menyngeus in anteriori cranii parte per foramen exeat, et ad superiores oculi partes per- currat. Canalis temporalis supra meatum auditorium exter- num satis perspicuus est.
Etiam organon auditus haud minus cum eo Muris decu- mani congruum est, excepto eo, quod respectu capitis omnino multo maius, crista vero, ex angulo ossis pelrosi oriens; minor et aperlurae nervorum internae in angustiori et pro- fundiori fovea sitae sint.
$. 14.
Inter Dipodes et Mures quoad vasa capitis magna interce- dit similitudo; tres sc. habent ramos, ex arcu aortae orientes, et carotidem, in ramum facialem et cerebralem divisam; haec insignis est et, emissa arteria occipitali, in canalem auris arte-
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis. etc. 55
riosum intrat, cuius ostium profundissime in foramine iugu- lari situm est; tunc; canali inclusa, stapedem perforat et paullo post ramum parvum cerebralem mittit, qui introrsum pri- mum per canalicuülum quendam, deinde inter os petrosum et bullosum versus sellam turcicam prorepit, ibique, minor quam arteria vertebralis, in circulum Willisii inseritur; prin- cipalis vero carotidis ranius per foramen in ossis petrosi supe- riori facie in cavum cranii pervenit et statim in ramum la- teralem et profundum dividitur; ille, data arteria menyngea, recla via prorsum et tunc per foramen parvum ad superic- rem orbitae partem pervenit, ubi, datis pluribus ramulis pro oculi musculis, in arteriam .ethmoidalem desinit; ramus con- tra basilaris, per foramen lacerum anterius exiens, per fissu- . ram orbitalem ad oculum feprur et viam arteriae infraorbi- talis humanae sequitur.
Venam cavam superiorem duplicem, ceterum solito modo divisam vidi; canalis temporalis est fissura admodum perspi- cua; sinus transversi ramus anterior, inter posteriorem Ossis bregmatis marginem et os petrosum decurrens, longissimus est, ramus eiüs posterior vero, propter enormem auris inter- nae evolutionem non in basi sed in vertice cranii ad fora- men iugulare percurrit. ; |
Auris Dipodum interna non solum omnium Glirium , sed eliam omnium mammalium maxima est et revera enormis Gici potest; sed in Dipode omnes quoque sunt unilae condi- tiones, quibus in bestiis auris magnitudo augeri solet, sc. vita cunicularia et nocturna, motus cela indi, imo forsan quae- dam cum avibus similitudo, hinc ambo auditus organa ean- dem circiter exhibent magnitudinem, quam cranii cavum, el a cranii vertice usque ad basin sunt protensa; ossa petro- sa interne longe prominent cristamque emiitunt magnam; exlerne vero tota occipitis latera tumidula, et quasi inflata
54 À. G. Orro, es
exhibent, dum deorsum bullam efficiunt maximam, retrorsum autem aliam quandam paullo iantum minorem , sursum vero cranii verticem atüngunt et tali modo in utraque parte omne
cerebelli latus includunt. Meatus auditorius externus, modo.
' brevis sed amplus, aperturarn habet magnam ovalem et obli- que exirorsum et retrorsum direclam. Duae revera adsunt membranae tympani; superior quaedam minor perfecte orbi- cularis et perpendicularis, et altera inferior et multo maior, quae baud minus rotunda sed oblique deorsum directa est, ambae inter se separantur processubus binis acumminatis, utrinque a margine annuli tympanici orientibus et se invi- cem paene langentibus; spatium parvum, quod inter eos re- manet, processu obtuso mallei, hoc loco quasi articulum ex- hibente, expletur. .Cavum tympani ipsum totum occupat os petrosum, ita ut vesicae instar sit inflatum ; dividitur in duas cellulas, inferiorem nempe, cochleam continentem, et superio- rem, illa adhuc multo maiorem laminisque nonnullis osseis subdivisam; huic superiori cellulae respondet membrana tym- pani superior. Tuba Eustachiana ossea nonnisi foramen ro- iundum in apice bullae est; canalis auris arteriosus ubique in cavo iympani facile perspicitur, sed pars eius inferior in iunioribus Dipodibus interdum semimembranacea, in aetate provectioribus vero ubique 0ssea. Quod auditus ossicula, gracilia ea et mediocriter magna, attinet, singulari modo fir- mata sunt, scilicet. ne sub salübus vehementissimis cedant; hinc ambo mallei processus longissumi, spinosus sc. lami- nae osseae, superiorem etinferiorem cellulam separanti, su- perimpositus est et firmiter adhaeret, obtusus vero, admodum longus et prosiliens, cum processubus, ab annulo membranae iympanicae ei obviam missis, articulum facit. lIncus. proces- sum superiorem ostendit longissimum; acuminaltum , in rima Oossea praeter morem profunde immissum, ibique ligamentis
"
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. 55
duobus alatis quam maxime affixum. Stapes denique in pes- sulo vel canali arterioso osseo quasi equitat; crura eius gra- cillima, parum arcuata sed longissima, Fenestra vestibuli elliptica est, quoad magnitudinem mediocris et admodum in profundo sita. Fenestra cochleae illa multo maior, formam exhibet fere triquetram et retrorsum spectat. Cochlea longe in tympanum prominet, sed, uti canales semicirculares, re- spectu tolius corporis quidem magna, respectu cavi tympa- ni vero vix hoc verbo insigniri debet; duos cum dimidio os- tendit gyros, quorum primus reliquis multo maior est. Ca- nales semicirculares sunt ampli, valde arcuati, et sine ulla praeparatione prorsus perspiciendi, cum in superiori auris loculo libere haereant; canalis anterioris et posterioris ductus communis longissimus apparet, ceterum canales, uti solent, quinque ostiis in vestibulum rotundum et haud magnum in- seruntur; sinus inter canales pro cerebelli floccis amplus est el apertus." Canalis Fallopii plane osseus, recta paene via re- irorsum et exirorsum percurrit. Porus acusticus internus, si cum toto organo comparatur, admodum parvus. Ex aquae- ductibus tantum cochlearis aperturam detegere potui.
Dipodum species, quae perscrutari licuit, fuerunt: Dij pus Sagitta, bipes, hirtipes et tetradactylus Lichtenst., quae om- nes respectu vasorum capitis et auris internae structurae inter se eonveniunt.
| V 15
Meriones brevicaudatus et obesus Lichtenst. quoad vasa ca- piis et aurem internam haee mihi ostenderunt: ex arcu aor- iae tres oriuntur rami, sicuti in homine divisi; carotis prima- ria, seu communis, loco solito in facialem et cerebralem, circiter aequales, dividitur; arteria occipitalis est primus facialis ra- mus; cerebralis autem foramen iugulare versus ascendit, atque x»bique vagina ossea admodum loculenter inclusa, per cavum
EH
59 A, F. Orro, à
1ympani et stapedem ad cavum cranii progreditur, in quo . .uü in Muribus dividitur; ramum cerebralem, etsi tenuem ta-
men distinctum, prope sellam turcicam vidi.
Vena cava superior duplex est et aequali modo, iM in congeneribus, se habet.
Quoad aurem iniernam Meriones quodammodo iransitum faciunt a muribus ad Dipodes; minus enim evoluta est, quam in his, et magis, quam in illis; sic v. c. auris multo maior in- venitur, quam in Criceto , qui Meriones, a me nominatos, magnitudine longe antecellit; os petrosum in cavo cranii cri- stam haud parum prominentem , externe vero cum osse bul- loso bullam format maximam, tenuissimam, aeque in occipite, ac infra iumidam, posterioris mandibulae processus causa paullulum complanatam, et anteriora versus, sub osse sphe- noideo ila exlensam, ut fovea pterygoidea valde decurtetur. Meatus auditorius externus magis prominet, quam in Muribus et Cricelo , rotundamque exhibet aperturam. Membrana tym- pani grandis et orbicularis oblique deorsum spectat; lim- bus pro ea admodum prosiliens, nonnullis susteniatur la- minis Oosseis. Cavum iympani ipsum in quatuor divisum est cellulas, sc. in maiorem inferiorem et indivisam pro cochlea, in superiorem anteriorem et multo maiorem, quam in Criceto et Muribus, ita ut externe supra meatum audito- rium vesicae inslar iumescat, et denique in duas superiores ct posteriores, quarum una usque ad processum mastoideum, altera vero magis introrsum et sursum sub canali semicircu- lari horizontali usque in cavum cranii extenditur. Tuba Eu- stachiana nil est nisi foramen parvum. Ossicula parum ab iis Criceüi differunt, sed stapes adhuc multo maior et magis. arcuatus est, ut pessulus seu canalis arleriosus, quem vix in ullo alio animali melius observare licet, eum permeare queat. Fenestra vestibuli maior. apparet, ac cochleae fenestra, quae
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. — 57
- canalis arteriosi ope absconditur; utraque ovalis est. Cochlea magna est, valde prosiliens atque duabus et dimidia spiris admodum amplis composita. Canales semicirculares magni ac crassi fere libere in cellulas superiores prosiliunt et sine ulla praeparatione apparent; antrum pro f[loccis cerebelli propter posterioris cellulae capacitatem fere deficit. Apertu- rae nervorum internae ab invicem sunt seporatae et tantum sulco parvo unitae. Canalis denique Fallopii rectus et totus OSSeus.
$. 16.
Quomodo in Pathyergo maritimo subüliora capitis vasa sint divisa, dicere néqueo, cum nonnisi cranium, praeterea lae- sum, ad manus fuerit, sed existimem, ea circiter sicut in Caviis esse, quibuscum totum DBathyergi cranium maxime convenit. Nulla saltem sunt observanda decursus arteriae carotidis per aurem aut per proprium canalem vestigia, quare assumi debet, arteriam iali modo, quam in Qaviis, i. e. per foramen lacerum anterius intrare. Canalis temporalis mandibulae ar- üiculum inter et meatum auditorium, ut in omnibus Gliribus, adest. | à
Circa aurem internam sequentia sunt afferenda: totum
. organon, uti in animalibus subterraneis solet, maxime est evo- lutum; os petrosum magnum sub cranio, in utroque latere subgrandii instar producto, occultum haeret et tantum laxe cum partibus vicinis coniunctum est; formam pyramidis tri- angularis exhibet, cuius basis in postremo sila est; interne angulum, parum prominentem, exhibet, externam vero faciem pro enormi mandibulae processu posteriori ,Complanatam ; celerum nullum continet nucleum osseum, sed vesicae instar est excavatum, quapropter cavum bullae maximum omnes labyrinthi partes luculenter ostendit. Cavum tympani septis
8
58 A. F. Orro,
osseis maioribus incomplete in tres dividitur cellas maiores, nempe superiorem, inferiorem et posteriorem, quae iterum seplis minoribus in plures separantur loculos; in cella poste- riori multae et parvae prosiliunt spinae osseae claviformes. Meatus auditorius externus haud brevis, angustus, compres- sus et oblique deorsum et prorsum descendens. Membrana iympani magna, limboque prominente cincta, valde deorsum spectat. "Tuba Eustachiana supra cochleam sulco incipit et saüs longa amplaque observatur; doleo, ossicula in specimine meo prorsus deficere, quare de iis nihil edicere queo, nisi quod certe permagna sint. Fenestra vestibuli magna et ovalis; fenestra cochleae minor et subrotunda. Nullum canalis arte- riosi, pessul aut sulci in cochleae superficie vestigium, cum caroüis nequaquam per aurem migret. Cochlea magnitudi- nem et formam circiter eandem, quam in Cavia Cobaya, exhi- bet, sed ab omni latere libera est, nisi in interiori, quo lamina Ossea in suspenso tenetur; ceterum ires et dimidium continet Gyros. Canales semicirculares maximi et ampli in communi ossis peirosi cavo aperte iacent. Vestibulum est indivisum; canalis Fallopii rectus; porus acusticus internus est fovea pa- rum profunda, aeque ac sinus pro floccis cerebelli; aquaeduc- ius cochleae facillime observatur.
ada
In 4rctomyos vasa cephalica accuratissime inquisivi, cum CL Mangilii observationes aut firmandae aut refutandae es- sent; haec sunt, quae inveni.
Ex arcu aortae duo tantum rami ortum Bruns scilicet anonymus et arteria subclavia | sinistra; carotis communis, emissa arteria thyreoidea superiori, loco solito bipartitur et qui- dem omnino in ramum facialem et cerebralem; ille primum dat arleriam Occipitalem, in externa carotidis cerebralis parte ad
de animalium, per hyemem, dormientium, vasis cephalicis etc. — 59
occiput decurrentem et, ni fallor, ramulo, per foramen iugu- lare intrante, durae matri prospicientem, deinde solitos dat pro facie ramos, denique exit in arteriam maxillarem internam, quae nequaquam cum encephali arteriis communicat, nec ar- teriam menyngeam mediam dat, sed per externam foraminis ovalis aperturam in canalem osseum intrat, pro ea formatum ; canalis hic superne lamina ossea tam tenui et pellucida tegi- tur, ut arteria, si cera rubra repleta est, a cerebri latere quidem videri queat, sed nullum certe cum cavo cranii habeat com- mercium; tunc porro in canali prorsum currit atque per fissu- ram orbitalem in orbitam intrat, ubi arteriae infraorbitalis vices agit.
Arteria caroüs cerebralis autem, quam Cl. Mangilius deesse contendit, utique adest, sed retrorsum ad foramen iugulare fertur, quare facillime a viro, in anatomicis dextimo forsan pro arteria occipitali habita est; tunc per ostium ma- enum infundibiliforme et in ipso foramine iugulari situm in canalem auris arteriosum, penitus osseum, intrat et cum eo stapedem perforat, sic ut eius pessulus nil sit, nisi huius cana- lis pars; arteria paullulum supra stapedem in duos finditur ramos, sc. interiorem et exteriorem; ille minor est et, per ca- nalem subtilissimum introrsum et sursum ascendens, denique prope sellam turcicam distincte ad cerebrum pervenit, et qui- dem eo loco, quo carotis humana cerebrum tangit; sed om- nino arteria basilari, imo vertebrali, minor est. Alter autem ramus exterior quoque 'et maior, in superiori canalis arteriosi parte decurrens, in cavum cranii per foramen, quod in an- ieriori Ossis petrosi superficie hiat, transit; tunc, emissa illico arteria menyngea media, sursum tendente, in profundo lateris cranü sulco recta prorsum decurrit et per foramen parvum in orbitam penetrans, superioribus oculi partibus sanguinem advebit.
60 À.. F. Orro,
Vena cava superior in Arctomye duplex est; vena iugula- ris interna propter tenuitatem vix cognosci potest, externa autem ampla, magnum cum vena subclavia circa claviculam
format circulum, et tunc modo solito per canalem tempora-
lem cum sinu cerebri laterali coniungitur, cuius ramus po- sterior, admodum parvus, magis in venas medullae spinalis, quam in venam iugularem internam, desinit; vena cerebri la- leralis sub ramo arteriae carotidis laterali percurrit.
Interna Arctomyos auris haec obtulit: in universum mag- na dici debet, tamen interne parum prosilit, nec crista in angulo gaudet; bulla ossea praegrandis et paene haemisphae- rica; tantum externe propter mandibulae processum, sab ma- sücatione vicinum, paullulum complanata, interne cavum exhi- bet amplissimum, septis pluribus incompletis in cellulas divi- sum; ex his maiores sunt ciperior quaedam et anterior, ossi- culis destinata et canali arterioso valde prominente finita; deinde inferior quaedam magna, cochleam in medio osten- dens; denique teria, sc. superior et posterior. A superiori baseos cochleae parte, nec non a posteriori et interiori parie- tum tympani parte, lamina quaedam ossea prorsum prominet, Sstapedem, incudem atque canalis arteriosi partem obtegens et anteriora versus margine recto, usque ad mallei manubrium protracto, finita. Meatus auditorius externus magnus, satis longus, paullulum prominens et oblique descendens, quare eius apertura ovalis oblique extrorsum et sursum spectat. '"Tym- panum magnum et rotundum contra regulam animalium, sub ierra degentium, neutiquam obliqua, sed paene perpendicularis esL. In fundo tympani supra et ante cochleam profunda ob- servatur pro musculo tensore tympani fovea, quae etiam tu- bae Eustachianae admodum brevi ortum praebet. Ossicula adhuc melius, quam in aliis Gliribus, firmata inveniuntur, dum malleus manubrio suo ad prominentis laminae osseae
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. — G1
marginem, superne vero processu suo brevi et collo excavato ad marginem superiorem limbi tympanici se adclinat et una cum incude nullo modo ex angusto cellulae superioris orificio "excedere potest. MMalleus est magnus, rectus et. manubrium emittit longum, angustum, perpendiculare et acuminatum.
Incus formae dentis molaris crura angulo recto distensa et eorum minus in propria fovea profunde immissum ostendit os Sylvii incudi adhaeret. Siapes praegrandis, sed minus arcuatus quam longus, ita, ut eius foramen superne quasi in- cisuram pro pessulo crasso formet *). Fenestra vestibuli longa, sed angusta, profunde iacet; fenestra cochleae, illi quoad magnitudinem circiter aequalis, triquetra est, canali arterioso valde prominente occuliatur et retrorsum in cellulam poste- riorem spectat. Cochlea est magna, prosiliens et apice obli- que introrsum et prorsum directa; duas cum dimidia cont- net spiras, satis amplas. Canales semicirculares angusti, sed longi, arcuati et ex parte liberi. Vestibulum haud partitum, mediocre et osliis sex instructum. Sinus inter canales pro floccis cerebelli capax, et apertura eius valde hians; canalis Fallopii- fere rectus et in toto.suo decursu osseus. Porus acusticus internus satis amplus est pro magnitudine nervo- rum; aperturae aquaeduciuum facile sunt inveniendae.
Quae circa vasa cephalica et auris internae structuram de Zzrctomye Marmota dixi, aequaliter de A4rctomye Bobac et Citil- lo valent; medii quidem vasa perscrutari nequaquam licuit, sed facillime vasorum decursus in aure et capite talis, qualis in Marmota invenitur, observandus est; quoad organon audi- tus eam lantum observavi Marmotam inter. et Bobac differen- tiam, ut hic uno septo plus in cavo tympani, cochleam paullo longiorem et foramen illud, quod ad fenestram cochleae cel-
*) Figura, a Carlisle l. c. Pl. IV. Fig. L. data, cum natura parum convenire mihi "h wisa: est;
62 À. F. Orro,
lamque posteriorem et superiorem ducit, multo minorem habeat quam Arctomys Marmota; cum Citillo vero Bobac prorsus convenit, nisi quod in priori omnia minora et te- nuiora sint.
$. 18.
Cum in Sciuro Europaeo peculiaris arteriae carotidis per aurem internam, stapedem et cranii cavum decursus optime appareat, porro omnia eius vasa magna sint et insuper a me feliciter repleta fuerint, haud abs re putavi, ea ad naturam delineare atque depingere. Quapropter circa vasa ea solum- modo, quae ad intelligendas figuras mihi necessaria viden- tur, afferam; monendum autem erit, me maiora tantum vasa, ne aspectum perturbarem, delineasse. Ex arcu aortae duo modo trunci oriuntur, sc. anonymus et arteria subclavia sinistra; ille paullum arcuatus sursum et dextrorsum dirigitur; arleriae subclaviae dant vertebralem, mammariam internam, intercostalem supremam, cervicálem ascendentem, (sed nul- lam thyreoideam inferiorem), deinde acromialem thoracicam, magnam glandulosam elc.; in antibrachio tres observantur ar- teriae maiores, uli in homine; arteria ulnaris una cum nervo mediano absque comitante vena per canalem supracondy- loideum migrat; arteria interossea, plerumque ex ulnari, radius ex radiali ortum ducit. Arteria carotis communis unicam modo dat thyreoideam pro glandula et musculis vi- cinis; tunc ad laryngis latera in carotidem facialem et cere- bralem partitur; illa primum emittit arteriam occipitalem, quae vero interdum ex carotide cerebrali oritur, deinde la- ryngeam, arleriam quandam pro glandula submaxillari, po- stea temporalem, ex qua auricularis posterior, anterior, trans- versae faciei, et -palpebrales externae oriuntur, tunc lingualem, ex qua sübmentalis, denique finitur, qua maxillaris interna,
de animalium, per hyemem dormientium , 9asis cephalicis etc. 65
admodum quidem parva, tamen usque in nasum et orbitam producta. Arteria carotis cerebralis, ad foramen iugulare di- recta, intra hoc ipsum in auris canalem arteriosum osseum ingreditur, una cum eo stapedem perforat atque per foramen, in anteriori ossis pelrosi facie, cavum cranii petit; quo facto, statim in duos finditur ramos, sicuti iam saepenumero in animahbus praecedenübus descripsi; ramus nempe inferior, seu minor, in sulco ossis petrosi profundo deorsum et intror- sum progressus, per foramen lacerum, admodum parvum, e cra- nio exit et in boc iterum redit per foramen ovale, et nunc in plures partitur ramos, sc. unum vel duos cerebrales, cum cir- culo Willisit coniunctos, plures arterias menyngeas, e quibus praéserüim menyngea media nominari meretur; ramulos plures, pro nervo diviso, et denique ramum principalem s. continuatio- nem arteriae, quae in externo sinus cavernosi et ophthalmici latere per fissuram orbitalem ad orbitam pervenit, in qua ad musculum temporalem , nec non ad oculi musculos ramos par- vos emittit, et. denique in fundo orbitae una cum nervo in- fraorbitali ad faciem properat, ibique plures cum arteria maxillari externa anastomoses efficit. Ramus caroltidis cere- bralis exterior, seu lateralis, priori maior, in pariete cranii late- rali et sulco insignito recta via prorsum percurrit, sursum deorsumque ramos pro dura matre immittens , porro per fora- men parvum in orbitam ingressus, tunc primum arteriam dat parvam, forsan cribrosam lateralem nominandam, quae per ostiolum quoddam in cranium redit, atque in cribro et naso finitur, deinde ramulos ad bulbum oculi eiusque musculos nec non glandulam lacrimalem, denique arteriam principalem, cum nervo per foramen supraorbitale exeuntem et arterias ambas palpebrales internas, nec non ramos anastomoticos cum arteria maxillari externa delegantem.
64 À. G. Orro;
Circa venas Sciuri pauca tantum- moneo: vena cava su- perior est duplex; vena iugularis interna gracillima, externa autem multo maior circulumque, claviculam circumdantem, formans, ex quo etiam vena cephalica brachiü ortum ducit; ex superiori venae iugularis exiernae fine praeter venas fa- ciei aurisque externae quoque profunda quaedam oritur me- moratu digna, dum non solum ramos ad fossam iugo- orbi- talem, sed maiorem quendam emittit, qui, comitante secundo et tertio nervi trigemini ramo, per foramen ovale in cavum cranii intrat, ibique sinum cavernosum et iandem etiam ophthalmicum efficit; vena 1ugularis externa, siculi in aliis, per canalem temporalem cum sinu cerebri transverso cohae- ret; ex ipso canali oriuntur vena temporalis profunda et vena quaedam, diploética forsan nominanda, quae inter externam cranii tabulam et internam sursum deorsumque venulas di- plo&tücas emittens, usque ad foramen condyloideum posterius pervenit et tali modo anastomosin venosam efficit. Venae cerebelli, in sulcis interlobularibus percurrentes, pulcherrimum formant rete. i :
Auris Sciuri interna magnitudini externae respondet; os pctrosum est magnum et fere prorsus excavatum ; bulla ossea valde prominens et duas continens cellas, sc. superiorem pro ossiculis, et inferiorem maiorem, quae pluribus septis osseis incompletis iterum in quinque loculos subdividitur; bulla inter septa magis infleta est, quare in externa eius superficie sulei nonnulli transversi observantur. Meatus auditorius ex- lernus modo btevis, sed amplus ; membrana tympani admo- dum magna, rotunda et parum, obliqua; fovea in fundo tym- pani pro musculo tensore spaticsa ; tuba Eustachiána admodum brevis et occulta; canalis arteriosus aliquantum prominens, in iunioribus non plane osseus, tamen ita in adultis observa-
E LN
-
de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. 65
. tur, quare stapes in pessulo quasi equitat. Ossicula auditus - LO . saltuum causa quam maxime sunt firmata, dum lamina os-
sea, a superiori et posteriori annüli | tympanici parte orta, us- que ad cochleam et mallei manubrium sese extendit, et ossi- culà paene prorsus obtegit, iisque tanquam fulcrum inservit ; insuper ossiculorum ligamenta sunt crassa et valida, superior- que incudis processus profunde in fovea quadam ossea haeret; ceterum ossicula formam .Gliribus solitam exhibent; stapes canalis arteriosi, eum perforantis, causa crura habet leuod et arcuata. Fenestrae labyrinthi *magnitudine fere aequales sunt; . utraque oblonga et angusta est; ad eam cochleae cana lisqui- | dam amplus et. rotundus duum Cochlea praegrandis et ma-
^ gnopere in tympanum-.prominens, duabus cum dimidia gaudet
spiris admodum amplis; haud minus ampli canales inveniun- tur semicirculares, simulque arcuati; sinus, quem pro reci-
"piendo. cerebelli flocco formant, capax et valde apertus obser-
vatur. Canalis Fallopii fere rectus et ubique osseus. Porus
acusticus: internus. magnus; aperturae aquaeductuum facile
inveniuntur.
ud él asd sis EE Hystrice cristata aoríse arcus discs emittit ramos, nempe anopy aio: et subclaviam sinistram; carotis prope far yngenr in ramum. facialem, ex quo etiam arteria occipitalis oritur, el in ramum cerebralem finditur; hic via arteriae maxillaris internae progrediens h.et les musculos pterygoideos sursum adscendens, ramis profundis naso, orbitae et durae matri pro- spicit, ramum vero principalem, . nec flexuosum . nec divi- sum, per foramen lacerum anterius ad cerebrum mittit, in.
quo cum arteria basilari, quae eo maior est, circulum Willi- sii. format.
66 | A. -.G. Orro, i
Venam cavam superiorem simplicem i inveni, reliquas. vero
colli capitisque venas, ut in Gliribus omnibis; canalis tempo-
ralis est fissura. ampla inter os petrosum, bregmatis et tem- porum sita; vena temporalis profunda non e canali, sed iam antea e venae iugularis fine ortum ducit. . - Organon auditus quidem, si cum eo olfactus,. in Hystrice revera enormi et dimidium circiter totius cranii occupante,
. 1 " D » "t . . nd comparetur, omnino parvum apparebit; céterum mediocrem
habet magnitudinem; os petrosum interne parum prominet, sed eius bulla haud parva est et formam exhibet subrotun- dam; meatus auditorius externus longus, angustus et declivis; Vitro tympani rotunda, respectu magnitudinis et situs obliqui medium quasi tenet et limbo parum prominente cin- cla est. '"Tympani cavum satis capax, laeve et sine sepüis, iamen in duas solitas dividitur cellas, quarum superior, si cum. inferiori comparetur, omnino magna dici potest. Tuba. Eusta-- chiana longa, angusta, in sulco, ei et musculo: tensori com- muni supraque "mne posito, incipit. Malleus manubrium exbibet longum et rectum, processus vero brevissimos et vix dignoscendos, caput vero elongatum, crassiusculum, et ita prorsum flexum, ut impediat, quin malleus ex angusto cel- lulae superioris ostio egrediatur. Incus et stapes admodum parva solitam osteisdhünt formam; fenestra vestibuli oblonga, ea cochleae illi vicina et respectu amplitudinis paene aequa- lis, subrotunda et retrorsum spectans. Cochlea quidem satis magna, sed parum prominens, tres cum dimidio, quod notum est, continet gyros. Canales semicirculares comparate parvas inveni; canalem Fallopii parum inflexum et plane osseum; porum acusticum internum amplum et profandum; loco sinus pro cerebelli floccis modo foveolam ; denique aperturas aquae- ductuum parvas,
^
de animalium , per hyemern dormientium, vasis. cephalicis etc. — 67
| (54140:
; Quae. circa Leporis et Cuniculi vasa cephalica observavi, late sunt: ex arcu aortae interdum tres rami, ut in homine, interdum. vero. duo tantum oriuntur; in Leporibus saepius illum, in Cuniculis hunc numerum inveni. E carotide com- muni iam in media colli parte secedit arteria thyreoidea infe- rior et immediatim antequam in carotidem facialem et cere- bralem finditur, arteria thyreoidea superior.. Carotis facialis praeter solitos auris et faciei ramos dat quoque occipitalem et menyngeam. mediam , per foramen lacerum anterius admo- dum parvum intrantem, prior vero interdum etiam ex caro- tide cerebrali radicem trahit. Carotis cerebralis, faciali minor, per proprium canalém caroticum ad cer Boc progreditur; canalis initium i in interiori et posteriori bullae osseae latere et quidem haud procul a foramine iugulari observatur; tunc canalis arcuatus in interna bullae pariete ascendit, arteria vero, ex eo egressa, per fissuram, os bullosum a petroso secer- nentem, et deinde per massam .cartilagineo-fibrosam sursum et prorsum currit propeque sellam turcicam cerebrum tangit; quo facto in tres dividitur ramos, sc. communicantem cum basilari, quoad magnitudinem cum vertebrali circiter aequali, arteriam fossae.Sylvii, et denique arteriam callosam, ex qua parva ophthalmica et ramuli, per cribrum in nasum progre- dientes, oriuntur.
asta dat *) perperam dicit, venas V iLeparáss in universum cum huümanis convenire, namque e contrario valde differunt, magisque cum iis reliquorum Glirium conveniunt. Vena cava superior duplex est; vena iugularis interna, quamvis superne cum sinu transverso, venis vertebralibus et emissario, per fo- ramen condyloideum transeunte, unita. sit, nihilominus gracil- lima; vena autem iugularis externa est quammaxima, datque
*) Jsis 1825 , H. 4. S, 461.
68 | À; G. Orso, ITE
venam subcutaneam colli, venam thyreoideam magnam, venas linguales, faciales, auriculares, palpebrales et. ene in- lernam; finis denique principalis per canalem temporalem, valde hiantem, ad. anteriósem sinus transversi ramum pro- greditur.: ena : 2 us Auris Leporis interna, saepius. descripta, satis nota iésigi suf- ficiat ergo, nonnulla tantum afferre. Bulla extrinsecus compla- nata est, ne mandibulae motum impediat; iympani mem- brana prominentibus- duobus spiculis OSseis quódammodo in superior em minorem et inferior em maiorem div iditur - par- tem; insuper prorsus perpendicularis haeret, sed nequaquam , uti Berth oldus *) contendit, superficie sua externa. seorsum extrorsumque spectat. Ossicula auditus vehementissimi motus causa bene firmantur; apertura igitur cellulae "superioris est angusta, processus: spinosus mallei longus et incudis crüs supe- rius paene per gomphosin in foveam inimissum. - Fenestra vestibuli orbicularis; fenestra cochleae in sulco. funta et.ob- longa, ambae fere inter se respectu magnitudinis aequales. Canales semicirculares. nón, uti vult Cl. de.Blainville **), tribus, sed, quod distincte vidi, quinque aperturis in vestibu- lum finiuntur, quod omni cum iure etiam Bertholdus monet, qui vero cochleae perperam quatuor tribuit gyros, cum. non- nisi duos et dimidium contineat; antrum inter canales semi- circulares pro cerebell floccis amplissimum est.
$. 21.
Hydrochoerus Capibara, Qavia Cobaya et Dasyprocta 4guli, unicae ex ultima Glirium familia species, quas anatomice perscrutari mihi licuit, tam congruae sunt respectu auris internae et vasorum cephalicorum, ut omnino simul descri-
YR ^d **) Principes d'anatomie comparée, T'. Y. p. 508.
de animalium , per hyemem dormientium , vasis qp mo qurs etc. 69
bendae sint. Quod vero vasa sangüiferà attinet, fateor, me non nisi in Dasyproctam Aguti et i iliaperiü ánquirere potuisse.
Circa. vasa observavi , quae sequuntur: ex arcu aortae duo. tàntum oriuntur rami, sc. anonymus, et arteria subclavia sinistra ; . arteria. xir Ner. eandem fere magnitudinem ex- hibet, ac carotis, quae in Cobaya iam in media colli parte mittit thyreoideam inferiorem , — arteriam, quam in Dasyprocta Aguli invenire nequivi; carotis prope laryngem quidem divi- ditur, sed nequaquam, uti plerumque, in cerebralem et facia- lem, 9 illa tantum ramus huius est parvus; ex carotide oriuntur, et. quidem sequenti ordine: arteria occipitalis, quae per foramen iugülare ramum ad duram. matrem emittit, arte- .ria thyreoidea superior, arteria temporalis, ex qua rami ple- rygoidei, masselerici. et pharyngei, arteria lingualis, maxilla- ris externa, et tandem arteria maxillaris interna; haec ascen dit inter muscülum pterygoideum externum et internum et primum dat-arteriam-menyngeam mediam, per foramen lace- rüm anterius, admodum parvum, in cavum cranii intrafitem, ibique in ramum anteriorem et posteriorem divisam; arteria maxillaris interna deinde per foramen ^ovale, quod in Cobaya ingentem, in Aguti verum minorem. exhibet amplitudinem, in cranii cavum intrat, et denique, emissis ràmo parvo cerebrali, in circulum Willisii inserto, et pluribus adhuc minoribus pro glandula cerebri pituitaria nervoque irigemino, in duas par- litur ramos, sc. arteriam supraorbitalem et infraorbitalem; utraque per fissuram orbitalem ad orbitam pervenit, et modo solito finitur; memoratu adhuc forsan dignum est, praeter has duas arterias orbitales insuper duas alias inveniri; ex anteriori circuli Willisii parte ortas, quarum una per foramen opti- cum ad ipsum oculi bulbum migrat, altera vero per fissuram orbitalem ad musculos, inter quos plures efficit anastomoses cum arteria supra- et infraorbitali.
M. A. G. Orro, n sd F.
Vena cava superior aeque in Cobaya, quam in Aguti, modo simplex est; vena iugularis externa maior; quam interna, et per dnniónn temporalem cum anteriori sinus lateralis ramo- unita. Vasa cephalica in Hydrochoero - Capibara aequalem fere decursum exhibere, facilime .ex cranii contemplatione elucet. : E | Portas iw Auris interna in Qapibaral Cobaya, et Aguti eandem fere indolem ostendit; os petrosum haud parvum est, inter- ne angulum format parum prominentem, externe bullam os- seam magnam , subglobosam atque in parte externa processus posterioris mandibulae causa. paullulam complanatam. .Mea- tus auditorius externus admodum longus et in utraque fine prominulüs, in Capibara respectu magnitudinis totius capitis angustior est, quam in reliquis; margo. pori inferior in om- KCN plus. minusve. excisus, ibique membrana fibrosa. clausus est, cum vero in natu grandioribus saepius margo trabe os- seo claudatur, excisio illa foramen fit, aut rotundum aut ob- liquüm, et sub poro acustico situm. "Tympani cavum, adnio- dum extensum in Capibara et Aguti, in. duos divisum est lo- culos, nempe in superiorem, ossiculis conservandis destina- tum, et inferiorem, qui cochleam continet ; in Cobaya ad hoe cella quaedam tertia, sc. posterior superior, quodammodo est separaia; apertura, quae e maiori s. inferiori cellula in .su- periorem ducit, angustissima est. Treulerum *), Caviae Co- bayae tubam Eustachianam denegasse, nequaquam miror, cum omnino subtilissima et eius aperturae, si partes molles adhuc conservatae sunt, quame maxime absconditae sint; interna enim supra cochleae apicem posita, magis omnino rima, quam foramen est, et tubae pars membranacea longissime usque ad posteriorem. nasi aperturam producitur; si vero ossa carne purgata inquires, tuba Eustachii ossea sulco an-
*) Monographia Caviae Porcelli zoologica, Got. 1820. 4. p. 44.
..de animalium , per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. 71 -
gusto, sed profundo incipiens, canalis angustus, sed longus, et ostium externum paullulum altius, quam plerumque, situm , facillime observanda sunt. In Dasyprocia Aguti, atque Hydrochoero Capibara tuba Eustachiana adhuc sdlius elu- cet; in his cavum quoddam parvum et oblongum supra tübaé" initium pro musculo tensore tympani Baerci: in. Co- baya vero loco eius tantum sulcus invenitur.. Ossicula bene firmata sunt; malleus caput babet elongatum, prorsum fle- xum et laminae osseae, quae cellulas separat, superimposi- tum, processus minimos et manubrium perpendiculare , postice Spiculo pro tendine musculi tensoris insignitum , in fme spathaeforme et in utroque latere sulco excavatum; incus admodum parva, crura sua distensa, eorum supe- rius in foveola haerens; inferius vero ubiuilido mallei non parallelum ; sed recedens exhibet; os Sylvii minimum ; stapes denique subtilissimus foramen aluindi parvum, crura paene recta, et baseos »marginem reclinatum: mirum certe est, eum in Gavia Cobaya pessulo osseo subülissimo firmari, cum nullum vas per eum migret; in Dasyprocto Aguti autem *t Hydrochoero Capibara ne vestigium quidem huius pessuli adest, forsan quoque in Qavia Cobaya interdum desideratur. . cum Cl Rudolphi *) eum invenire nequiverit. Fenestra tympani oblonga, angusta et profunda, fenestra cochleae illi vicina paullo maior, ovalis et retrorsum spectans. Cochlea in omnibus aequaliter magna, elongata; eminula, apicem undique liberam et, uti notum est, ires cum dimidia spiras habet. Canales semicirculares, respectu magnitudinis mediocres, quin- que inseruntur ostiis in vestibulum, quod crista parva in duos recessus dividitur. Sinus inter canales pro floccis in Cobaya et Aguti satis amplus et hians, in Capibara prorsus deficit. Cum in Qavia Cobaya etiam tertia, et quidem poste- *) Grundriss der Physiologie Bd, 2. S, 151, j
pa 4 A. G. Orro,
dy. rior et superior iympani cellula adsit; canales, qui insuper i in hoc animali comparate maiores mihi videntur, a latere iym- pani melius apparent, quam in Aguti et Qugibáto. Canalis Fallopii haud flexus quidem, sed valde obliquus retrorsum et extrorsum percurrit; porus acusticus modo foveam parum profundam format; aperturae aquaeductuum facillime prope foramen iugulare observandae sunt. v»
á 2 ^ X 1£ E
Lu D.
$.' 29.
Haud abs re puto, nunc finitis meis perscrutatiónibus ana- tomicis collectim referre, quae de encephali vasis in anima- libus, hyeme sopitis, observaverim. Primum id maxime spe- clavi, ut invenirem, num haec animalia revera minori sanguinis in cerebro copia essent instructa, quam reliqua; quápropter iniectiones vasorum subtilissimas et crebras institui; sed mul- lo modo Cl. Mangilii sententiam probare possum. Re- spectu arteriarum semper ditissimum inveni cerebrum, prae- serlim in istis animalibus, quae ad Glirium ordinem pertü- nent, ita, ut nullum ea inter et longe aliena ab iis. genera. discrimen invenire potuerim. Saepius e. g. mihi contigit, ut. Vespertilionum, Erinacei, Talpae et Sciuri cerebrum iniectio- nibus rubris plane tingerem, et cerebrum duarum Marmotta- rum, quarum vàsa, cum quondam Nizzae essem, recenter massa colorata replevi, nequaquam minorem arteriarum nu- merum mihi ostendit, quam v. c. cerebrum Leporis et Cuni- culi. Idem observavi comparans minora animalia lethargica, quae in spiritu vini conservata erant, v. c. Dipodes, Meriones, Myoxos, Citillos etc., respectu arteriarum cerebralium cum alis animalibus eiusdem magnitudinis. Nec mirum videtur, cum paene omnia animalia, quae per hiemem dormiunt; vivida, celera, imo acuta sint, et hanc ob causam quoque suf ficiente arteriarum in cerebro copia gaudeant. Quodsi igitur
l
de animalium, per hyemem dormientium, vasis cephalicis etc. — 5 "*
encephali in hisce animalibus arteriae nonnullis admodum . parvae, vel rarae, visae sunt, censendum est, hanc sententiam haud bene habita cerebri magnitudinis ratione ortam esse; nam constat inter omnes, plurima animalia, hieme sopita, ad eos mammalium ordines perünere, quibus minima est cere- bri moles, ad corpus relata; cerebrum autem parvum magnis arteriis praeditum esse nequit.
"Tres sunt maiores arteriae, quae in utroque latere cere- bro eiusque membranis sanguinem conciliant, sc. arteria verte- bralis, carotis et menyngea- media. In homine et plerisque mammalibus carotis reliquis maior est; tali modo eam in Urso quoque et Mele observavi. ln animalibus vero, per hyemem dormientibus, et reliquis Gliribus arteria vertebralis est vas principale, et carotis cerebralis primo adspectu deesse videtur. Canalis pro arteria vertebrali in omnibus, a me hoc loco de- scriptis, animalibus in sexta colli vertebra incipit, arteria au- iem plerumque quidem in banc, sed interdum in quintam vertebram intrat, quod. semel in Erinaceo et Marmota vidi. Tunc arteria via^soliià ad cerebrum properat et ibi cum eadem lateris oppositi in arleriam basilarem coniungitur, quae non solum. posteriores encephali arterias et auditivam internam, sed totam etiam circulum Willisii dat et non minus anteriores cerebri ramos, v. c. arieriam fossae Sylvii , arleriam corporis callos atque ophthahmicam emittere videtur. Si. vero-accuratius inspicias, carotidem cerebralem in omnibus, a- me nominatis, animalibus omnino invenies, quae autem. ne- quaquam eadem via, qua in homine, ad cerebrum. percurrit. In. Urso, Mele, Lepore, Cuniculo et Castore progreditur caro- üs per c ciem caroticum , paullo magis retrorsum | positum, quam. in homine; in. Hystrice arteria carotis. finis, est arteriae
Lo
LI
74 . | . ce€mobAd E a apes c co sn alos adir "
* maxillaris internae, et per foramen lacerum anterius ad cere- brum pervenit; in Cavia Cobaya et Dasyprocta. Aguti nil est; nisi ramus lateralis eiusdem arteriae, per foramen ovale in cavum cranii intrans; in omnibus vero:animalibus i per hyemem daft; carolis cerebralis, semper Lepidus men iugulare aut prope id in cavum tympamni ingressa; per - hoc et per stapedem ad cavum cranii migrat, quam. structu-. ram' nimirum singularem in omnibus Vespertilionibus, Eri-- il naceis, Soricibus, Talpa, Hypudaeo, Georhycho Lemmo, Myoxis, Muribus cunctis, Criceto, Dipodibus, Merionibu Arctomybus et denique Sciuro inveni; sunt yero omnia. aui. malia talia, quae hyeme lethargia: vera et rigore —— sopita, inveniuntur, aut quae somnolenta. tantum in cavis $ terraneis profundis latent, ibique penu collecto, aut pnt
adipe corpus plane implente, vescuntur. Etiamsi ver nulla eorum; quando fames urget, aut sol allicit, per . horas vagentur, tamen, cum reliquis mammalibus. quoad. vitae. genus comparata, omni cum iure animalibus, per hyemem . dormientibus, adnumeranda sunt. Nec mihi ahiüciaiuim, Min:
res d'agipssiiode hyeme nequaquam -dormire; « cum sane propter 3 commercium cum homine iam characterefa naturalem sen- -
sim perdiderint, et nondum. cognitum sit, quale vitae genus
in statü naturali degant; sed revera: etiam .somnolenti fiunt
et cibum vel per totam diem respuunt, si frigus. vehemens saevit, quod haud raro in musculis albidis, inter fex 1 exteriores et interiores positis, observare mihi licuit. E .si -revera una alterave species, in quibus anomalus ille cerebra-
lis carotidis decursus inventus est, apud nos, autin terris au- stralioribus, hyeme non dormiat, illam fabricam per analo- giam secundum generaliorem congenerüm typum formatam esse, credendum est. Ursum autem et Melem; in quibus ca- rotis alio mpdo percurrit, nullo modo hyeme sopore teneri,
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis ete, — 55 Ld $ /
notum est, et ipse expertus sum, qui viva haec anigpalia per —. aliquod dm sustinui. Ürsum e. g., quamvis loco quieto et obs ersaretur , nunquam somnolentum vidi, nisi frigus queen quatuordecim | scalae JRassasger hats gradus su-, . peraret, sed vel tünc semper facillime expergiscebatur et ma- gis morosus et debilis, quam. somnolentus, mihi apparuit; idem de Mele observavi. Denique. confiteor, ne quis male me nterpretetur, me hunc. peculiarem carotidis cerebralem de- . | eursum nequaquam pro causa somni hiberni habere, qui forsan nulla organica structura, sed'singulari tantum. corporis sensi Pigeie dà gignitur.. Persuasum mihi est e contrario , caroti- dem in illis. animalibus -.ea de causa per. ipsum auditus orga- ' non migrare; quia sunt animalia.soporosa; in istis enim cun- ctis; quae nocturna, cunicularia et hinc aure quam maxima - praedita. sunt, nulla alia via carotidi patet, et eo minus, cum glandulae submaxillares et thymicae, musculi pterygoidet at- que processus mandibulae posteriores , in Gliribus praesertim insignes, omnem certe locum in anteriori baseos capitis parte obtineant... Insuper. dormiunt illa animalia statu quasi conglo- bato. et capite: inter femora abscondito, quo certe. carotis cere- bralis, si via.solita- ad. cerebruxi ern ect] comprimi debe- ret. Sanguis vero, a posteriori parte per .carolides et per arte- rias vertebrales, omnibus animalibus soporosis admodum ma- gnas, affluens, nullo modo. ümpeditur, quominus cerebrum fa- cillime adeat... ones
, JS m "ier
hii 113 Pw LI i ids. 24. a TT
— Canalis auris yeilloui ost a per quem. in animalibus, hyeme sopitis, carotis. cerebralis fertur, in plerisque. quoad partem 'suam. inferiorem :antum membranaceus est, v. c. in Vesper- Ailionibus, Erinaceis, Soricibus, Muribus et u shed: stapesque, demtis mollibus auris. partibus, facillime. solvitur ; si vero
76 —..&/ G. Orro,
canalis plane osseus est, quod in Talpa, lütsaoctiicos H M pudaeo , Dipode, Merioni; Arctomye et Sciuro, exce ü modum. iuvenilibas, accidit, tunc stapes 'eà canalis parte, quem Carlisle pessulum wücatibi firmatur; interdum - dee, que, v. c. in Lemmo et Myoxo, arteria - pitults ——— mem. - branacea obducta stapedem permeat, sed trabe
loco sub ea extensa est, .quae trabecula extra didici ———
Cobaya, ubi nulla arteria via designata grassatur,. nihilomi- ..
nus adest. Canalis ille arteriosus, quatenus in tympani cavo haeret, ni fallor, cam canali carotico comparari potest; su
rior autem eius pars, quae a cavo iympani usque idéota. rem Ossis. petrosi faciem ducit, aperlurae internae canalis. Fallopii et canaliculo nervi petrosi: Dos e "wes «quod
auris nervorum decursu, infra describendo, probabo. ^
Jo gu a oisi i
Arteria carotis cerebralis paene in omnibus animalibus soporosis in tres dividitur ramos, sc. in ramum cerebralem,
qui carotidem cerebralem bominis significat; porro in ra- mum profundum, qui parti arteriae maxillaris internae re-
spondet; denique in ramüm quendam lateralem, qui quo- dammodo cum arteria menyugea media convenit. Sed locus et modus huius' divisionis longe in singulis animalibus dif- fert: ramus cerebralis e. g., semper ramorum minimus in Hypudaeo arvali, Georhycho Lemmo, Muribus et Criceto, iam extra aurem a carotide recedit, et per fissuram os pe- irosum inter et basilare ad cerebrum properat; in Erinaceo, Sorice, Talpa, Dipode, Arctomye et forsan Merioni in fundo cavi tympani a carotide separatur et per -canalicualum quen- dam cerebrum petit; denique in Vespertilionibus, Myoxo et Sciuro oritur in cavo cranii e profundo carotidis ramo. 'Si hic adest, quod in omnibus animalibus soporosis contingit,
"o^
E
AM
2
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis ete. ^ 2" arteria maxillaris interna parva tantum est. Idem fere de arteria menyngea media valet, quae in plerisque animalibus ex arteria maxillari inlerna ortum ducit et in Urso et. Mele per foramen ovale,-in- Castore vero, Hystrice, Lepore, Cuni- tulo, Cavia-Cobaya et Dasyprocta Aguti per foramen lacerum interius in cavum cranii intrat; haec arteria menyngea media im animalibus soporosis nunquàm e maxillari interna oritur, sed. per ramum. externum s. lateralem carotidis cerebralis sup- pletur, qui in Talpa, Hypudaeo, Georhycho Lemmo et Muri- bus veris nonnisi ramus. pro dura matre est, in reliquis vero per ostium aut. canalem. quendam orbitam ingressus, quodam- modo arteriae supraorbitalis fit similis. Denique afferendum
esse censeo; me in nullo animali, supra descripto, carotidis ce- rebralis rete mirabile detegere potuisse. T
LI
. e RO.
Ut ea, quae de venis cerebri in singulis a me pertrac- tatis animalibus colligam, moneo, me eas semper, uti Cl. Man-
gilius, admodum magnas et crebras invenisse; sed vix con-
lendere. velim, eas maiores in omnibus animalibus soporosis esse, quam in reliquis; sic e. g. omnium maximos sinus in Castore observavi, quod ex singulari eius vitae genere haud diffücile est declarata. Venam cerebri lateralem quidem in plurimis animalibus soporosis admodum magnam, sed haud minorem quoque interdum in Gliribus non soporosis vidi. Sanguinis maxima copia in omnibus non, uti in homine, per foramen iugulare, sed. aequali modo , atque in. Equo, per ve- nam cerebralem superiorem effluit, i. e. ex anteriori sinus iransversi ramo per canalem temporalem. ad venam iugula- rem externam, quae hac de causa semper maxima est; po- sterior sinus transversi ramus sanguinem minus per foramen venosum ad venam iugularem: internam , quam ad venam
- . * j * " ^ : " ^ 78 4 - | indi B , cA G. Ohio; |. 4 e E , y
vertebralem , quae i tüdem in venam iugularem externam inse- ritur, perducit. Hunc peculiarem sanguinis a cerebro m u- xum, quo animalia citata ab homine discrepan non minus in paifiunis alis animalibus inveni-et facile; imiMaligr ; ex situ. et directione capitis in omnibus quadrüpedibus, multo ke. i ab homine, declarandum esse puto. lam in Simiis nonnullis ^ canalem temporalem inveni, sed in Cercopithecis, Cynocephalis, |... etc. adhuc parvus apparuit, in Simiis Americanis yero et Lemu- | ribus multo maior; porro eum observavi in Mustela : et. Foina, Viverra Ghia dass; Mephiti. suffocante, Lutra , Gulo- ne, in Kiaumidid: Phocis, Myrmecophaga iubata et "tridactyla, Dos: odi. Didelphibus pluribus, omnibus Ruminantibus el Equo; sed non in Tricheco rosmaro, TPradypodibus Sue et Cetaceis; in genere Felium canalem. nonnisi in — iuvenilibus detegere potui. . E^ "529 ca Praeter vias, jam designatas,-. quibus sanguis e éérebiro effluit, duae aliae adhuc wlan rc sunt, cum. sinus. caver- nosus plerumque gum vena maxillari interna, et' sinus longi- tudinalis, cum . profundis orbitae venis, per Rn 6 don OSSiS. frontis-canalem anastomoses affitihns «i Tu: 5d
*
*s
Quae denique: v itai dé eximia — ifa- : sorum corporis internorum, cum externis com paralorum; ne- quaquam probare possum, et nullum certe hac in re discri- men inter animalia soporosa et reliqua detegere. potui. "Ve- na cava superior quidem duplex est in Vespertilionibus; Eri- naceis, Soricibus, Myoxis, Hypudaeis, Muribus, Cricetis; Di- podibus, Merionibus; Arctomybus et. Sciuro, sed haud minus in Castore; Lepore, Cuniculo et, uti notum est, in nonnullis . quoque aliis animalibus; nec vasa artuum , aurium. et caudae minores mihi visa sunt, quam in ceteris aniio s;
-
-
-
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalieis etc. — 50
Qu E - « 9. 98. dde fx e ' ldem valet, ni fallor, de exteriarum corporis partium nervis, quos Saissy in animalibus soporosis maiores existi-
mavit, quam in reliquss. Equidem, quamvis diligenter inda- -
-gaverim , talem differentiam detegere non potui. Sed hic est locus, ut alia afferam, quae circa systema nervosum notavi.
- Celeb. G. R. Treviranus *) sulcum. quendam | longitudina- - lem. in hemisphaeriorum cerebri latere Glirium, ri OS
Talpae, Soricis et Vespertilionis observavit **) censetque ex
eo margines laterales corporis callosi oriri. lta fortassis est, sed. veram huius sulci causam in laterali arteriae carotidis ce- rebralis ramo, nec non in vena cerebri laterali positam. esse, puto, cum. hon solum «haec. vasa semper in sulco illo longitu- dinali percurrere, :'sed hunc eo profundiorem penipen viderim, quo eximiora illa fuerunt. ij ad
^ Alteram observátionem institui de superioribus nervi sym- mese ramis, et quidem comunicantibus cum quinto et sexto nervorum pari; constat enim, hos: ramos nervosos in univer-
sum cum arteria carotide sursum ferri, sed haec regula multas
patitur exceptiones, quae hae sunt: in Urso et Mele: duo et satis perspicua nervorum fila ex supremo nervi sympathici ganglio versus. foramen iugulare assurgunt; ramus eorum
unus, et quidem minimus, ] per canalem caroticum. cum arteria
sursum -eurrit, et nullam, uti mihi visum est, anastomosin cum
quinto et sexto nervo init, sed tantum arteriae destinatus esse
videtur; rami vero duo maiores, intime inter se coniuncti, per
fissuram parvam prope foramen iugulare in tympani cavum
intrant; hinc mulüfarie in. ansas divisi, supra cochleam pror- *) Fermischte Sohgifidk Bd. 5. S. 7.
**) Conf. e. g. cerebrorum icones: Tiedemann DE koc Simiarum etc. Tab. 4. Fig. 12. Tab. 5, Fig. B. Qaviae; Serres anatomie comparée du Cerveau, planche IX. f. 205., Marmottae; Pl. XIII. f. »51., Hystricis ; f. 2558., Castoris; Ebel obser- vat. eel: ex anat, compar, T, I. f. 5., Cuniculi,
80 À. G. Orro,
sum et introrsum percurrunt, et per fissuram, inter os bullo- sum et petrosum sitam, exeunt ad formandas anastomoses s0- litas cum binis nervis cerebralibus. & «D. | Hystrix cristata rem longe aliter estendit, nam radices nervi sympathici neutiquam cum arteria carotide per foramen lacerum anterius, sed prope foramen lacerum posterius aper fissuram inler os petrósum et partem basilarem .ossis occipitis, et hinc per massam cartilagineo-fibrosam ad quintüm et. sex- ium cerebri nervum utiles In Lepore et Cuniculo contra rami principales una cum arleria per canalem caroticum du- .. cuntur, parvum vero filum per ostiolum quoddam. cavum — tympani petit, ibique, ni fallor, finitur. In Qavia Cobaya et Dasyprocta Aguti nervi sympathici rami communicantes una cum carolide per fofamen ovale assurgunt. Quomodo illa fila nervosa in Castore ad. cerebri cavum propagentur, nescio, cum in hanc rem inquirere oblitus sim, nec nova perscru- landi facultas mihi daia sit. In omnibus vero animalibus : 80- porosis, in qüibus carotis cerebralis per cavum. tympáni. mi- | grat, ambae nervi sympathici radices una cum arteria | aperturam canalis arteriosi externam et ex canali. per ostium ^ quoddam parvum in ipsum tympani cavum intrant, dum je nerrimus tantum ramus cum carotide per canalem : progre | itur; iunc nervi supra-anteriorem cochleae partem, passim an formantes ; assurgunt , atque comite ramo carotidis: cerebral si iam hoc loco recedit, aut soli per fissuram- TER OS pelrosum inter et bilis um ad quintum et sextum ner- vum properant; nisum igitur quasi recla via procedendi demonstrant, cum carotis e contrario 'ambages | amet. Nec praetermitti che me saepius ramulum quendam, a8 nervo glosso - pharyngeo ortum, et cum nervi sympathici radici- bus in iympani cavum intrantem, observasse.
lir - "X
de animalium, per hyemem dormientium , vasis cephalicis etc. — 81
Quod denique ad nervüm communicantem inter:nervum facialem -et Vidianum attinet, monendum est, eum in istis animalibus, quae per hyemem dormiunt, per superiorem ca- nalis arteriosi parten una cum carotide procedere, quod probat, finem canalis arteriosi illorum animalium cum aper- tura interna canalis Fallopi, qualem in reliquis animalibus et homine observamus, comparandum esse. Hinc canalis Fallopii cum canali arterioso osseo, dummodo vicini sint, apertura quadam inter se communicant. Si nonnullis ani- malibus totam paene os petrosum pro amplificanda aure ex- cavatum est, nervus ille saepius ex parte absque vagina ossea liber in cavo tympani apparet.
$. 29.
Pauca tantum supersunt, quae de interna animalium, hoc loco recensitorum, aure in memoriam revocare velim, et quidem haec: primum mihi visum est, in omnibus istis ani- malibus, quae dum currunt, fodiunt, exsiliunt, imo volant, vehementer se movent, ossicula auditus magis firmata esse, quam in homine et reliquis animalibus; huc monenda sunt angustum cellulae superioris ostium, caput mallei inflexum, immissio processus superioris incudis in profundam quandam ilympani foveam, inprimis vero arteriae carotidis decursus per ipsum stapedem, nisi forsan eo quoque nimia sanguinis versus cerebrum congestio impediri queat. Deinde respectu internorum auris musculorum afferam, me in nullo hucusque animali amplius binis invenisse, sc. tensorem tympani et stape- dium; ille habita mallei ratione semper mihi maior visus est, quam in homine; naturam carneam horum musculorum in omnibus observavi animalibus, imo in Vespertilionibus , Sori-
cibus, Talpa, Muribus, aliisque minoribus, si tantum accu- 11
82 ned Apod Orro,
ratius et armato oculo inquisivi. Hinc Cl. Magendii *) sen. lentia, quae musculis illis carneam denegavit indolem, omnino refutanda est, quod iam a Cl. Rudolphio **) factum est. Denique persuasum habeo, universalem animalis cuiusdam characterem, nec non locum, quem in animalium serie obti- neat, ex auris internae fabrica quam maxime elucere. Notum est, animalia nocturna et ea, quae recessibus subterraneis de- gunt, peculiaris aliquid. quoad auris structuram exhibere, sed praeterea permultae aliae inveniuntur affinitates naturales, quae, ni fallor, ad cognoscenda et recte in systemate distri- buenda animalia omnino aliquid afferre queant; sic apparet v. c. facillime ex auris interna structura, utrum animal quod- dam per hyemem dormiat, nec ne, sc. ex foramine illo bullae osseae, quod prope foramen iugulare, vel in ipso positum est, ex canali arterioso osseo, vel ex sulco, quem arteria sibi in cochleae basi quasi exaravit, et denique ex amplitudine stapedis, qui pro carotidis transitu crura praeter morem aut arcuata, aut elongata habet. Porro parvae animalium fami- liae habita auris ratione formari possunt: Erinaceus, Sorex, Talpa e. g. quoad membranae tympani directionem, bullam incompletam et ex parte membranaceam, cochleam uno et dimidio gyris instructam etc. quam maxime inter se conve- niunt; — Ursus et Meles sibi sunt admodum similes respectu auris internae formam, et ambo quoque cochleam bis tantum volutam habent; aequali modo DBathyergus, Hystrix, Hydro- choerus, Cavia, Dasyprocta et Coelogenus eo congruunt, quod cochlea eorum tribus spiris et dimidia gaudet, cum reliqui Glires tantum duas et dimidiam ostendant, quare Bathyergus a loco, quem in systemate Cuvieriano occupat, forsan potius ad Cavias collocandus sit. Singularis illa fabrica, quam Cl.
*) Journal de Physiologie expérimentale, Tome Y. IYro. 4. Pag. 541. sq. - **) Grundriss der Physiologie, Bd. 2, 1ste Abth. S. 125.
de animalium, per quorundam dormientium , vasis cephalicis etc. — 85
Rudolphi *) in Chrysochlori Capensi quoad auditus ossi- cula detexit, quodammodo etiam in Sorice, sed nequaquam in Talpa observatur, quam ob causam Chrysochlorin Sorici
potius, quam Talpae affinem puto; — Myoxus et Sciurus , quoad auris fabricam valde aequales, nimis remoti a se invi- cem sunt; — idem valet de Hypudaeo et Merione etc. etc.; sed
haec tantum attigisse hoc loco, sufficiat.
DONSPHTELG UA CEPAO Eq 69 IRA mU.
Fig.l Superior Sciuri Europaei pars, arterias et venas exhibens.
1, Aorta.
2, Truncus communis.
5, 5, Arteriae subclaviae.
4, 4; Caroüdes communes.
5, Art. thyreoidea.
6, Truncus communis art. lingualis et maxillaris externae. 7, Art. submentalis.
8, Art. maxillaris externa.
9, Art. labii inferioris.
10, Art. labii superioris.
11, Ànastomosis art. maxillaris externae cum supraorbitali. 12, Árt. temporalis.
15, Art. transversa faciei.
14, Art. auricularis anterior. 15, Art. auricularis posterior. 16, Art. occipitalis.
17, Carots cerebralis.
18, Arteria mammaria interna. 19, 19, Arteriae vertebrales. 20, Art. cervicalis adscendens. 21, Art. brachialis.
22, 22, Art. radialis.
*) l. e. pag. 150.
84
AO Orio "
35, Art. ulnaris, per canalem supracondyloideum decurrens.
24, Arteriae ulnaris continuatio.
25, Art. interossea.
26, Vena cava inferior.
27, Vena cava superior dextra.
28, Vena cava superior sinistra.
29, 29, Vena subclavia.
5o, Vena basilica.
51, 51, Venae iugulares internae. s
52, 52, Venae iugulares externae, ansam circa claviculam efficientes.
55, Vena cephalica brachii.
54, 54, Ramus anterior venae iugularis exiernae.
55, Vena temporalis e ramo posteriori eiusdem.
36, Vena auricularis e ramo posteriori eiusdem.
37, Ingressus rami posterioris per canalem temporalem in cranii cavum.
Fig. II.
1-12, Nervorum paria duodecim.
15, Art. auricularis anterior.
14, Árt. auricularis posterior.
15, Art. auditiva interna.
16, 16, Art. ophthalmicae.
17, Art. cribrosa media. "
18, Art. carotis, per canalem arteriosum et stapedem decurrens. 19, Locus, ubi in cavum cranii intrat.
20, Ramus eius profundus. à
21, Rami cerebrales, cam arteria basilari communicantes. 22, 22, Ramus eius lateralis s. externus.
25, Árt. menyngea posterior.
24, Art. menyngea inferior.
25, Art. menyngea anterior.
26, Continuatio arteriae 22. 22, in orbita.
27, Árt. cribrosa lateralis.
28, Art. palpebralis superior exterior.
29, Árt. supraorbitalis.
30, Vena auricularis posterior.
APPENDIX
Conügit, ut crania Pedetis Cafrí eV Bathyergi maritimi bene conservata mihi adhuc pararem; quae in perscrutandis iis circa aurem inveni, adiciam. .
ad [i 14.
Interna Pedetis Cafri auris paullo minor quidem, quam in Dipodibus, nihilominus tamen magna et spatiosa apparet, ita ut occipitis latera glóbosa extendat et a basi cranii üsque ad eius verücem porrigatur. Os petrosum, praesertim superne quasi inflatam, bullam exhibet magnam ovalem externe paullulum complanatam ; angulus ossis petrosi internus valde prominet ; — meatus auditorius externus longus, oblique descendens et aper- tura rotundata instructus; —iympani menmbrana magna, rotun- da, parum obliqua, sed nequaquam uti in Dipodibus in duas divisa est partes. Cavum tympani duas format cellulas maiores, sc. inferiorem minorem, cochleam continentem, et superiorem longe maiorem usque ad verticem protensam, quae septo osseo iterum in loculum anteriorem, óssicula suscipientem, et poste- riorem, occiput tumefacientem , separatur. " Fenestra vestibuli fere ovalis et parum maior, quam cochleae fenestra, quae haud
remota ab illa, rosunda et profunda invenitur; — fovea pro musculo tensore tympani profunda est, et tuba Eustachiana an- gusta ac longior, quam in Dipode. — Quod auditus ossicula
attinet, haud minus ea, quam in Dipodibus, propter saltus ve- hementes firmata inveni; malleus exhibet manubrium , ensi fal- cato sumile, processum brevem admodum parvum et margini tympani osseo adhaerentem , processum vero spinosum cum ca- pile concretum crassum coniformem nec non in parvam quan- dam cellulae superioris foveam immissum; incudis corpus est magnum et profundissime pro mallei capite excisum, crura eius vero Drevia et fortia angulum obtusum formant; stapes ad- modum parvus, cruribus rectis gracillimis, foramine minuto et basi limbo eminente cincta gaudet. Cochlea valde promi- nens et magna, fere transversim sita et sulco quodam medio in binos quasi tumores rotundatos est divisa; apex enim nequa- quam acutus sed obtusus observatur; duas cum dimidia spiras
Bow Bow Orro, ppendix etc.
continet cochlea, quarum prima permagna et ampla, altera vero et tertia admodum angustae. Canales semicirculares fere uti in Dipode, sed respectu capitis paullulo minores et minus liberi; fovea inter eos pro cerebelli floccis apparet magna; mea- ius auditorius internus non minus amplus, sed parum profun- dus; aquaeductus cochleae valde insignis et canalis Fallopii fere rectus et transversus nullibi in cavo tympani perspicuus.
Cum in Pedete Cafro arteria carotis cerebralis neutiquam per tympani cavum, sed verosimiliter per foramen lacerum an- terius ad cerebrum migret, canalis arteriosus nullus, nec sulcus pro arteria in aure invenitur, qua re igitur a Dipode longe dis- crepat; externa canalis venosi permagni apertura post proces- sus zygomatici radicem patet, canalis ipse, inter os temporum et petrosum inclusus, usque ad os interparietale ascendit, quo loco foramine quodam magno in sinum longitudinalem im- plantatur. :
ad f. 16.
In Zathyergi maritimi aure foramen ovale et rotundum sibi magis sunt vicina, quam in aliis gliribus, et modo trabe ossea admodum gracili invicem separantur; foramen rotundum insu- per non post foramen ovale, sed sub eo situm est. Ossicula au- ditus magna apparent; mallei caput elongatum in parva cellu- lae superioris fovea haeret, processus spinosus, immediatim sub capite situs, brevis est atque tenuis; processus mallei brevis pa- rum prominet; manubrium vero est longum, ensi falcato simile ac usque ad tympani centrum descendens; incudis corpus modo exiguum, sed processus longi in angulo acuto divaricati sunt; processus posterior acutus, inferior autem, cum mallei manu- brio parallelus, in fine introrsum curvatur; stapes denique crura habet recta et gracilia, foramen inter ea admodum par- vum, nec non basin praeter morem concavam et curvatam, ovalem, postice paullo latiorem et quasi angulosam, ubique vero limbo osseo satis prominente cinctam.
Vratislaviae d. XXII. Februar. a. 1896.
Fig.
de animalium , per hyemem dormientium vasis cephalicis etc. 85
51, Vena auricularis anterior. H
52, Vena iugularis externa, per canalem temporalem in cavum cranii intrans. r
55, Sinus transversi ramus posterior.
54, Sinus occipitalis. ;
55, Sinus ophthalmicus s. finis venae maxillaris internae.
56, Sinus longitudinalis, ad nasum usque extensus.
III.
1, Carotis communis.
2, Arieria thyreoidea.
5, Carotis cerebralis, in canalem arteriosum intrans.
4, Carotis facialis.
5, Arteria occipitalis.
6, Truncus communis arteriae maxillaris et lingualis.
7, Art. temporalis.
8, Vena iugularis interna.
9, Vena 1ugularis externa.
10, Ramus eius anterior.
11, Ramus eius posterior.
12, Vena supraorbitalis.
15, Vena auricularis.
14, Ingressus venae iugularis externae rami posterioris in canalem temporalem. "
15, Vena temporalis profunda.
16, Vena diploética, in canali ad foramen condyloideum posterius decurrens.
17, 17, Sinus transversi ramus posterior.
18, Sinus transversi ramus anterior.
19, Vena cerebri lateralis.
20, Vena magna cerebri.
21, Sinus longitudinalis.
22, Idem in naso.
25, Venae cerebelli.
86 A.F. Orro, de animalium, per hyemem dormient., vasis cephal., etc.
. ud -
ERRATA ET ADDENDA,
P. 25 lin. 14 lege vertebralem loco cerebralem, et sanguinem 1, sanginem,
« 28 lin. 15. — prorsum ; — retrorsum ,
« — lin, 1 inf. — intrant — intrat. :
« 5o lin, 2 — e genere — genere Li « 31 lin. 1 — coronam — cavum,
« 55 lin, 6 — Chrysochlori — Chrysochloro "
« 39 in fine $. 5 adde: In Chrysochlori Capensi arteria carotis aequali modo canali ar- terioso osseo inclusa per aurem decurrit,
« 39 lin. 9. lege dextrae et loco dextrae : « 41 lin, 7; — os Sylvii — ossa Sylvü « 4r linn; 8 — adhaeret — adhaerent,
« 45 in fine $. 9 adde: Quae de Hypudaeo arvali dixi, haud minus de Zypudaeo amphi- i bio valent, in quo vero venae cavae, iugulares externae, durae matris sinus
etc. praeter morem ampla sunt, ut sanguis in iis durante submersione accu- mulari queat. :
« 55 lin, 22. lege Aegyptius Mus. Berolin. loco bipes.
« 55 in fine $. 14. adde: Drpus Caffer vero praeter alia etiam in eo discrepat, quod arteria carotis nequaquam per aurem migret.
« 57 lin. 25 lege subgrundii loco subgrandii
« 65 in fine $. 18 adde: Sciurus aestuans et cinereus cum Sc. Europaeo quoad auris stru- cturam et carotidis decursum conveniunt, nec non /$c. volans , in quo vero ossicula auditus adhuc magis , ac in illis, firmata sunt,
« 66 in fine $. 19 adde: Aequali fere modo auris interna in Zystrice prehensili est formata.
« 72 in fine $. 21 adde: In Cavia Paca arteria carotis cerebralis fere ut in Castore de- currere videtur,
« 72 lin. 29 lege astuta loco acuta, « 75 lin. 12. — et quodammodo in' Mele | — quoque et Mele. « 75 lin. 928. — Cuniculo, Castore et Paca — Cuniculo et Castore. « 76 lin, 235. — Hypudaeis — Hypudaeo arvali. « 77 lin; 9 — Castore et Hypudaeo am- phibio — Castore « 77 lin. t9 — Zypudaeis — Hypudaeo.
M STRE RÀ — M
au menn. etn Ct
" d
: WC D " c v y f ? H X LU std * : NS d uid f des UNT ^ T * j e Lm qi j Bird 3 d ! v aga 4 Te n | Ya " VP , WC " NEP " hd hp | - b » à * AU LI rz ^ Vt " * " i Low T Ne. - GER Fe , ! Tu "L: » "S 1 E T. n * D " M ud ] LI - ^ 3 E ^ i ! ; / * y i 4 ] Y / y d
; A. BW , "o enn T bar: d d» - A. h )
j EV
ifie À F8ciie A " 7 "E di 2 RE
L1
ÜBER DIE
EINTHEILUNG DER PFLANZEN NACH DEN KOTYLEDONEN,
UND BESONDERS ÜBER DEN SAMEN DER MONOKOTYLEDONEN.
VON
DeGb Ae) AG ACRUD HE)
PRorEesson zv Dauiyo5- M. Cp AU D. UN:
Mit einer Kupfertafel.
Es ist merkwürdig, dass, obgleich die erste, am meisten be- gründete; und nach innern und àüussern Merkmalen natür- lichste Eintheilung der Pflanzen auf der Zahl der Kotyledonen
beruht, die Schriftsteller doch über den Begriff dieses Organs
bei den 7Monokotyledonen nicht übereinstimmen. | £inné selbst, der wohl einsah, dass das crste Blatt nicht für den Kotyledon gelten kónne, war sehr ungewiss über die Existenz irgend eines Kotyledon's bei diesen Pflanzen *); und Link und Spren- gel neigen sich noch bestimmter zu der Meinung, dass diese Pflanzen wahre Akotyledonen seyen **). JÜnter denen aber, die ihnen wirklich eem Kotyledon zuschreiben, waltet noch
ein Streit über den Theil, welcher als der eigentliche Kotyle-
don zu betrachten sey, und wie dieses Organ von der einen
Familie in die andere übertragen werden müsse, um es in
allen analog und gleichfórmig bestimmen zu kónnen. Adanson sieht mit Mehreren der neueren Zeit das erste
keimende Blatt für deri Kotyledon an. Gártner , dem es
doch besonders oblag, etwas Sicheres darüber zu begründen, drückt sich über nichts so dunkel, wie über diesen Gegen- stand, aus. Er sagt nümlich, der Kotyledon sey bei den Mo- nokotyledonen: .7pse scapus emóryonis, a radicula sua magis minusve distinctus" ***). Sucht man aber in den speciellen De- schreibungen dieser Pflanzen weitere Auskunft hierüber, so
*) Linn. praelect. ed. Giseke. p. 18. **) Links Grundlehren p. 24o. u. Sprengel vom Bau der Gewüchse p. 60. ***) De Fruct. introduct. p. CLAII. 12
90 A 9r c AGARDH,
sieht man mit Erstaunen, dass der sonst so genaue Beobach- . ter dieses Organ bei den Monokotyledonen fast immer über- gangen hat, mit Ausnahme einiger wenigen Samen, wo er desselben in der Beschreibung erwihnt, ohne es jedoch durch Hinweisung auf die Figur zu erliutern. "Von Jüchard , der seine eifrigsten Forschungen der Structur der monokotyledo- . nischen Samen widmete, sollte man erwarten, dass er diesen Gegenstand aufs genaueste aufgeklirt haben werde; aber man sieht bald, dass seine Begriffe darüber noch sehr schwankend gewesen seyn müssen, da er ganz verschiedene Organe dafür ausgibt. So findet man z. D. in seiner vortrefflichen 4nalyse du fruit *), dass cr zwar das Kotyledouar- Ende des Embryo im Allgemeinen für den Kotyledon nimmt, dennoch aber bei den verschiedenen Familien oft etwas ganz Anderes dafür an- sieht. Bei Zuppia ist es nach ihm der Cylinder, der die p/u- mula einschliesst **); bei Hydrocharis ist es ein besonderer Kórper, der in der radicula eingeschlossen ist"*); bei JVelumbium und JVymphaea ist es der Sack, der die plumula umgibt **); bei den Grásern ist es die innerste der die plumula einschliessen- den Schuppen**). Jussieu erklürt sich nicht nüher über dieses Organ bei den Monokotyledonen, die Gráser ausgenommen, wo er das scutellum, mit den meisten Neuern, dafür an- erkennt. | 5
Es ist einleuchtend, dass, so lange die Structur des Sa- mens das regulative Princip dieser Eintheilung ist, dieser schwankende Degriff zu vielen Ungewissheiten in ihrer An- wendung Anlass geben muss, wovon der Streit zwischen Richard und Mirbel über die Stelle der INymphaeaceen in dem System ein merkwürdiges Deispiel liefert, — ein Streit, welcher auch nach Je Candolle's vortrefflicher Abhandlung
*) Die Ausgabe von Lindley. p. 49. **) Ibid. p. 55. 57. Gr. — ^
über die Eintheilung der Pflanzen nach den Kotyledonen. gi
über diesen Gegenstand noch nicht für ausgeglichen oder aus- gemacht angesehen werden kann.
Einige Bemerkungen, die zur Entwicklung dieser Auf- | gabe dienen kónnen, dürften daher, wie ich hoffe, nicht ohne Interesse seyn. Die nüchste Veranlassung hiezu bietet mir aber die Eintheilung der Pflanzen in vier, statt der bis- herigen drei Hauptabtheilungen dar, die ich aus anderen Gründen, als wegen der Zahl der Kotyledonen, an einem an- dern Orte vorgeschlagen habe, *) und die ich jetzt durch diese Untersuchung einigermaassen zu rechtfertigen hoffe.
Die meisten Missverstindnissee und Missgriffe künnen da- durch entstehen , dass man nicht den Kotyledon von dem
. Perispermium , und. dieses wieder nicht von der inneren
Samenhaut durch bestimmte Merkmale unterscheidet. . Kotyledon und Perispermium stimmen darin überein, dass beide zur ersten Nahrung der keimenden Pflanze dienen sollen, und dass beide aus einem lockern und blasenühnlichen Zellge- webe bestehen, dessen Zellen mit einem kórnigen Wesen erfüllt sind. Ihr Unterschied aber scheint hauptsüchlich darin zu liegen, dass der Kotyledon mit dem Embryo organisch zusam- menhángt, oder ein "Theil desselben ist, das Perispermium hin- gegen durchaus keine organische Verbindung mit demsel- ben hat, wie sehr es auch mit ihm zusammenkleben mag. Die Sáfte, in welche das kórnige Wesen sich auflóst, gehen folglich aus dem Kotyledon unmittelbar, aus dem Perisper- mium nur mittelbar, durch den Kotyledon, in den Embryo über, und der Kotyledon erscheint demnach viel wesentlicher, als das Perispermium, welches man auch bei nahe verwand- len Familien in der einen vorhanden, in der andern fehlen sieht, dahingegen der Kotyledon bei den vollkommenen Pflan- zen nie fehlt. *) Agardh 4phorismi botan, P. VI. Lund, 1821. p. 71.
92 , C. À. AGaRDH,
Es kann aber auch das Perispermium mit der inneren Samenhaut verwechselt werden. Jichard nahm nur eine Hülle des Samens an, welche er épisperme nannte *); und da man überhaupt die innere Samenhaut für ein nicht sehr allgemeines Integument hilt, so mag man wohl in manchen Fállen, wo man diese Samenhaut nicht finden wollte, sie als ein Perispermium betrachtet haben. Bekanntlich hat aber die innere Samenhaut eine weit vollkommnere "Textur, als das Perispermium. Sie scheint im Samen das analoge Gebilde des Holzes zu seyn, wie die àussere Samenhaut das der Rinde; wie man denn selbst háufig Spiralgefásse darin findet. Das Perispermium hingegen, im Samen dem Marke entsprechend, ist schon durch sein lockeres blasenühnliches Zellgewebe hin-
linglich von der inneren Samenhaut verschieden, obwohl der -
wesentliche Unterschied beider darih liegt, dass bei dem Kei- men die innere Samenhaut ganz unthütig bleibt, wahrend sich das Perispermium . in Nahrung für den jungen Keim auflost. | Nachdem wir diese Sátze, welche wir, obgleich sie jedem unserer Leser bekannt sind, hier wiederholen mussten, vor- ausgeschickt haben, wollen wir nun dem Kotyledon in den verschiedenen monokotyledonischen Familien nachspüren.
LooDie Macropoden.
Wir verstehen hierunter die JVajaden , die 4lismaceen , die Hydrocharideen und die Nymphaeaceen , nebst den in Europa weniger bekannten Podostemeen *), die sich insgesammt durch das dicke Radicular-Ende des Embryo's von den übrigen Mono- kotyledonen unterscheiden. Ueber dieses Radicular- Ende aber sind. die Schriftsteller nicht einig. Zichard hült es gerade-
*) 4nal. du fr. p. 24. | j **) Zgardh. Aphorism. p. 125.
-—
über die Eintheilung der Pflanzen nach den Kotyledonen. - 95
zu für einen der Wurzel ganz angehórigen Theil; dagegen aber sieht es Z7Teviranus für ein Perispermium an, und Gárt- ner nennt es FJitellus. / | Tab. IX. Fig. 1. und 2. stellen den ganzen Embryo von * Potamogeton vor, wo 4 das Radicular-Ende ist. Spaltet man nun das andere obere Ende 2 in zwei Theile, so wird man endlich an den Punct c kommen, wo die Plumula entspringt, so dass, wenn die Natur dasselbe gethan hàátte, was hier das Messer that, wenig Unterschied zwischen diesem Samen und . einem gewóhnlichen dikotyledonischen seyn würde. «c würde die Radicula seyn und c ^ die Kotyledonen.
Untersucht man aber die Substanz des ganzen Kórpers des Embryo's, so wird man finden, dass dieselbe vóllig homo- gen ist, so dass, wenn das obere Ende nach AZi/chard's An- sicht ein Kotyledon ist, nothwendig auch der ganze Kórper ein Kotyledon seyn muss. Man darf sich also nicht an die üussere Form, sondern nur allein an die Function des Theils halten, welcher für einen Kotyledon angesehen werden soll, und die monokotyledonischen Samen unterscheiden sich ge- rade dadurch von den dikotyledonischen, dass die drei Theile des Embryo: plumula, radicula und cotyledon, in ihnen zusam- menfliessen, wührend sie bei diesen auch der Form nach be- grànzt und geschieden sind. :
Nach diesen Angaben wird es nun auch leicht, den Streit über die Bedeutung der Samentheile bei Auppia, Fig. 8. und Fig. 13., zu schlichten. Es geht daraus hervor, dass der Ko-
' tyledon nicht nothwendig den obern Theil des Embryo aus- machen müsse, weshalb Richard , der dieses annahm, den kleinen Cylinder Fig. 8. a (Fig. 13. c e), worin bei Auppia die Plumula eingeschlossen liegt, für den Kotyledon, den dickern untern Theil (Fig. 8. c und Fig. 13 d aber, der doch nie Wür- zelchen treibt, für die radicula erklirte. Nach unserer Mei-
94 A xx ; -C€. A. AGARDH,
nung aber ist Fig. 8. c und Fig. 13. d der Kotyledon, ungeach- tet er den untern Theil ausmacht; denn dass er nicht die radi- cula seyn kónne, ist daraus klar, dass bei dem Keimen (Fig. 13) die Wuürzelchen an der Badls des kleinen Cylinders her- vorbrechen, nicht aber an dem dicken ud d.
Die Lib iore ik
Die ZLiifloren haben zu viel Aehnlichkeit mit den Malenis poden, und besonders mit den Alismaceen und. Hydrocharideen, um nicht Anlass zu der Vermuthung zu geben, dass ihre For- men analog seyen und dieselben Theile enthalten. Dennoch aber hat man bei diesen ein Perispermium angenommen, das man jenen absprach, und man darf daher vermuthen, dass man nur die Theile anders gedeutet, und das, was man dort als das verdickte Ende des Embryo bezeichnete, hier Perispermium genannt habe. ——
Um diese Vermuthung nüher zu prüfen, halten wir uns zuvórderst an einen einzigen bestimmten Samen, und wáühlen dazu den der ZAÍstroemeria Pelegrina 'Tab. IX. Fig. 3 .— 7. Wir bemerken in demselben, ausser den beiden Hiüuten, erstens das Organ 4, welches man allgemein für das Perispermium hült, das wir aber, um Missverstündnisse zu vermeiden, Zn- Bol lc nennen wollen, welchen Namen Achard ihm beilegte, obgleich er ihn auch auf das Perispermium der Dikotyledonen ausdehnte.
Wenn man nun das Endospermium des Samens dieser Pflanze genauer betrachtet, so wird man finden, dass das Zellgewebe gegen den c c des corculi *) hinstrebt, welches
Y) 4gardh. Aphorism. p. 159
*
s) Ében S0, wie-wir das Endospermium der Vader von eel Perispermium unterscheiden, unterscheiden wir auch das corculum , oder den keimenden EE von dem Bio selbst.
- über die Éintheilung der P/lanzen nach den Kotyledonen. 95
man an den gekrümmten Reihen, in die es sich ordnet, sehr gut erkennt. Das corculum besteht ebenfalls aus Zellen, die sich nach demselben Puncte c in geraden Linien hinziehen, und steht zwar seitlich in keiner Verbindung mit dem En- dospermium , aus welchem es sehr leicht herausgenommen werden kann ; bei diesem Herausnehmen bemerkt man aber doch ófters eine Zerreissung (Fig. 4. c) an eben diesem Pun- cte, als habe das Covenliim: daselbst mit dem Endospermium zusammengehangen, und alles deutet sonach auf eine ganz andere Bedeutung des Endospermium hin, 51s die man ihm gewóhnlich beilegt, auf die nàmlich, dass es nicht das Peri- spermium, sondern vielmehr der Kotyledon sey. Liüsst man den Samen keimen, Fig. 6.,